Փաստ ինֆո

Երեք տասնամյակից ավելի է անցել  Խոջալուի դեպքերից, իսկ  պաշտոնական Բաքուն քանի գնում՝ ավելի ու ավելի է սուտ ու կեղծիք տիրաժավորում, ավելի սաստկական է դարձնում հակահայ հիստերիան, շարունակելով կեղծել  իրականությունը։

 Խոջալուի դեպքերն, ըստ էության, ազարբայջան սարքովի պետության իրականացրած մի նոր “սումգայիթ” էր, այս դեպքում՝ սեփական քաղաքացիների հանդեպ․․․

Խոջալուի խաղաղ բնակիչների հետ տեղի ունեցածը  դեռ տասնամյակներ առաջ ազարբայջանական աղբյուրները համարել են  «զուտ քաղաքական ինտրիգների և Ադրբեջանում իշխանության համար պայքարի արդյունք »։

Այդ  իրադարձությունների իրական պատճառներն արձանագրված են հենց ազարբայջանցիների ցուցմունքներում, ընդ որում, թե՛ իրադարձությունների մասնակիցների, թե՛ ականատեսների, թե՛ նրանց, ովքեր գիտեին Բաքուն՝ ներսուդրսից․․․

Ըստ  ադրբեջանցի լրագրող Մ.Սաֆարօղլուի «Խոջալուի դեպքերը, որոնք հանգեցրին խաղաղ բնակիչների մահվան, զուտ քաղաքական ինտրիգների և Ադրբեջանում իշխանության համար պայքարի արդյունք էին։ Այն իր դիրքով կարևոր ռազմավարական նշանակություն ուներ։ Եւ Խոջալուի կորուստը Մութալիբովի համար քաղաքական ֆիասկո էր» («Նեզավիսիմայա գազետա», 1993 թ. փետրվար):

Իսկ  իրավապաշտպան Արիֆ Յունուսովի համոզմամբ՝ «Խոջալուն Շուշիի և Աղդամի հետ միասին, գլխավոր հենակետերից մեկն էր, որտեղից ձմռանը՝ երեք ամիս շարունակ անխնա  գնդակոծվում էր ԼՂՀ մայրաքաղաք Ստեփանակերտը՝ հրետանու, հրթիռների և մարտական հրթիռային կայանքների միջոցով։ Խոջալուի կրակակետերը ճնշելը և օդանավակայանի ապաշրջափակումը ԼՂՀ բնակիչների համար միակ միջոցն էր ֆիզիկապես գոյատևելու։ Այլապես  Ադրբեջանի կողմից լիակատար ոչնչացման էր  դատապարտված բնակչությանը: Ըստ նրա՝ Ստեփանակերտի ամենօրյա ռմբակոծությունը Խոջալուից, որը գտնվում է դրան մոտ, խլել է հարյուրավոր խաղաղ բնակիչների կյանքեր՝ երեխաներ, ծերեր և կանայք: ԼՂՀ զինված ստորաբաժանումների՝ Խոջալուի կրակակետերը ճնշելու ռազմական գործողությունը Ադրբեջանի համար անակնկալ չէր. Ադրբեջանական կողմը գրոհից գրեթե երկու ամիս առաջ հեռուստատեսությամբ առաջին անգամ տեղեկացվել է, որ ԼՂՀ ինքնապաշտպանական  ուժերը հարձակում են նախապատրաստում Խոջալուի վրա՝ կրակակետերը ճնշելու և օդանավակայանն ապաշրջափակելու նպատակով։ Այս մասին «Իզվեստիա»-ում գրել է Ադրբեջանում լայն ճանաչում ունեցող իրավապաշտպան Արիֆ Յունուսովը։

Ադրբեջանցի պաշտոնյաները, այդ թվում՝ հանրապետության նախագահ Այազ Մութալիբովը, չեն թաքցրել իրենց տեղեկացվածությունը։ Նա ընդգծել է, որ

«...հարձակումը Խոջալուի վրա հանկարծակի չի եղել (Օգոնյոկ ամսագիր, թիվ 14-15, 1992 թ.) Այս նախազգուշացումների արդյունքում Խոջալուի խաղաղ բնակչության մեծ մասը տեղափոխվել է անվտանգ վայր» ։

Իրականությունն այն է, որ ԼՂՀ գրոհայիններն ամեն ինչ արել են գյուղում խաղաղ բնակիչների մահը կանխելու համար։ Այդ նպատակով նրանք միջանցք են թողել մարտական գոտուց խաղաղ բնակիչների անվտանգ ելքի համար։ Ադրբեջանական կողմը օպերատիվ կերպով տեղեկացվել է միջանցքի առկայության մասին, որը հնարավորություն կտա կրակի տակից հանել Խոջալուի բնակիչներին։

Այդ մասին վկայում է նաև Խոջալուի՝ այն ժամանակվա քաղաքապետը՝ Էլման Մամեդովը,  ով ասել էր՝ «Մենք գիտեինք, որ այս միջանցքը նախատեսված է խաղաղ բնակիչների դուրս գալու համար»։ ՝ /Ռուսական միտք» 03/03/1992, մեջբերված «Բաքվի բանվոր» թերթից/ ասել էր՝ 

Խոջալուի գործողության ավարտին Արցախի փրկարար ծառայության ստորաբաժանումները գյուղում և շրջակայքում հայտնաբերել էին ադրբեջանցիների 11 դի։ Խոջալուի սակավաթիվ զոհված խաղաղ բնակիչների թիվը, չնայած բնակավայրը գրավելու համար ձեռնարկված ռազմական գործողությունների զգալի ինտենսիվությանը, վկայում էր գյուղի բնակչության առավելագույն անվտանգությունն ապահովելու համար հայկական կողմի ձեռնարկած միջոցների մասին։ Այնուամենայնիվ, կասկածից վեր է, որ Խոջալուում խաղաղ բնակչության զոհերի թիվն իսկապես զգալի է եղել:

Հարց՝ որտե՞ղ են սպանվել Խոջալուի բնակիչները և նրանցից քանի՞սն են մահացել։

Գյուղի հարյուրավոր բնակիչների մահվան վայրի մասին ադրբեջանական կողմը համառորեն տարիներ շարունակ լռում է։ Ճշմարտությունն այն է, որ նրանք բոլորը սառնասրտորեն սպանվել են Խոջալուից 11 կմ հեռավորության վրա, Աղդամից երկու-երեք կիլոմետր հեռավորության վրա, որն այն ժամանակ ադրբեջանական զինուժի շրջանային բազան էր։ Միայն այս փաստը կարող է շատ բան պարզաբանել Խոջալուի ժողովրդի զանգվածային բնաջնջման ծանր պատմության մեջ։

Բացարձակ անիրատեսական է մտածելը, թե՝  հայերը Խոջալուի բնակիչներին ազատել են պաշարված գյուղից , որ վտանգի ենթարկվելով՝  սպանեին նրանց Աղդամի մատույցներում,  այն ժամանակ՝ ադրբեջանցիների կողմից վերահսկվող տարածքում։

Ա.Մութալիբովը «Նեզավիսիմայա գազետա»-ին տված հարցազրույցում հայտարարել էր՝

«Հումանիտար միջանցք, որով մարդիկ կարող էին հեռանալ, հայերը թողել էին»:

«Նեզավիսիմայա գազետա» 04/02/1992

Ի դեպ,  քաղաքացիներին գնդակահարելու այս հանցավոր արարքը նա կապում էր ընդդիմության՝ իրեն իշխանությունից հեռացնելու փորձերի հետ։

Իսկ  «New Time» ամսագրին տված իր հարցազրույցում. Մութալիբովը հաստատել էր իր՝ հայտարարությունը ինը տարի առաջ՝ 1992-ին։

«Ակնհայտ էր, որ Խոջալուի բնակիչների մահապատիժը կազմակերպվել էր ինչ-որ մեկի կողմից՝ Ադրբեջանում իշխանությունը փոխելու նպատակով» «Նովոե Վրեմյա» թերթ, 6 մարտի, 2001 թ.:

Հայտնի են նաև նման  հայտարարություններ և գնահատականներ Խոջալուի դեպքերի վերաբերյալ, որոնք հնչել են Ադրբեջանի որոշ բարձրաստիճան պաշտոնյաների և լրագրողների կողմից։

 Ռ. Հաջիևը, Ադրբեջանի ժողովրդական ճակատի (Ադրբեջանի ժողովրդական ճակատ) Աղդամի մասնաճյուղի խորհրդի անդամը /Մոսկվա, Իզվեստիա, ապրիլ, 1992 թ/ ասել էր՝

- Մենք կարողացանք օգնել Խոջալուի բնակիչներին, կային և՛ ուժեղ կողմեր, և՛ հնարավորություններ։ Բայց հանրապետության ղեկավարները ցանկանում էին ցույց տալ ժողովրդին, որ իրենք ուժ չունեն, և կրկին օգնության կանչեցին ԱՊՀ բանակին՝ նրա օգնությամբ ճնշելով ընդդիմությանը»։

 Կա նաև մի եզրակացություն, որը փոքր-ինչ տարբերվում է ադրբեջանցի լրագրող Արիֆ Յունուսովի նախորդ հայտարարություններից.

«Քաղաքը և նրա բնակիչները միտումնավոր զոհաբերվել են քաղաքական նպատակի համար՝ թույլ չտալ Ադրբեջանի ժողովրդական ճակատի իշխանության գալը» (Զերկալո թերթ, հուլիս 1992 թ.) Եվ այս դեպքում էլ հստակ  ասվում է, որ ողբերգության մեղավորներն իրենք են ադրբեջանցիները։

Աղբյուր` Փաստինֆո