Փաստ ինֆո

Արցախից բռնի տեղահանվածների համար կառավարության նոր ծրագիրը կգործի 2025 թվականի ապրիլից, բայց նախատեսված կլինի միայն խոցելի խմբերի համար, իսկ տրամադրվող օգնության չափն էլ կնվազի։

ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարությունը հայտարարել է, թե 2025 թվականից գործարկման նախատեսվող նորացված աջակցության ծրագրի մշակման գործընթացում հաշվի են առնվել ԼՂ հայրենակիցների հետ տարբեր ձևաչափերով կայացած հանդիպումները և դրանց շրջանակում ստացած առաջարկ-դիտարկումները։ Մինչդեռ արցախցիները կամ նրանց խնդիրներով զբաղվով ակտիվիստները անտեղյակ են մշակման գործընթացից, ավելին՝ մտավախություն ունեն, որ արցախցիներին աջակցության ձեւը փոխելով, նաեւ չափը աստիճանաբար նվազեցնելու մտադրությամբ նոր դուռ է բացվում նաեւ Հայաստանից արտագաղթի համար։

«Ապրիլից հետո խոցելի խմբերին է տրվում, երևում է, որ այդ ծրագիրը շուտով կդադարի կամ սիմվոլիկ բնույթ կստանա, թիրախային խմբեր ընտրելը և գումարի չափը գնալով իջեցնելը դրա մասին է վկայում։ Եվ դա այն պայմաններում, երբ մադկանց բնակարանային խնդիրը չի լուծվել։ Այս գործելաոճի հետ կապված ամեն ինչն անհասկանալի է։ Աշխատանաքի և սոցիալական ծառայությունների նախարարաությունը ծրագրի մասին հայտարարությունում նշվում է, որ արցախցիների հետ քննակման արդյունքում որոշվեց, թե արցախցիների առաջարկները հաշվի են առել։ Հարց է առաջանում, թե ո՞ւմ հետ են քննարկել, որովհետև ոչ մի պատկան մարմնի հետ քննարկում չի եղել, Արցախի հանրապետության Աժ-ի հետ չեն քննարկել, կառավարության անդամների հետ չեն քննարկել, ՄԻՊ-ի հետ չեն քննարկել, եթե պետք է ուղղակի իրենց հարմար մի քանի արցախցու գտնեն, հարցնեն ու հետո անեն այն, ինչ ուզում են, ապա դա պոպուլիստական քայլ է», - «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց բռնի տեղահանված արցախցի, հանարային գործիչ Նարե Սիմոնյանը։

Կառավարությունն ի սկզբանե հայտարարել էր, որ դեկտեմբերի 1-ից դադարեցնելու են արցախցիների համար նախատեսված «40+10» ծրագիրը, իսկ նոր մշակված ծրագրի մեկնարկը, ըստ հայտարարության կտրվի գարնանը։ Թերեւս միայն մեկ դրույթ կա, որից կարելի է հետեւել, որ, այդուհանդերձ, ձմռան ամիսներին աջակցությունը չի ընդհատվի՝ չնայած նախնական հայտարարությանը։
«ԼՂ-ից բռնի տեղահանված անձանց կեցության և այլ ծախսերը հոգալու նպատակով՝ 2025 թ․ նախատեսվում է տրամադրել աջակցության ծրագիրը հետևյալ ձևաչափերով․ 2025 թ. հունվար-մարտ ամիսների համար աջակցության ամսական չափը կկազմի 50,000 դրամ՝ նույն շահառու խմբերի համար։ Գործող միջոցառման շրջանակում տրամադրվող 10,000 դրամ աջակցության բաղադրիչն այլևս չի շարունակվի»,- հայտնում են նախարարությունից ու նշում, որ 2025 թ․ ապրիլ ամսվանից նախատեսվում է սոցիալական աջակցություն տրամադրել բռնի տեղահանված առանձին խմբերի այն անձանց, ովքեր փաստացի բնակվում են ՀՀ-ում, հաշվառված են ՆԳՆ միգրացիայի և քաղաքացիության ծառայության կողմից և ունեն 1-ին կամ 2-րդ խմբի հաշմանդամություն կամ ֆունկցիոնալության սահմանափակման խորը կամ ծանր աստիճան, 63 և ավելի տարեկան են, ստանում են կերակրողին կորցնելու դեպքում նպաստ, մինչև 18 տարեկան երեխա են։

Այս դեպքում՝ սոցիալական աջակցության ամսական չափը յուրաքանչյուր շահառուի համար նախատեսվում է՝ 2025 թ. ապրիլ ամսվանից մինչև հունիս ամիսը ներառյալ՝ 40,000 դրամ, 2025 թ․ հուլիս ամսվանից մինչև դեկտեմբեր ամիսը ներառյալ՝ 30,000 դրամ:

Արցախցի գործիչը տարակուսած է՝ ինչպե՞ս կարող է ծրագիրը չգործել, երբ դրան փոխարինող այլ ծրագիր չկա, մարդկանց խնդիրները չեն լուծվել։

«Երբ նայում ենք՝ մինչև ապրել կարծես նույնն է, հետո դառնում է միայն խոցելի խմբերի համար, մի քանի ամսից էլ գումարը պակասում է, միտում ենք տեսնում, որ հետո չի գործելու կամ դառնալու է սիմվոլիկ», - ասաց Սիմոնյանը։

Նրա արձանագրմամբ՝ բռնի տեղահանված արցախցիների համար նախատեսված բնակարանային ծրագիրը գրեթե տապալված է, գոնե իր շրջապատում դեռ չկան մարդիկ, որ այդ ծրագրով բնակարան են ստացել։ «Այդ «40+10» ծրագրով տրված գումարը օգնում էր ծերը ծերին հասցնել, բնակարանային վարձերը տալ, հիմա հանվում է, տրամաբանական կլիներ հանելը, եթե իրենք ունենային վիճակագրություն, որ այսքան մարդ արդեն բնակարանով ապահովված է, այսքան տոկոսը՝ դեռ ոչ։ Այսօր, երբ որևէ փոխարինող ծրագիր չկա, գործող ծրագիրը հանվում է ու դա արվում է զուգահեռ միջազգային կազմակերպությունների հայտարարությունների, որ իրենք շարունակում են արցախցիների սոցիալական խնդիրները մեղմելու համար ՀՀ-ին աջակցելու գումարներ տալ»,- ասաց մեր զրուցակիցը։

Նրա գնահատմամբ՝ բռնի տեղահանված արցախցիներին տրվող աջացության ծրագրի հետ փոփոխություններ անելու միակ տրամաբանությունն արտագաղթը խթանելն է, այլ տրամաբանություն չի տեսնում։

Ն.Սիմոնյանի խոսքերով՝ գումարի մի մասը ենթադրելի է, որ տրամադրում էր «Կարմիր Խաչը», տարբեր միջազգային կազմակերպություններ, սակայն հաշվետվություն չի հրապարակվել տրամադրվող օգնության տնօրինման վերաբերյալ, համենայն դեպս հանրայնացված նման հաշվետվություն արցախցիները չեն հանդիպել։

«Ինքս որևէ հաշվետվություն չեմ հանդիպել»,- արձանագրեց արցախցի գործիչն ու ավելացրել.«Լրիվ անտրամաբանական է, միակ բացատրությունն այն միտումն է, որ Արցախից տեղահանված հայերը, չկարողանալով այստեղ սոցիալապես գոյատևել, ստիպված լինեն արտագաղթել, ինչն է,լ ցավոք, անում են»։

Ըստ նրա՝ արցախցիները տարբեր ուղղություններով են մեկնում, բայց հիմնականում արտագաղթում են ՌԴ՝ հաշվի առնելով, որ ՌԴ-ում կա արցախցիների մեծ համայնք ու չկա վիզայի անհրաժեշտություն։

Աղբյուր` Փաստինֆո