Փաստ ինֆո

Երևանում օդի աղտոտվածության խնդիրը վատթարանում է հատկապես ձմռան ամիսներին։ Եթե կա մառախուղ՝ այդ խնդիրն ավելի է թանձրանում։ Այս մասին «Փաստինֆոյի» հետ զրույցում ասաց ԵՊԲՀ հիգիենայի և էկոլոգիայի ամբիոնի դոցենտ Քրիստինա Վարդանյանն՝ ընդգծելով, որ Երևանը գոգավորության մեջ է և նորմալ օդափոխությունը խաթարվում է քամիների բացակայության դեպքում, որոնք մթնոլորտի շարժն են ապահովում ու մաքրում մթնոլորտը։

Նրա փոխանցմամբ՝ վերջին օրերին, հատկապես դեպտեմբերի 12-ին, Երևանում գրանցվել է աղտոտվածության շատ բարձր ցուցանիշ, ընդ որում՝ դա արձանագրվել է ինչպես քաղաքապետարանի կողմից, այնպես էլ միջազգային կայքերով, որոնց համաձայն՝ մենք ունենք շատ բարձր գերազանցում, ինչն, իհարկե, շատ վտանգավոր է առողջության համար։

«ԱՀԿ-ն օդի աղտոտվածությունը համարում է անտեսանելի քիլլեր, որովհետև մենք այն չենք տեսնում, բայց այն հետևանքները, որ մարդու օրգանիզմի վրա արձանագրվում է՝ կարող են հասցնել ընդհուպ մինչև մահվան։ Այսինքն, ավելացնում են նաև մահվան հավելյալ ելքերը թոքի քաղցկեղից, սրտամկանի ինֆարկտից, սրտամկանի հիվանդություններից։

Կարճաժամկետ կտրվածքով մենք կարող ենք տեսնել լորձաթաղանթի գրգռվածություն, մասնավորապես, արցունքահոսություն, կարող է լինել անհասկանալի հազ՝ նոպաների տեսքով, կոկորդում չորություն, փռշտոց, սրտամկանի աշխատանքի տարբեր խանգարումներ, եթե կան պացիենտներ, որոնք ունեն բրոնխյալ ասթմա, ապա կարող է նոպայի սրացում լինել, զարկերակային ճնշման տատանումներ են հնարավոր, ինչպես նաև կրծքավանդակի սեղում, շնչահեղձություն։

Երկարաժամկետ կտրվածքով առողջության վրա ազդեցությունը ևս բավական վտանգավոր է։ Երբ մենք անընդհատ գտնվում ենք օդի աղտոտված ավազանում և պարտադրաբար PM 2.5 մասնկիների աղտոտման բաձր դոզաների ներքո, ապա դրանք շնչառական համակարգի տարբեր հիվանդություններրի աղբյուր կարող են դառնալ, ինչպես օրինակ թոքերի խրոնիկ հիվանդությունը, թոքերի հյուսվածքի վնասումը, քաղցկեղի զարգացումը, սրտամկանի ինֆարկտ, կաթված և, ի վերջո, վաղաժամ մահ։ Այս բոլորի պատճառը հենց օդային ավազանի աղտոտվածությունն է»։

Նա նաև ընդգծեց, որ բոլորովին վերջերս Չինաստանում կատարվել է մի լայնածավալ հետազոտություն, որի արդյունքների համաձայն՝ օդային ավազանի աղտոտվածության պայմաններում գտնվող երկրներում երեխաների մոտ ավելի շատ են գրանցվում աուտիզմի և աուտիզմի սպեկտորի խանգարման հիվանդությունները։

«Եթե մեծերի դեպքում ազդեցությունը կարող է այդքան աղետալի լինել, ապա այս ամենն էլ ավելի վտանգավոր է, որովհետև երեխաները դեռ չունեն պաշտպանիչ համակարգը, երեխաների մոտ շնչառությունն ավելի հաճախ է, նյութափոխանակությունն ավելի ակտիվ է և ի հետևանք դրա՝ մենք ունենք հիվանդությունների ավելի ակտիվ արտահայտվածություն»։

Վարդանյանը նաև ընդգծեց, որ չի կիսում տեսակետը, որ Երևանում խնդիրը հիմնականում փոշու առկայությունն է, քանի որ երկար տարիներ հետազոտություն է իրականացվում Երևանի ընդհանուր մետաղներով աղտոտվածության մասով։ «Ես համաձայն չեմ նաև, որ Երևանում ազոտի օքսիդներ չկան, Երևանում շատ հաճախ ազոտի օքսիդների պարունակությունը շատ բաձր է արձանագրվում, դա մեքենաների շարժիչներով է պայմանավորված։ Սա նաև ցուցիչ է նրա, որ Երևանում աղտոտիչներից մեկը հանդիսանում է շատ մեծ քանակի ավտոտրանսպորտը, ինչի առկայությունը նաև պայմանավորված է հասարակական տրանսպորտի անլիարժեքությամբ։ Բնակիչները տարատեսակ խնդիրներ ու դժվարություններ չունենալու համար՝ կապված հասարակական տրանսպորտի հետ, մեքենաներ են ձեռք բերում, ինչն էլ քաղաքի ընդհանուր միջավայրի վրա շատ բացասական ազդեցություն է ունենում»։

Անդրադառնալով, համատարած կառուցապատման ազդեցությանը քաղաքի օդափոխության համակարգին, Վարդանյանը նշեց, որ և քաոտիկ կառուցապատումն իրականացվում է առանց հիգիենիկ չափորոշիչների՝ համապատասխանության հեռավորություն, բաց և փակ տարածքների միջև հարաբերակցության, ինքնին խոչընդոտում է քաղաքում աէրացիոն ճիշտ ռեժիմի գործելուն։

«Ընդ որում՝ կառուցապատումը կրկնակի է վնասում։ Առաջին դեպքում՝ վնասում է քաղաքին գերկառուցապատման ընթացքում, քանի որ ծանրացնում է իրավիճակը շինարարական փոշով։ Չկահավորված շինհրապարները օդի ավազանի վրա բացասաբար են ազդում, որովհետև բազմաթիվ խախտումներով են գործում, օրինակ շինհրապարակից մեքենաները դուրս գալիս պետք է պարտադիր անվադողերը մաքրած լինեն, մեքենայի թափքը պետք է միշտ ծածակված լինի, շինանյութը թափելու ժամանակ պետք է տարածքը խոնավեցվի, այս և բազմաթիվ այլ նորմեր խախտվում են, սակայն սա քաղաքի վնասման միայն մեկ փուլն է։ Երկրորդ անգամ մենք քաղաքին վնասում ենք շենքերի պատրաստի վիճակում, քանի որ պատրաստի շենքերը խաթարում են նորմալ օդի շարժը ու հանդիսանում են պատնեշներ օդի հոսքի, աէրացիայի ճիշտ ռեժիմի ու օդափոխության գործընթացների նորմալ իրականացմանը»։

Բժշկի դիտարկմամբ՝ օդային ավազանի ախտոտվածության նման ծավալների պայմաններում Երևանում ուղղակի պետք է արգելել ցանկացած ծառահատում, որովհետև մենք 5 անգամ պակաս ունենք կանաչ ֆոնդ, իսկ միակը ու պաշտպանում է Երևանը հենց այդ կանաչ ֆոնդն է։ «Մենք չունենք գետեր, ծով, օկվիանոս, միակը, որ մենք ունենք ու մեզ օգնում է մաքրել օդի ավազանը՝ կանաչ ֆիլտրն է, որը 5 անգամ պակաս է, քան նորմատիվային ցուցանիշը։ Այսինքն, Երևանում պետք է հայտարարել մորաթորիում ծառահատման՝ բնակչության կյանքը փրկելու համար, քանի որ այն իրավիճակը, որում մենք գտնվում ենք առողջապահական տեսանկյունից շատ վտանգավոր է։ Ընդ որում, ոչ միայն պետք է արգելել ծառահատումները, այլև խորը էտը, որպեսզի ծառերի սաղարթը պաշտպանվի։ Այդ սաղարթը բնակչության առողջությունը պահպանելու միակ վահանն է»,- ընդգծեց Վարդանյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո