Փաստ ինֆո

Առերևույթ դրսևորումները, ինչպես օրինակ BRICS-ի կլոր սեղանի շուրջ Ալիևի և Փաշինյանի զրույցն էր, այդքան էլ միարժեք եզրակացությունների հիմք չեն, որովհետև գործ ունենք իսկապես բարդ գործընթացի հետ, որտեղ մասնակցություն ունեն ոչ միայն Հայաստանն ու Ադրբեջանը, այլ նաև մի շարք խոշոր ուժային կենտրոններ՝ տարածաշրջանային, տարածաշրջանին սահմանակից։ Այս մասին «Փաստինֆոյի» հետ զրույցում ասաց քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանն՝ անդրադառնալով BRICS-ի 16-րդ գագաթնաժողովի ընթացքում Փաշինյան- Ալիև զրույցին, ապա նաև գագաթնաժողովի շրջանակում կայացած երկկողմ հանդիպմանը։

Բադալյանը նաև ուշադրություն հրավիրեց այն հանգամանքին, որ Կազան մեկնելուց առաջ թե Ալիևը, թե Փաշինյանը ստացան ԱՄՆ նախագահ Բայդենի նամակները, դրանցում Բայդենը խոսում էր այն մասին, որ Վաշինգտոնն ունի խաղաղության պայմանագիրը ավարտին հասցնելու քայլերի որոշակի մշակումներ և ակնկալում էր իմանալ Փաշինյանի և Ալիևի կարծիքը։

«Կասկած չկա, որ Կազանում հանդիպումների շրջանակում՝ թե Իրանի նախագահի, թե ՌԴ նախագահի հետ քննարկվել են դրա հետ կապված հարցեր։ Այսինքն, այդ թե խաղաղության պայմանագիր ասվածը, թե սահմանազատման և սահմանագծման աշխատանքները, թե ճանապարհների ապաշրջափակումը՝ դրանք չեն ենթադրում միայն Բաքվի և Երևանի դիրքորոշումներն ու կողմնորոշումները։

Նրա կարծիքով՝ եթե տեղի է ունեցել Փաշինյան-Ալիև երկկողմ հանդիպում, ապա նշանակում է, որ, ըստ ամենայնի, քննարկվել է որևէ առարկայական և շատ կոնկրետ համաձայնության հարց։ Դա ինչի կարող է առնչվել՝ սահմանազատման թեմային, խաղաղության պայմանագրին, թե ճանապարհների ապաշրջափակման հարցերին՝ բարդ է ասել, բայց հանդիպման հանգամանքը վկայում է, որ ինչ-որ կոնկրետ հարց է քննարկվել և իրատեսական է դիտվել դրա շուրջ համաձայնության հնարավորությունը։

«Սա ամենևին չի նշանակում, որ անպայման եկել են կամ կգան համաձայնության, բայց բարձր հնարավորություն է դիտվել և այդ հնարավորությունը քննարկվել է»,-ասաց քաղաքական քաղաքագետը՝ հիշեցնելով, որ 2 հանդիպում՝ Լոնդոնում, ապա նաև Մոսկվայում տեղի չէին ունեցել։

Նա վստահություն հայտնեց, որ երկկողմ ձևաչափով Կազանոում քննարկված հարցերը, քննարկվել են նաեւ շահագրգիռ տարածաշրջանային մյուս պետությունների ղեկավարների հետ։

Բադալյանի գնահատմամբ՝ դա կարող է վերաբերել ոչնչի չպարտավորեցնող դեկլարատիվ համաձայնության ստորագրմանը, որը թեև կողմերին ոչինչ չի պարտավորեցնի , բայց առնվազն չի մերժվի խոշոր կենտրոնների կողմից՝ թեև նրանք ունեն իրարամերժ մոտեցումներ։ «Այնուամենայնիվ, այդ պայմանավորվածությունը կողմերին թույլ կտա՝ ինչ որ կերպ գոհ լինել այդ դեկլարատիվ շրջանակային համաձայնագրից»։

Դիտարկմանը, թե արդյոք այս անգամ ևս որևէ պայմանավորվածություն կարող է լինել, որը կլինի ի հաշիվ Հայաստանի՝ նա նշեց, որ միարժեքորեն ասել հնարավոր չէ, թեև մինչև հիմա Հայաստանը բավական զիջողական տրամաբանությամբ է վարել քաղաքականությունը և միշտ զիջողը եղել է Հայաստանը։ «Բայց քանի որ այստեղ կան նաև այլ խոշոր խաղացողներ, իրավիճակը բարդ է և նախադեպերը երբեք չեն երաշխավորում, որ լինելու են նույնատիպ բոլոր հաջորդ քայլերը։ Այսինքն, միայն Հայաստանի դիրքորոշումը, տրամադրվածությունը կամ ուժը չէ, կա Իրան, Ռուսաստան, որոնք ունեն որոշակի տարաձայնություններ բայց նաև ունեն ընդհանուր մոտեցումենր՝ ռեգիոնում իրավիճակը պահելու և արտառեգիոնալ խաղացողների ակտիվացում թույլ չտալու, այս բոլոր հանգամանքները բավական բարդ են դարձնում գործընթացը»։

Աղբյուր` Փաստինֆո