Փաստ ինֆո

Տարիներ շարունակ հայերի և ազարբայջանցիների միջև հավասարության նշան դնողները պիտի հստակ հասկանան մեկ բան՝ ազարբայջանցիների հերոսը ռամիլսաֆարովն է, սպա, որը ՆԱՏՕ-ի «Գործընկերություն հանուն խաղաղության» ծրագրի շրջանակում անցկացվող դասընթացների ժամանակ կացնահարել էր քնած հայ սպային։ Այսինքն, ազարբայջան կոչվող ազգի հերոսը քնած մարդուն սպանող բարբարոսն է։ Այսքանով , ըստ էության ամեն ինչ ասված է։

Ի դեպ, հատկապես առաջին պատերազմին հաջորդող շրջանում ազարբայջանում խառնամուսնությունների համատեքստում մնացած հայերի հանդեպ ահավոր էր վերաբերմունքը։ Ազգությամբ հայ կանանցից, իրենց ազարբայջանցի ամուսիններն ու զավակները խուսափում էին․․․

Ֆաինա Կունգուրովայի մասին 2000-ականների սկզբին մամուլը շատ է գրել, որն ընդհուպ բանտում էր հայտնվել ազգային պատկանելության համար։ Իբր «հակապետական միտինգների» մասնակցության համար բանտում հայտնվելով՝ նա անգամ բանտակիցների կողմից էր ատելության և դաժան վերաբերմունքի, ծեծի ենթարկվել։ Մտայնությունը ազարբայջանում հետևյալն էր՝ «հայն ամենուր է հայ, անգամ՝ բանտում»։

Նրա վերաբերյալ դեռ տարիներ առաջ ԵԽԽՎ մոնիտորինգի հանձնաժողովի համազեկուցող Անդրեաս Գրոսը գրում էր՝ «իր մերձավորները չեն ցանկանում իր հետ որևէ առնչություն ունենալ»։ Նկատի ունենալով Ֆաինայի հայկական արմատները՝ նույնիսկ ամուսինը և նրա հարազատները խուսափում են նրա հետ շփվելուց։ Վերոնշյալ փաստերը լավագույնս ցույց են տալիս այն հայերի անապահովության աստիճանը, ովքեր ընտրել են ձուլումը, քան՝ փախուստը։ Ժամանակակից Ադրբեջանում նույնիսկ իսլամ ընդունելու և սեփական էթնիկ ծագման մասին ամբողջությամբ մոռանալու պատրաստակամությունը չի երաշխավորում քաղաքացիական ամենահիմնական իրավունքների պահպանումը:

Ընդհանրապես, կոնֆլիկտի տարբեր կողմերում գտնվող երկու ազգերի միջև հավասարության նշան դնող միջազգային կազմակերպությունները կամ արևմտյան տերությունները հարցի հանդեպ շատ պարզունակ հայացք ունեն։ Պարտված կողմ, հաղթող կողմ, կամ՝ հակառակը։ Սակայն ցանկացած դեպքում նույնական չի կարող լինել ո՛չ պարտվածի հոգեբանությունը, ո՛չ էլ՝ հաղթողինը։

Արցախյան առաջին պատերազմի ժամանակ հաղթանակը մերն էր։

90-ականների վերջին և 2000-ականներին երկու ժողովուրդների շրջանում արված ուսումնասիրությունների արդյունքներով՝ ազարբայջանական հանրույթի շրջանում հայության հանդեպ ատելությունը /չհաշված, առանձին մտավորական-անհատների, որոնք հիմնականում ազարբայջանից դուրս են ապրել/, առավելագույնի է հասել։ Ընդ որում, պետականորեն մշակված ծրագրի համաձայն մանկապարտեզային տարիքից է սկսվել հայերի հանդեպ ատելության սերմանումը։ Նույնիսկ դպրոցահասակ երեխաների թվաբանական խնդիրներում օրինակների միջոցով է հայի հանդեպ թշնամանք սերմանվել։ Մինչդեռ հաղթանակած հայության շրջանում թուրքադրբեջանական տանդեմի հանդեպ ատելության զանգվածային արտահայտություն կամ պետականորեն քարոզվող ատելություն չի եղել։

Ատելության սերմանումը՝ որպես պետական քաղաքականություն երբեք չի եղել։ Իսկ ազարբայջանի պարագայում դա՛ է եղել Հայաստանի և հայության հանդեպ քաղաքականության հիմքում։

Հիմա, ազարբայջանը հաղթել է, թվում է՝ հաղթածի հոգեբանությունը ուրիշ պիտի լիներ, ո՛չ այնպիսին, ինչպիսին էր 30 տարի պարտության կնիքով ապրող ազարբայջանինը։ Բայց ո՛չ, ոչ մի տարբերություն չկա, դեռ ավելին, այսօր ազարբայջանը բացարձակ ազատություն է տվել իր վայրագ մտքերին ու կրքերին։ Վկա՝ Արցախում ոչ մի հայ չթողնելու, էթնիկ զտում իրականացնելու կանխամտածված քաղաքականությունն իրականություն դարձնելը, Արցախի և արցախցիների հանդեպ իրականացված նոր Ցեղասպանությունը։

Այսինքն, ազարբայջանը պարտված լինի, թե՝ հաղթող, միևնույն է՝ նրանից գոյաբանական վտանգը միշտ առկա է, ցեղասպանային ցանկացած դրսևորում՝ սպասելի։ Խաղաղության մասին կարող է տարիներ շարունակ տրակտատներ կարդալ, ինքն առաջարկել, սակայն դարան մտած մարդասպանի, իսկ հայի հանդեպ՝ ցեղասպանի ընդհանրական կերպարն է այդ ազգին հատուկ։ Նաև՝ հայի ստեղծած մշակութային ժառանգության հանդեպ էլ նույն եղեռնագործն է։

Երբ հայն է հաղթում՝ հպարտ է, արժանապատիվ, հաղթական, երբ ազարբայջանցին է հաղթում, ցեղասպանի խարանով նույն բարբարոսն է։ Եվ ատելությամբ լի, քանի որ գիտի՝ իր հաղթանակը ՀՀ թույլ իշխանության, սիրիական ահաբեկիչների, թուրքական և իսրայելական զինվորականների շնորհիվ է։ Եվ արևմտյան աշխարհի խայտառակ լռության․․․

Ի՞նչ անել ուրեմն։ Բնականաբար, պիտի սկսել ամենակարևորից՝ նախ մեր ներսը պիտի կարողանանք մաքրել թույլ ու կամակատար իշխանությունից։

Ա․Ե․

Աղբյուր` Փաստինֆո