Փաստ ինֆո

Մի քանի պատերազմ տեսնելով հնարավոր է հստակ տարբերել, թե ինչ է անում օրվա իշխանությունը։ Մենք, իհարկե, պատերազմին նախորդած ժամանակահատվածում արդեն կանխատեսում էինք, մտահոգություններ ունեինք, գիտեինք, որ պատերազմ, ամենայն հավանականությամբ, լինելու է, քանի որ կային կուտակումներ, բայց հստակ օրը չգիտեինք, - «Փաստինֆո» ի հետ զրույցում ասաց Արցախյան 3 պատերազմների մասնակից Իգոր Սարգսյանը։

Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության գալուց հետո նկատվում էր պատերազմի բովով անցած պրոֆեսիոնալներին հեղինակազրկելու գործընթաց, բայց Ադրբեջանի հարձակման մասին լուրը ստիպեց բոլորին մի կողմ դնել վիրավորանք ու վատ կանխատեսումները եւ պատրաստ լինել դիմակայության։

«Ինչ-որ հիասթափություններ զգացած մեր տղաներին նորից ոգեկոչեցինք, որովհետեւ կար դրա կարիքը, նորից պետք էր պատերազմել, տրամադրել երկիրը, Արցախը պաշտպանելու ու դա արեցինք»,- պատմեց Իգորը։

Նրա փոխանցմամբ՝ իրենց (դաշնակցական - խմբ) վաշտերը նախօրոք էին կազմված՝ միշտ պատրաստ մեկնելու առաջնագիծ՝ ի տարբերություն մի շարք այլ հայ կամավորների, որոնք շտապում էին զինվորագրվելու, ջոկատներ ձեւավորելու՝ հայրենիքի պաշտպանությանը մասնակցելու համար։ Դաշնակցական վաշտերի տղաները պարբերաբար հավաքվում ու զորվարժություններ են անում, իսկ վերջին անգամ ՀՀ զինված ուժերի հետ համատեղ զորավարժություն արել էին նախքան իշխանափոխությունը։

«27-ի առավոտյան բոլորին զանգել կանչել էինք։ Արամ Մանուկյանի արձանի մոտ շատ արագ հավաքվեցին, լսեցին ՀՅԴ Բյուրոյի այդ ժամանակվա ներկայացուցչին, նրանց մի մասը կուսակցականն էլ չէր, հայրենասեր համակիրներ էլ կային, որոնք մեզ էին վստահում, քանի որ կանոնավոր բանակի հետ կապը, մեր կարգապահությունը քառօրյայի ժամանակ տեսել էին։ Ոգեկոչեցինք ու ուղարկեցինք առաջնագիծ»,- պատմեց Իգոր Սարգսյանը՝ նշելով, որ տարբեր օրերի տարբեր վաշտերի են ուղարկել։

Նրա փոխանցմամբ՝ առաջին վաշտը սահմանագիծ է մեկնել սեպտեմբերի 28-ին, ու տեսնում էին, որ մի բան այն չէ, այլ իարվիճակ է, նման չէր քառօրյային։ «2016 թվականի ապրիլի քառօրյայի ժամանակ պետությունն ամեն ինչ ճիշտ կազմակերպում էր, գնացողները գիտեին, թե ում հրամատարությամբ են գնում և ըստ մասնագիտության ուղղորդում կար, հրետավորին չէին ուղարկում հետևակ։ 44- օրյայի ժամանակ այդտեղ էլ խնդիր կար՝ պիտանի մասնագետին, լրիվ այլ զենքի տիրապետողին, այլ զենքով էին ճանապարհում ու այլ ուղղությամբ։ Երբեմն մարդը լավ գիտեր մի տեղանքը, բայց նրան լրիվ այլ վայր էին ուղարկում։ Ես որպես բանակի հետ ՀՅԴ վաշտերի կազմակերպչական կապի պատասխանատու, դա նկատում էի»,- ասաց 3 պատերազմի մասնակիցը՝ ավելացնելով, որ իշխանությունները մինչ պատերազմն էին մասնագետներին հեռացրել ապագա պատերազմը կառավարելու կարևոր պաշտոններից, թրծված հրամատարներից քչերն էին մնացել։

Ինչպես նշեց մեր զրուցակիցը՝ նաև կոչերի ձևն էր տարօրինակ ՝ կամավորներին կոչ էին անում գալ, շատերը հասնելով Արցախի որևէ տեղանք, զանգում, ասում էին, որ իրենց հրամանատար չեն տվել, ասել են՝ ձեր միջից մեկին ընտրեք կռվեք, շատերին հեռախոսով էին ուղղորդում , գյուղապետերին ասում էին ջոկատներ կազմեք, գնացեք, մարդիկ չգիտեին, որտեղ , ինչ տեղանքում են գտնվում, ինչ անեն։ «Ես ինքս շատերի ուղորդել եմ մեր վաշտեր, որ գոնե հրամանատար ունենան, մտնեն որևէ ստորաբաժանման կազմ ու իրենց անելիքը հստակ իմանան, որպեսզի գործ անեն , ոչ թե անտեղի զոհվեն»,- նշեց Իգորն ու ընդգծեց.«ինքս Շուշիի ազատագրման մասնակից եմ, Շուշին գրավել անհնար էր, եթե իրական պաշտպանություն կազմակերպեին։ Մենք կարողացել էինք ազատագրել՝ հստակ ռազմավարական ծրագրի շնորհիվ, լիարժեք ռազմավարական օպերացիայի ու պրոֆեսիոնալ հրամանատարության շնորհիվ՝ երջանկահիշատակ Կոմանդոսի հրամանատարությամբ։

Նա պատմեց, որ Շուշիին մոտեցել էին 4 ուղղությամբ, բայց 1992 թ. ազատագրելու հարցում մեզ օգնել էր նաեւ ադրբեջանցիների շրջանում եղած քաղաքական խնդիրներն ու անկազմակերպվածությունը։ «Շուշին անառիկ էր, Շուշին ժայռի վրա է , այն ազատագրելու համար մագլցում ես մի քանի կողմից եթե ներսից մարտը ճիշտ է կառավարվում ու իրական ձևով է կազմակերպվում, ապա քաղաքն անառիկ է։ Կարելի է ասել, որ տեղերով փոխվել էինք՝ 44 օրյայի ժամանակ մեզ մոտ կար քաղաքական ղեկավարության խնդիր, պատերազմը տարվում էր պատրության», - ասաց Իգոր Սարգսյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո