Փաստ ինֆո

Հայաստանի անվտանգության դիվերսիֆիկացիայի մասին կարելի է խոսել խիստ վերապահումով, այնքանով, որքանով Հայաստանը անվտանգության թեմայով հարաբերություններ է հաստատում նաև այլ երկրների հետ, բացի ՌԴ-ից։ Այս տեսանկյունից կա փորձ ավելի բազմազանեցնել Հայաստանի անվտանգային ներգրավվածությունը, այսինքն՝ տարբեր կենտրոնների ներգրավվածության շրջանակը, բայց անվտանգության դիվերսիֆիկացիայի մասին խոսելը որպես կայացած փաստ, կարծում եմ, դեռ վաղ է։ Այս մասին «Փաստինֆոյի» հետ զրույցում ասաց քաղաքական վերլուծաբան Հակոբ Բադալյանը՝ անդրադառնալով Արմեն Գրիգորյանի հայտարարությանը, թե Հայաստանն անվտանգային առումով որոշակի դիվերսիֆիկացիա ունի։

Հ. Բադալյանի գնահատմամբ՝ ընդհանրապես մենք տեսնում ենք, որ անվտանգության հարցում իրավիճակը բավական անորոշ է, հետևաբար նման հայտարարություններին կարելի է վերաբերվել մեծ վերապահումով։

«Մենք չունենք անվտանգության շոշափելի ճարտարապետություն, ո՞րն է Հայաստանի անվտանգության ճարտարապետությունը, որն է անվտանգային միջավայրը, որոնք են գործոնները։ Մենք ունենք անվտանգության դաշինք, որին անդամակցությունը սառեցնում ենք, իհարկե, մեծ հաշվով՝ այն չի էլ աշխատում, բայց ի՞նչ ունենք մենք ՀԱՊԿ-ի փոխարեն»։

Հայաստանը համագործակցության ճանապարհ է անցնում Հնդկաստանի, Ֆրանսիայի հետ, բայց, ինչպես նշեց մեր զրուցակիցը, հիմա միայն այդ ճանապարհի սկզբում ենք, բայց այդ՝ շատ անորոշ է, թե այդ գործոններն ինչպիսի հարաբերակցության մեջ են այն մարտահրավերների հետ, որոնք կան Հայաստանի համար՝ անվտանգության տեսանկյունից։

«Մենք չունենք անվտանգության որոշակի կառուցվածք, եղածը փլուզվել է, ինչպես էլ այն գնահատենք, իսկ դրա փոխարեն նորը չկա։ Հետևաբար, անվտանգության առումով խոսակցությունները դառնում են շատ հարաբերական»,- նկատեց Հ. Բադալյանն՝ ավելացնելով, որ անվտանգային համակարգի նոր կառուցվածքը մեծապես կախված է լինելու թե Հայաստանի աշխատանքից, թե այն մեծ վերաբաժանումներից և վերադասավորումներից, որոնք այսօր տեղի են ունենում աշխարհում։

Բադալյանը կարծում է, որ նույն ՆԱՏՕ-ի և ՀԱՊԿ-ի ճակատագրերը այսօր զգալի անորոշությունների տակ են։ «Ինչպիսինն է լինելու ՀԱՊԿ-ի հետագան, կամ ինչպիսին է լինելու ՆԱՏՕ-ի ապագան՝ սրանք հարցեր են, որոնք այսօր կանգնած են այդ կազմակերպությունների առաջ։

Լայն իմաստով անորոշությունները գալիս են նաև այս իրավիճակից։ «Մենք պետք է աշխատենք այն երկրների հետ, որոնք այս ռեգիոնում ունեն կենսական շահեր, բայց նաև հասկանում ենք, որ այս երկրներն իրենք էլ բավական բարդ փոխհարաբերությունների մեջ են և, հետևաբար, Հայաստանը ձգտում է այլ գործոններ ներգրավել։ Տեսնում ենք արևմտյան դերակատարների, Հնդկաստանի հետ հարաբերություններ, որոնք ինչ-որ կերպ թույլ կտան բալանս ձևավորել, որոշակի անվտանգային իրավիճակ ունենալ, բայց միայն իրավիճակի մասին է խոսքը, ոչ թե համակարգի»,- արձանագրել է վերլուծաբանը։

Ըստ նրա՝ միայն սպառազինության ձեռքբերումը հարցեր չի լուծում։ «Դա, իհարկե, անհրաժեշտ է, բայց բոլորն են հասկանում, որ սպառազինությունը ինքնին մատակարարման իմաստով ժամանակ և ադապտացիա է պահանջում։ Մինչդեռ, մեր մարտահրավերներն այնպիսին են, որ այդ ժամանակը չկա»։

Նրա դիտարկմամբ՝ անվտանգային համակարգերը պետք է նաև համահունչ լինեն տնտեսական համակարգերին, սա աքսիոմատիկ ճշմարտություն է, բայց նաև տնտեսության տեսանկյունից այսօր աշխարհում տեղի են ունենում լուրջ փոփոխություններ։ «Անգամ ՌԴ նախագահն է հայտարարում, որ պետք է քննարկում սկսել Եվրասիական ռեգիոնի նոր անվտանգության համակարգերի շուրջ։ Այսինքն, Ռուսաստանն էլ է խնդիր դնում՝ տեղի են ունենում տնտեսական, լոգիստիկ և այլ հարաբերությունների փոփոխություններ, հետեւապես անխուսափելիորեն փոխվելու են նաև անվտանգության հարաբերությունները, այդ թվում՝ նաև ՀԱՊԿ-ի միջավայրն է փոխվելու։ Այսինքն, ՀԱՊԿ-ն էլ ադապտացվելու է այն նոր տնտեսական հարաբերություններին, որոնք, օրինակ, կառուցում է Ռուսաստանը։ Մենք տեսնում ենք, որ Ռուսաստանը մեծ ուշադրություն է կենտրոնացնում դեպի հարավի երկրներ և դեպի հեռավոր արևելյան՝ խաղաղօվկիանոսյան ուղղություններ, սրանք անխուսափելիորեն բերելու են նաև անվտանգության մոտեցումների վերանայման»։

Աղբյուր` Փաստինֆո