Փաստ ինֆո

Արարարտի մարզի Կարմիր սարը, ունենալով կրաքարի պաշարներ, որն օգտագործվում է ցեմենտի արտադրության մեջ, հայտնվել է միաժամանակ մի քանի հանքարդյունահանողների ուշադրության կենտրոնում՝ «ՄԼ մայնինգ» ՍՊԸ, «ԴԻԳԸՆԴԻԳ» ՍՊԸ, «ԳՌԱՆՈՒԼՍ» ՍՊԸ, «ՕՐԴ» ՍՊԸ։ Վերջինս նախատեսում է Վեդիի վարչական տարածքում ցեմենտի գործարանի կառուցում, սակայն գործարանի կառուցման վերաբերյալ հանրային լսումներին անգամ սարի հարևանությամբ գտնվող Այգեզարդ գյուղի բնակիչները տեղեկացված չեն եղել։

Այգեզարդ գյուղի նախաձեռնող խմբի համակարգող Արփինե Խաչատրյանն այսօր հրավիրված ասուլիսում ասաց, որ լսումների մասին տեղեկացել են միայն 3-րդ լսումներից 2 ժամ առաջ և շտապել մասնակցելու դրանց։ «Դրանից հետո սկսել ենք մեր պայքարն ընդդեմ հանքարդյունաբերական ծրագրի։ Ստորագրահավաք ենք իրականացրել, բնակիչների ավելի քան 98 տոկոսը՝ 2300 ստորագրությամբ՝ դեմ է Կարմիր սարում հանքարդյունահանմանը»։

«Հայաստանի անտառներ» ՀԿ-ի տնօրեն, էկոլոգ-իրավաբան Նազելի Վարդանյանի փոխանցմամբ՝ այս տարածքի վրա արդեն կա մեկ թույլտվություն և փորձաքննական եզրակացություն, և հիմա նույն այդ տարածքի վրա անցկացնում են լսումներ արդեն 3 այլ կազմակերպությունների կողմից։ «Գումարած սրան էլ, ևս մեկ կազմակերպություն դիմում է տարածքում ցեմենտի գործարան այդտեղ կառուցելու համար։ Ստացվում է, որ 10 կմ-ի վրա այս պահին գործում է մի գործարան, տարածքում ծուխ ու փոշի է, ու հիմա երկրորդ ցեմանտի գործարանն են ուզում կառուցել, որի հետեւանքով ամբողջ Արարատի մարզը ու դաշտավայրը լինելու է փոշու ու ծխի մեջ, կորցնելու ենք մարզի ողջ գյուղատնտեսությունը։ Ինչպես գիտեք՝ այս մարզում որակյալ գյուղմթերք է արտադրվում, որը նաև արտահանվում է։

Մնացած տեղերում այդքան մեծ ծավալի արտադրություններ չունենք։ Մենք կորցնում ենք մեր թանկարժեք գյուղատնտեսական հողերը և գյուղատնտեսությունը, մարդիկ մնալու են առանց եկամտի աղբյուրի։
Վարդանյանը նաև ընդգծեց, որ եթե տարածքում բաց հանք շահագործվի, ապա շատ քիչ մարդ է ներգրավված լինելու։ «Տարածքում հիմնականում տեխնիկա է աշխատկելու, լինելու են հատուկենտ աշխատողներ, բայց մի քանի գյուղ կորցնելու է ապրուստի միջոցը»։

Նա նաև հայտնեց, որ Կարմիր սարում գոյություն ունեն 14 տեսակի բարձրակարգ բույսեր, որոնք գրանցված են Հայաստանի Կարմիր գրքում, դրանցից 3-ը՝ միջազգային կարմիր գրքում։ «Դրանցից 1-ը էնդեմիկ տեսակ է, որն աճում է միայն այտեղ ու եթե այդտեղ հանքարդյունաբերություն լինի, ապա այդ տեսակը ընդհանրապես վերանալու է։ Նաև 17 տեսակի կենդանիներ կան, որոնք գրանցված են կարմիր գրքում ու նրանց համար դա ապրելավայր է։ Մասնավորապես՝ կրիտիկական վտանգի տակ է կովկասյան ընձառյուծը, Բեզուարյան այծը, գորշ արջը։ Մինչդեռ, մեր օրենդրության համաձայն, այն տարածքներում, որտեղ կան Կարմիր գրքում գրանցված բույսեր ու կենդանինե, հանքարդյունաբերությունը արգելված է։ Հետևապես, Կարմիր սարում հանքարդյունաբերությունը պետք է արգելել։ Այս հանքը չի կարող այնքան օգուտ բերել, որ մենք այսպիսի արժեքավոր տեսակները կորցնենք»։

Վարդանյանն ընդգծեց, որ սարի հարևանությամբ գտնվող Այգեզարդ, Քաղցրաշեն, Գինեվետ, Նոր ուղի գյուղերի բնակիչները զրկվելու են իրենց ապրուստի միջոցից։

«Հաշվի չի առնված նաև այն, որ սա սեյսմիկ գոտի է, սողանքային գոտի է, թե ինչ ռիսկեր կան, դրա մասին որևէ խոսք հայտում չկա, մինչդեռ ամբողջ սարը կարող է փլուզվել դեպի գյուղերը, և մենք կարող ենք կորցնել այդ գյուղերը որպես բնակավար, դրա մասին, այս ազդեցության մասին ընդհանրապես շեշափված չէ»,- ասաց տիկին Վարդանյանը՝ հույս հայտնելով, որ ծրագրերը բացասական գնահատականի կարժամանան։

Աղբյուր` Փաստինֆո