Փաստ ինֆո

ԲԴԽ-ում այսօր կայացել է Վերաքննիչ քրեական դատարանի դատավոր Գառնիկ Ստեփանյանին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու մասին ՀՀ արդարադատության նախարարության միջնորդության քննությունը։ Նիստը նախագահում է Կարեն Թումանյանը՝ որպես ԲԴԽ նախագահի ժ/պ։

Ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք՝ դատավորի նկատմամբ կարգապահական վարույթը հարուցվել է ՀՀ գլխավոր դատախազության հաղորդման հիման վրա։

ԲԴԽ-ում միջնորդության քննության ընթացքում արդարադատության նախարարի խորհրդական Ներսես Զեյնալյանը նշեց, որ Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի ընդհանուր իրավասության դատարանում առանձնապես ծանր հանցագործության փաստի հիմքով դատավճիռը դատավորը հրապարակել է 2023թ․ հունիսի 6-ին, սակայն կողմերին ուղարկել՝ 1 տարի, 3 ամիս և 25 օր անց։

«Խախտումն ընդհատվել է՝ բացառապես արդարադատության նախարարի պարտավորությունները կատարողի կողմից կարգապահական վարույթի հարուցումով, բացառված չէ, որ դրա բացակայության պայմաններում կրկին դատավարության մասնակիցները չստանային դատական ակտը։ Մեր գնահատմամբ՝ կոպտագույն խախտումը զրկել է ինչպես վարույթի հանրային մասնակից կողմին՝ սահմանադրական գործառույթները ժամանակին իրականացնելու հնարավորությունից, այնպես էլ մեղադրյալներին՝ իրենց սահմանադրական իրավունքներն իրացնելու հնարավորությունից»,-նշեց Զեյնալյանը։ Ըստ ԱՆ-ի՝ դատավորը խախտումը կատարել է՝ կոպիտ անփութությամբ։
Հարցուպատասխանի ընթացքում դատավորի ներկայացուցիչ Սերգեյ Մարաբյանը նկատեց՝ միջնորդության մեջ ներառված չի եղել «կոպտագույն խախտում» եզրույթը, ինչպես նաև՝ մեղադրյալի իրավունքի պաշտպանության մասին որևէ նշում։ Զեյնալյանն էլ պատասխաեց՝ նշելով, որ նախարարության ներկայացուցիչը, ներկայացնելով միջնորդությունը, պարտավոր չէ ամբողջությամբ կրկնել այն ամբողջ բառամթերքը, որը ներկայացված է միջնորդությամբ, գնահատականները բխում են հիմքերից, որոնք ներկայացված են միջնորդությամբ։ Ինչ վերաբերում է մեղադրյալների իրավունքների պաշտպանությանը, ապա Զեյնալյանը նշեց, որ վարույթների նպատակը ուղղված չէ մեղադրյալների իրավունքների պաշտպանությանը, դրանք՝ դատավորի կողմից կարգապահական առերևույթ խախտման փաստի առթիվ են։

Դատավորի ներկայացուցիչ Սերգեյ Մարաբյանը, ներկայացնելով վարույթի վերաբերյալ պատասխանը, ուշադրություն հրավիրեց՝ դատական ակտը 1 տարի 3 ամիս անց տրամադրելու պատճառների վրա, նկատեց՝ դատավորը եղել է ծանրաբեռնված, ինչի վերաբերյալ վիճակագրական տվյալներ են ներկայացվել, փաստարկներ են ներկայացվել՝ տարբեր նստավայրերում նիստեր անցկացնելու վերաբերյալ, օրինակ՝ Մասիսի դատարանից գնացել այլ նստավայր, չի ունեցել աշխատակազմից մեկ անձ՝ քարտուղար, ստիպված՝ օգնականն է իրականացրել քարտուղարի պարտականությունը։ Մարաբյանը նաև նկատեց՝ օրենսդրական փոփոխություններով պայմանավորված դատարաններն ավելի շատ են սկսել ծանրաբեռնվել, քանի որ նախաքննության խիստ ժամկետներով պայմանավորված՝ 3-4 ամսում նախաքննությունն ավարտում, գործերը դատարան են ուղարկում, իսկ դատարանում էլ՝ դրանք պետք է ժամանակի ընթացքում այս ծանրաբեռնվածության պայմաններում քննեն, դատական ակտ կայացնեն, ընդ որում՝ պատճառաբանված։ Մարաբյանի դիտարկմամբ՝ բոլորն էլ ցանկանում են արագ քննել գործերը և ավարտել, դատավորի համար գործը քննելն, ավարտելն ու դատական ակտն ուշ տրամադրելն ընդունելի չէ, բայց ներկայացված վիճակագրությամբ հստակ երևում է, որ կան հրատապ քննության ենթակա միջնորդություններ, որոնցով պետք է դատական ակտ կայացնել և տրամադրել։ Մարաբյանի խոսքով՝ 1 տարի 3 ամիս անց դատական ակտը տրամադրելու փաստը օբյեկտիվ պատճառներ ունի, մեղքի բացակայության մասին է վկայում։

Ինչ վերաբերում է ԱՆ մատնանշած «կոպիտ անփութությանը», ապա Մարաբյանն ընդգծեց՝ մեղքի այդ ձևի մասին խոսք առհասարակ չկա, դատավորը գիտի օրենքը, գիտի, որ 5-օրյա ժամկետը խախտելուց հետո խախտվում է պահանջը, չկա գիտակցել-չգիտակցելու հարց, բայց ոչ թե՝ գիտակցել ու դիտավորյալ չի տրամադրել դատական ակտը, այլ՝ գիտի, բայց ծանրաբեռնվածությամբ պայմանավորված չի հասցնում դատական ակտը 5 օրում տրամադրել, հետևաբար, գործ ունենք առանց մեղքի խախտման հետ։

Դատավոր Գառնիկ Ստեփանյանը հարցուպատասխանի ընթացքում, անդրադառնալով նախարարության մատնանշած՝ մեղադրյալների՝ արդար դատաքննության իրավունքին և առանձնապես ծանր հանցագործությանը, նշեց, որ այդ գործով անազատության մեւ գտնվող անձինք չկան, իսկ վաղեմության ժամկետը լրանում է 2036թ․, ուստի, այլ հնարավորություն չունենալով՝ դատական ակտը տվել է 1 տարի 3 ամիս հետո։ Դատավորը նաև ուշադրություն հրավիրեց իր աշխատանքային պայմանների վրա, նկատեց՝ ՀՀ ներկայիս դատական համակարգի ծանրաբեռնվածության պայմաններում 1100 դատավոր է անհրաժեշտ, բայց դատավորների քանակը 300-310 է։
«Մի կողմից՝ պետությունը դատավորին պատասխանատվության է ցանկանում ենթարկել, որ 3 անգամ ավել աշխատանք է անում, մյուս կողմից՝ պարտադրում է դատավորին՝ չհրաժարվել արդարադատություն իրականացնելուց, քանի որ՝ քրեորեն պատժելի արարք է։ Դատական համակարգը տարբերվում է նախաքննական մարմնից նրանով, որ ես չեմ կարող զեկուցագրի հիման վրա գործը հանձնել մեկ այլ դատավորի, որ ավելի քիչ է ծանրաբեռնված կամ նոր է ստանձնել պաշտոնը»,- նշեց դատավորը։

Եզրափակիչ ելույթում Սերգեյ Մարաբյանը, մեջբերելով ԱՆ ներկայացրած միջնորդությունը, մատնանշեց, որ ամբողջ վարույթը կառուցված է նրա հիման վրա, որ դատախազը չի կարողացել բողոքարկել, բայց որևէ խոսք չկա մեղադրյալի մասին։

«Բայց ամբողջը ֆիքսված է դատախազի բողոքի վրա, ընդ որում, հաղորդումը ներկայացվել է, որովհետև արդարացման մաս կա, խնդիրը արդարացման վճիռը բողոքարկելուն է վերաբերում։ Դուք միջնորդության մեջ ակնարկ անում եք՝ ինչպես է ստացվել, որ վերաքննիչ դատարանի դատավորը ակտեր է գրում առաջին ատյանում։ Բնականաբար, մեկ օրում հրամանագիրը եղավ, նա չգիտի՝ երբ կլինի, ակտերն էլ՝ գրվում են։ Եթե ընդունում ենք, որ որ օրը հրամանագրվեց, դատավորը պետք է գործերը հանձնի՝ ստացվում է՝ իր բոլոր ավարտած գործերով նա այլևս դատական ակտ չպետք է կազմի, բոլորը պետք է բողոքարկվեն, բեկանվեն՝ պատճառաբանված չլինելու պատճառաբանությամբ։ Պրակտիկան ձևավորվել է նրանում, որ ծանրաբեռնվածությամբ պայմանավորված՝ տեղափոխվելուց հետո հաճախ դատավորները մաքրում են իրենց առաջին աշխատանքի ընթացքում դատական ակտերը՝ տրամադրում կողմերին»,- ասաց Մարաբյանը։
Նրա դիտարկմամբ՝ դատավորները շատ ծանրաբեռնված են, հետևաբար, դատական ակտն ուշ տրամադրելը ոչ թե կամայականությամբ է պայմանավորված, այլ՝ հակառակը՝ դատավորը մինչև ուշ գիշեր նիստեր է անում, շաբաթ-կիրակի աշխատում։

«Դատավորին չենք օգնում, որ բեռնաթափվի, բայց մեղադրում ենք դատավորին՝ դատական ակտը ուշ տրամադրելու համար։ Արդյո՞ք Ձեզ չի հուզում, որ դատավորները պարբերաբար ԲԴԽ-ում կանգնում են՝ դատական ակտն ուշ տրամադրելու համար, հետևաբար՝ խնդիրը համակարգային է, որը լուծելու փոխարեն՝ ասում ենք՝ չէ, դատավորն ուշ է տվել ակտը, ուշ է արդարադատություն իրականացրել։ Ոչ, այդպես չի լինում, համակարգերն այդպես չեն կարող աշխատել»,- ասաց Մարաբյանը՝ ընդգծելով, որ դատական ակտն ուշ դրամադրելու համար չկա որևէ շարժառիթ, որը կկրեր կամայական բնույթ, այդպիսին չկա, դատավորը դա արել է, որովհետև օբյեկտիվորեն չէր կարող շուտ տրամադրել։
«Դատավորը չի ունեցել որևէ անձնական կամ այլ շարժառիթ, որ դատական ակտը ուշ տրամադրի, որ դատախազը չկարողանա բողոքարկել, ի սեր Աստծո, որևէ դատավոր դատախազության հետ չի ուզում խնդիր ունենալ»,- ասաց Մարաբյանը՝ արձանագրելով, որ դատավորը ենթակա չէ պատասխանատվության՝ հաշվի առնելով օբյեկտիվ հանգամանքները, որոնք հնարավորություն չեն տվել դատավորին՝ դատական ակտը տրամադրել 5-օրյա ժամկետում։
Դատավոր Գառնիկ Ստեփանյանը եզրափակիչ ելույթում նկատեց՝ առերևույթ տպավորություն է ստեղծվում, որ միջնորդությունից դուրս փորձում են ինչ-որ փաստարկներ ներկայացնել, ինչը կարող է նաև առաջացնել իր ՝ որպես կողմ՝ մրցակցային դատավարության իրավունքի և անմեղության կանխավարկածի ենթադրյալ խախտման։
ԲԴԽ-ն հեռացել է խորհրդակցական սենյակ՝ որոշում կայացնելու։ Դատական ակտը կհրապարակվի դեկտեմբերի 9-ին։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո