Փաստ ինֆո

Եռակողմ հայտարարության 9-րդ կետի վերաբերյալ ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի հայտարարությունը շատ լավ հնարավորություն էր բարձրացնելու նաեւ մյուս կետերի կյանքի կոչվելու անհրաժեշտության մասին։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման արձանագրում է արել իրանագետ Վարդան Ոսկանյանը։

«Կարծում եմ՝ այստեղ, ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների համատեքստում, ոչ միայն մարտահրավեր է ի հայտ եկել , այլև շատ կարևոր հնարավորություն՝ հայկական կողմի համար՝ պահանջելու, որ եթե ռուսական կողմը պարբերաբար հղում է անում նոյեմբերի 9 ի հայտարարությանը, բայց հղումը միայն հայտարարության 9-րդ կետին է արվում, ապա այդ պարագայում, խոսք պետք է գնա հայտարարության բոլոր կետերի իրականացման մասին։ Այսինքն՝ այդ պայմաններում պետք է տեղի ունենա հայկական բնակչության վերադարձ Արցախ։ Մեր եզրույթով ասված ՝ Բերձորի միջանցքի վերագործարկում, ռուս խաղաղապահների վերադարձ, գերիների ամբողջական վերադարձ ՀՀ»,- նշեց Վարդան Ոսկանյանը՝ փաստելով, որ եթե խոսքը գնում է նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ Հայաստանի ստանձնած պարտավորության մասին, ապա նշված հայտարարության բոլոր կետերն անխտիր պետք է իրականացվեն։

Այս պարագայում,ըստ Ոսկանյանի, գուցե հնարավորություն ստեղծվի նաև հասնելու 9-րդ կետին։ Սակայն հայկական կողմից նման մոտեցում դեռ չի նկատվում, ավելին՝ հրապարակային կարծիքներ են հնչեցվում, որ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության սուբյեկտը ՝ Արցախը, էլ չկա , հետևաբար չի գործում հայտարարությունն ամբողջությամբ։

Նոյեմբերի 9-ի հայտարարության 9-րդ կետի մասին ՌԴ արտգործնախարարության հայտարարություններն առ այն, որ Հայաստանի Սյունիքի մարզով անցնող ճանապարհը կարող Ադրբեջանը կապել Նախիջեւանի հետ, կտրուկ արձագանքի արժանացավ նաեւ Թեհրանի կողմից։ Իրանական լրատվամիջոցների փոխանցմամբ՝ երկրի ԱԳՆ-ում հանդիպում է տեղի ունեցել ՌԴ դեսպանի հետ, որի ժամանակ հստակ նշել են, որ Իրանը դեմ է Հարավային կովկասում գեոպոլիտիկ ստատուսի քվոյի փոփոխությանը։ Իրանի ԱԳՆ-ում տեղի ունեցած հանդիպմանը նշել են, որ կովկասյան տարածաշրջանում համագործակցության հիմքը և կայուն խաղաղության երաշխիքը տարածաշրջանի երկրների ազգային ինքնիշխանության, տարածքային ամբողջականության և փոխադարձ շահերի հարգանքն է։ Թեհրանի այս կոշտ արձագանքը արդյոք վկայում է, որ ՌԴ-ի ու Իրանի հարաբերություններում որոշակի տարակարծություն ու լարվածություն է առաջանում։ «Փաստինֆո»-ի հարցին ի պատասխան իրանագետը նշեց, որ իր կարծիքով ռուս-իրանական հարաբերություններում ոչինչ չի փոխվել։

«Եթե խոսքը վերաբերում է իրանական կողմի արձագանքին ու գործողություններին՝ կապված «Զանգեզուրյան միջանցք» -ի հետ, ապա Իրանի համար դա հստակորեն կարմիր գիծ է եւ այն իրանական կողմը հստակորեն պահպանում է իր ունեցած ողջ կարողություններով և գործիքակազմով։ Հետևաբար այս համատեքստում ակնհայտ է, որ իրանցիները շարունակելու են այդ կարմիր գծի պահպանումը՝ անկախ նրանից, թե որ պետության հետ է առնչվում խնդիրը»,- ասաց Վարդան Ոսկանյանը։

Միաժամանակ նա ուշադրություն հրավիրեց, որ Հայստանում խոսվում է այն մասին, որ այդ ճանապարհի հանդեպ որոշակի «վերահսկողություն» գուցե կարող է ունենալ որևէ երրորդ կողմ՝ լինի դա մասնավոր ընկերություն, ոչ հայկական կազմակերպություն և դա, բնականաբար, դուռ է բացում տարբեր տեսակի շահարկումների համար։

Փորձագետի արձանագրմամբ՝ իրականում ակնհայտ է, որ այդ «միջանքի» կարևորագույն նպատակներից մեկն ամենևին էլ տնտեսական չէ, խնդիրը վերաբերում է Թուրքիայի մուտքը Կենտրոնական Ասիա ապահովելուն, իսկ Կենտրոնական Ասիան նույնպես ռուսական շահերի գոտում է գտնվում։ Երկրորդը՝ Իրանին հյուսիս- արևմուտքից շրջափակել թուրք-ադրբեջանական շղթայով։

«Հետևաբար, այս համատեքստում, խնդիրն ամենևին էլ տնտեսական դաշտում չէ»,- ընգդծեց իրանագետն ու հավելեց, որ գուցե ներկայացնեն, թե ճանապրահը բացելով կհարստանաք եւ այլն, բայց Վրաստանը լավ օրինակ է, այն է՝ ճանապարհները բաց են, բայց, կարծես թե, վրացիներն առանձնապես չեն հարստացել։

«Դրանք, կարծում եմ, առասպելական սպասումներ են, հետևաբար աշխարհաքաղաքական շատ կարևոր բաղադրիչ ունի և մի գուցե այդ բաղադրիչը գերակշռում է տնտեսական բաղադրիչ նկատմամբ, - ասաց Վարդան Ոսկանյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո