«Ինչո՞ւ Լեռնային Ղարաբաղում չկան հայեր»․ Freedom House-ի զեկույցը ԼՂ-ում Ադրբեջանի իրականացրածը միջազգային հանցագործություն է որակում - ՓԱՍՏԻՆՖՈ | Իրավական լուրեր, իրադարձություններ, վերլուծություններ, տեսանյութեր

ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ

Բոլորը

07/04/2024 14:17 Ալեն Սիմոնյանը դիմել է Տիգրան Ավինյանին՝ առաջարկելով Երևանում կանգնեցնել Մհեր Մկրտչյանի հուշարձանը 07/04/2024 14:17 Իլոն Մասկն ասել է՝ ինչ անվանում կտար Մարսի առաջին քաղաքին 07/04/2024 14:01 Կինը մնացել է գնացքի ու կառամատույցի արանքում. սարսափելի կադրեր՝ դեպքի վայրից 07/04/2024 13:47 Ադրբեջանցի անչափահասները ՌԴ-ում աղջիկ երեխայի են ծեծել ու ազատվել պատժից 07/04/2024 13:47 Երբ որոշեն ինձ ազատել պաշտոնից, այո, այդ պահին ես չեմ համապատասխանի այն որակներին և պահանջներին, որոնք անհրաժեշտ են․ Ավանեսյան 07/04/2024 13:35 «Հայաստան» և «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունների պատգամավորներով հանդիպել ենք ԱՄՆ սենատի և Ներկայացուցիչների պալատի անդամների հետ. Խաչատրյան 07/04/2024 13:26 Ջերմաստիճանը նորից նվազելու է 07/04/2024 13:13 Էդ ո՞նց ա եղել, որ Հերհերի ջրամբարի ջուրը «պատահաբար» բաց են թողել, գնացել, Նախիջևանի հողերն է ջրել. Ենոքյան 07/04/2024 13:12 Արաբկիրի թաղապետին՝ տնային կալանք, տեղակալներին՝ կալանք 07/04/2024 12:54 Երեք օրով ջուր չունենալը խախտում է, պետք է առնվազն ապահովվեր ջրային պաշարը՝ ցիստեռներով․ Բաղրամյան 07/04/2024 12:47 Կիևյան կամրջի տակ հայտնաբերվել է տղամարդու մարմին 07/04/2024 12:40 2,5 մլրդ դրամ կհատկացվի Երևանի 27 փողոցների նորոգման ու ասֆալտապատման համար 07/04/2024 12:39 Եթե ոչ կաթից կարող ենք պատրաստել ապրանք, անունը դնել «թթվասեր», ուրեմն մսից էլ կարող ենք պատրաստել՝ ասել «թթվասեր». վարչապետ 07/04/2024 12:28 Գևորգ Մելիքսեթյանը նշանակվել է ՀՀ ԲՏԱ փոխնախարար 07/04/2024 12:25 Նոր կարգավորումներ էլեկտրաէներգիայի հաճախակի ընդհատումների վերաբերյալ 07/04/2024 12:13 Կենսաթոշակային տարիքի հասած բազմաթիվ արցախցիների աշխատանքային ստաժը չի հաշվարկվում՝ բազաների բացակայության պատճառով․ Արցախի ՄԻՊ-ն ահազանգում է 07/04/2024 12:08 «ՀԷՑ» և «Վեոլիա ջուր» ընկերություններին լիցենզիայից զրկելու գործընթաց կսկսվի. ՄԻՊ-ը դժգոհ սպառողներից գրավոր համաձայնություն է ակնկալում՝ նրանց բողոքները հանձնաժողովին ներկայացնելու համար 07/04/2024 12:00 Հայաստանի սահմանադրության և պետական խորհրդանշանների օրվան նվիրված միջոցառումներով պայմանավորված Երևանում մի շարք փողոցներ փակ կլինեն 07/04/2024 11:55 ՊԵԿ-ում բացվել է Թվային հետախուզության լաբորատորիա 07/04/2024 11:41 Լոռու և Տավուշի մարզերում հեղեղումների հետևանքով տուժած ընտանիքներն աջակցություն կստանան 07/04/2024 11:38 Արաբկիրի թաղապետարանի գործով անցնող պաշտպանյալիս կալանքի միջնորդությունը մերժվել է 07/04/2024 11:33 Կալանավորվել է կանանց հավաքագրելու և ԱՄԷ-ում սեռական շահագործման ենթարկելու գործընթացը համակարգող խմբի՝ հետախուզման մեջ գտնվող անդամներից մեկը․ նախաքննությունն ավարտվել է 07/04/2024 11:13 Հուլիսի 11-ին ԱԺ-ն Ազգային ժողովը արտահերթ նստաշրջան կգումարի 07/04/2024 11:02 Նիկոլ Փաշինյանը վարում է Կառավարության նիստը. ուղիղ 07/04/2024 10:53 Զինծառայողի մայրը դիմել է ՄԻՊ-ին՝ խնդրելով որդու առողջական վիճակի պատշաճ հետազոտություն իրականացնելու հարցում աջակցել 07/04/2024 10:51 Օգոստոսի 1-ից մինչև հոկտեմբերի 25-ը կանցկացվեն պահեստազորայինների վարժական հավաքներ 07/04/2024 10:43 Հայաստանը մեծապես կարևորում է ԱՄՆ-ի դերը մեր տարածաշրջանում խաղաղության գործընթացում և խորապես գնահատում նրա աջակցությունը. Փաշինյանը՝ Բայդենին 07/04/2024 10:34 Կրակահերթեր, սպանություն. Ամբերդում կատարվածը նախապատմություն էր ունեցել. ՆԳՆ-ն մանրամասներ է հայտնում 07/04/2024 10:29 Հյուրանոցի համարի դուռը բացել են, Արսեն Զ.-ին հայտնաբերել արյունոտված նստած բազմոցին. shamshyan.com 07/04/2024 10:19 Ադրբեջանի դեմ օգտագործվող հիմնական ազդեցիկ գործիքակազմը դրվել է դարակներում. Աբրահամյան 07/04/2024 08:21 Ովքեր են Բագրատ սրբազանի խոսնակները․ «Հրապարակ» 07/04/2024 08:18 Փաշինյանը Ավինյանի վախն է բռնում․ «Հրապարակ» 07/04/2024 08:15 67 միլիարդ դրամի գնման փաստաթղթերը հրապարակային չեն, չեն ապահովվել թվով 362 գործընթացների թափանցիկությունը. «Ժողովուրդ» 07/04/2024 08:11 Իշխանությունները կրկին ակտիվացրել են Ռուսաստան այցերը․ «Հրապարակ» 07/04/2024 08:08 Բագրատ սրբազանը չհրապարակեց երկրի անունը՝ ասելով, որ նման իրավասություն չունի․ «Հրապարակ» 07/04/2024 08:03 Վիճակն իրականում ավելի ծանր է. «Փաստ» 07/04/2024 08:00 Վարչապետի աշխատակազմի մատակարար «Վինո Վինո» ՍՊԸ-ի շահույթը կրկնակի նվազել է․ անկում, թե՞ քիչ հարկվելու նպատակով արտոնյալ կարգավիճակ. «Ժողովուրդ» 07/04/2024 07:55 Իսկ Հայաստանում դեռ հեծանիվ են քշում.... «Փաստ» 07/04/2024 07:51 Արցախցիների կուտակային կենսաթոշակների հարցը չի լուծվում․ ԱԺ ընդդիմադիր պատգամավորները հանդես կգան նախաձեռնությամբ. «Ժողովուրդ» 07/04/2024 00:11 Էլեկտրաէներգիայի անջատման հասցեները 07/03/2024 23:48 Կինը կտրել է տղամարդու սեռական օրգանները՝ իր հետ ամուսնանալ հրաժարվելու համար 07/03/2024 23:26 Մոսկվայում ամպրոպի պատճառով սկսել են ծառեր ընկնել 07/03/2024 23:14 Աննա Հակոբյանը գործարար կանանց հետ մոմ է վառել Հովհաննավանքում և հանձնել 1 մլն-ական դրամաշնորհների հավաստագրեր 07/03/2024 22:58 Էրդողանը չի կարող միջնորդ դառնալ Ուկրաինայի հետ բանակցություններում. Պեսկով 07/03/2024 22:42 Հայաստանի մարզիկները երկու մեդալ են նվաճել ըմբշամարտի ԵԱ-ում 07/03/2024 22:31 Երևանում ծեծի ենթարկված Կուբայի 39-ամյա քաղաքացին հիվանդանոցում մահացել է 07/03/2024 22:09 Մոսկվայում ձերբակալել են օտարերկրյա տղամարդուն, որը փորձել է առևանգել երեխային 07/03/2024 21:56 Չինաստանն ու Ադրբեջանը հայտարարել են ռազմավարական գործընկերության հաստատման մասին 07/03/2024 21:43 Արամ Ա Կաթողիկոսը վավերացրել է Հունաստանի Հայոց թեմի առաջնորդական ընտրությունը 07/03/2024 21:28 39-ամյա տղամարդը տեղափոխվել է բաժին

07/02/2024 18:27 Եթե լրանում է անձնագրի ժամկետը, այն չի երկարաձգվում ոչ մի դեպքում. Բիչախչյան 07/02/2024 17:16 Աբազյանը, եթե մոռացել է, կարող է զննել իր հեռախոսը և տեսնել, որ ես ճիշտ եմ ասում. Վահան Քերոբյան 07/03/2024 15:55 Արաբկիրի թաղապետ Արամ Ազատյանը ձերբակալվել է 07/03/2024 14:26 Շուրջ 3 տոննա թմրանյութ է առգրավվել. այս անգամ ևս՝ բանաններում թաքցված 07/03/2024 23:48 Կինը կտրել է տղամարդու սեռական օրգանները՝ իր հետ ամուսնանալ հրաժարվելու համար 07/02/2024 22:42 Հենց նոր Նիկոլ Փաշինյանի ավտոշարասյունը վրաերթի էր ենթարկում հերթական ՀՀ քաղաքացուն. Փաստաբան 07/02/2024 15:43 Կիրանցի այլընտրանքային ճանապարհի մոտ նաեւ պատ է կառուցվում 07/03/2024 12:11 Պայմանագրային զինծառայող է մահացել՝ հրազենային վնասվածքի հետևանքով 07/03/2024 17:53 Աղջիկը փեսացուին բռնել է մոր հետ դավաճանելիս ու իմացել, որ նրանք համատեղ երեխա ունեն 07/02/2024 22:29 Բագրատ Սրբազանի հրավերով քաղաքական ուժերի հանդիպումը թեժ է անցել. հիմնական պայքարը վերսկսվելու է սեպտեմբեր-հոկտեմբեր ամիսներին 07/04/2024 08:18 Փաշինյանը Ավինյանի վախն է բռնում․ «Հրապարակ» 07/02/2024 17:02 ՈՒԵՖԱ-ն տուգանել է Վրաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիային 07/03/2024 08:04 Ով է Բագրատ սրբազանին հունից հանող աղջիկը․ «Հրապարակ» 07/02/2024 16:00 Մինչեւ տարեվերջ լուրջ իրադարձություններ կլինեն. կսկսվեն նոր բանակցություններ՝ նոր խաղացողներով. Բալասանյան (տեսանյութ) 07/03/2024 19:48 Զարուհի Փոստանջյանը և Նիկոլ Փաշինյանի փաստաբանը հաղորդումներ են ներկայացրել միմյանց դեմ․ Փոստանջյանն ահազանգում է իր հեռախոսը խլելու և ձեռքը վնասելու մասին, Փաշինյանի փաստաբանը՝ իրեն ահաբեկելու 07/03/2024 08:19 Համալսարանը կորցրել է, հիմնադրամը՝ գտել․ «Հրապարակ» 07/03/2024 08:15 Փաշինյանը մղվում է դեպի Պուտինի գիրկը․ «Հրապարակ» 07/02/2024 23:23 Էլեկտրաէներգիայի՝ վաղվա անջատման հասցեները 07/03/2024 14:34 Նոյեմբերյանի ԵԿՄ ղեկավար Յուրա Հարությունյանին մեղադրանք է ներկայացվել 07/02/2024 15:36 Հայաստանում կինն առաջարկել է ինտիմ բնույթի տեսազանգ, որից հետո այն չհրապարակելու դիմաց պահանջել է գումար

«Ինչո՞ւ Լեռնային Ղարաբաղում չկան հայեր»․ Freedom House-ի զեկույցը ԼՂ-ում Ադրբեջանի իրականացրածը միջազգային հանցագործություն է որակում 07/02/2024 12:29 | ԼՐԱՀՈՍ

Freedom House միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպությունը «Ինչո՞ւ Լեռնային Ղարաբաղում հայեր չկան» վերնագրով լայնածավալ փաստահավաք զեկույց է ներկայացրել, որում մանրամասն կերպով ուսումնասիրության են առնվում ԼՂ-ում տեղի ունեցած իրադարձությունները՝ սկսած 2020 թվականի երկրորդ ղարաբաղյան պատերազմից մինչև 2023 թվականի սեպտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղի դեմ Ադրբեջանի ռազմական հարձակմամբ և դրա հետևանքներով։

«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ զեկույցը, մասնավորապես, ներառում է միջազգային փաստահավաք առաքելության աշխատանքը՝ ներառյալ հարցազրույցներ հարյուրավոր վկաների և բաց աղբյուրների հետ, որը նպատակ ունի պատասխանել այն հարցին, թե ինչու 2024 թվականի մայիսի դրությամբ Լեռնային Ղարաբաղում այլևս էթնիկ հայեր չկան։

Զեկույցը վերլուծության է ենթարկել և փաստել, թե ինչպես են Լեռնային Ղարաբաղում մարդիկ դիտավորյալ կերպով ենթարկվել կանոնավոր հարձակումների, ահաբեկման, տարրական իրավունքներից և համապատասխան կենսապայմաններից զրկվածության և զանգվածային տեղահանությունների։

Ապացույցները ցույց են տալիս, որ ադրբեջանական պետությունը գործել է մեթոդաբար մշակված ռազմավարությամբ՝ Լեռնային Ղարաբաղն իր էթնիկ հայ բնակչությունից, պատմական և մշակութային ներկայությունից դատարկելու համար:

Զեկույցում ներկայացված ապացույցները հստակորեն մատնանշում են, որ այդ հարցում ադրբեջանական իշխանություններն իրենց գործողություններն իրականացրել են մեթոդական և համակարգված ձևով՝ նպատակ ունենալով Լեռնային Ղարաբաղը զրկել բնիկ հայերից, մաքրել տարածաշրջանը հայկական պատմական ժառանգությունից ու մշակույթից։

Freedom House միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության հրապարակած զեկույցում ներկայացված են նաև 2020 թվականին Լեռնային Ղարաբաղի դեմ Ադրբեջանի սանձազերծած 44-օրյա պատերազմը, Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի 9-ամսյա շրջափակումը և դրա հետևանքով առաջացած հումանիտար ճգնաժամը, խաղաղ բնակչության դեմ հարձակումները և ահաբեկման, Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների առաքելության հետ կապված իրադարձությունները, էթնիկ հայերի զանգվածային տեղաշարժը Լեռնային Ղարաբաղից Հայաստան, տարածաշրջանում հայերի առկայության փաստերի ոչնչացումը, հայկական պատմամշակութային ժառանգությունը։

«44-օրյա պատերազմը ծանր փորձ էր Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի համար․ ավերածությունները, ավերիչ տեղահանումները և մարդկային կորուստները սրել են բնակիչների շրջանում Ադրբեջանի հանդեպ գոյություն ունեցող համընդհանուր վախի զգացումը: Արտադատական սպանությունների հիշողություններ, Ադրբեջանի զինված ուժերի զինծառայողների կողմից խոշտանգումներ և քաղաքացիական անձանց առևանգումներ, այդ թվում՝ տարեցների և հաշմանդամություն ունեցող անձանց դեմ։ Հարցվածներից շատերը նշել են, թե որքան են վախեցել՝ հանդիպելով ադրբեջանցի զինծառայողների հետ։ Նրանց հետ հանդիպելու հավանականությունը սպանության, խոշտանգումների կամ առևանգման վախ էր առաջացնում»,- նշված է զեկույցում։

2020 թվականից մինչև 2024 թվականի մայիս ընկած իրադարձությունների ընթացքում կազմակերպության փաստահավաք առաքելությունն իր ուսումնասիրությունների ընթացքում արձանագրել է Ադրբեջանի պաշտոնյաների կողմից մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումներ, միջազգային մարդասիրական իրավունքի և միջազգային քրեական իրավունքի խախտումներ, ինչպես նաև միջազգային իրավունքի պարտադիր նորմերի լուրջ խախտումներ։

Զեկույցում անդրադարձ է կատարվել նաև Լեռնային Ղարաբաղ բնական գազի մատակարարման խափանումներին. «2022 թվականի մարտի 8-ին Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող տարածքում Հայաստանից Լեռնային Ղարաբաղ տանող միակ գազատարի մի հատվածը վնասվել է։ Այնտեղ այս ընթացքում եղել են ցուրտ ջերմաստիճաններ ժամանակի ընթացքում, և մարդիկ հայտնել են, որ իրենց տները տաքացնելու դժվարություններ են ունեցել: Նրանցից շատերը ստիպված են եղել անցնել էլեկտրական ջեռուցման համակարգերի, ինչը ծանրաբեռնել է էլեկտրամատակարարման ենթակառուցվածքը՝ առաջացնելով էլեկտրաէներգիայի անջատումներ, որոնք էլ ավելի են նվազեցնել ջեռուցման հասանելիությունը: Խողովակաշարը վերականգնվել է 11 օր անց՝ մարտի 18-ին, սակայն մի քանի օր անց կրկին անջատվել է ևս մեկ շաբաթով, որի ընթացքում Ադրբեջանի իշխանությունները տեղադրել են դրա վրա փակող փական: Փականն այնուհետև օգտագործվել է Լեռնային Ղարաբաղ գազամատակարարումը դադարեցնելու համար առնվազն 10 անգամ՝ մինչև գազատարի ամբողջական փակումը 2023 թվականի մարտին։

Զեկույցն, ուսումնասիրության առնելով Ադրբեջանի իշխանությունների գործողությունները և հռետորաբանությունը, նկատել է, որ այն հիմնավոր հիմքեր է տալիս եզրակացնելու, որ նրանց բռնի տեղահանումը եղել է միտումնավոր: Փաստերը ցույց են տալիս, որ գոյություն ունի համակարգված երկարաժամկետ ծրագիր, որն ուղղված է Լեռնային Ղարաբաղը էթնիկ հայ բնակչությունից ազատելուն: Այդ քաղաքականությունը ձեռք է բերվել կանոնավոր գործողությունների միջոցով, որոնք հանդիսանում են մարդու իրավունքների, միջազգային մարդասիրական իրավունքի և միջազգային քրեական իրավունքի կոպիտ խախտումներ։

Զեկույցը հստակ մատնանշում է, որ ադրբեջանական պետությունը աստիճանաբար և մեթոդաբար ստեղծել է այնպիսի կենսապայմաններ, որոնք նպատակ են ունեցել կամ հայ բնակչության աստիճանական ոչնչացման, կամ էլ անհնարին դարձնել նրանց մնալն ու գոյատևումը, որը հանգեցրել է բռնի տեղահանության:

«Հայերի տեղահանումից հետո Ադրբեջանի պաշտոնյաների պաշտոնական հայտարարությունն այն մասին, որ Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդիրը «լուծվել է» և «արդարությունը վերականգնվել է», ավելի է վկայում կանխամտածվածության մասին»,- ասված է զեկույցում:

Զեկույցը նկատում է, որ միջազգային նորմերի մշտական անտեսումը և շարունակվող խախտումները, չնայած միջազգային դատապարտմանը, նույնպես վկայում են հայ բնակչությանը վերաբնակեցնելու՝ Ադրբեջանի կառավարության մտադրության մասին:

Զեկույցը նշում է, որ Ադրբեջանի փաստաթղթավորված գործողությունները համապատասխանում են էթնիկ զտումների չափանիշներին, որոնք հասկացվում են նախկին Հարավսլավիայի հակամարտության համատեքստում, որն իրականացվել է արտադատական սպանությունների, խոշտանգումների, կամայական ձերբակալությունների և կալանավորումների, ինչպես նաև սննդի և կյանք փրկող դեղամիջոցների հասանելիության սահմանափակումների միջոցով:

Հրապարակված զեկույցը նաև հիշեցրել է, որ Ադրբեջանն իրականացրել է Լեռնային Ղարաբաղի էթնիկ բնակչության տեղահանությունն՝ անտեսելով միջազգային բոլոր կառույցների, այդ թվում ՄԱԿ-ի արդարադատության միջազգային դատարանի և այլ կառույցների ընդունած բանաձևերը։

Փաստահավաք առաքելության կատարած աշխատանքը ցույց է տվել, որ առկա են բավարար ապացույցներ՝ եզրակացնելու, որ ադրբեջանական այս գործողությունները, ինչպես նաև զեկույցում նշված այլ արարքները, նույնպես հանցագործություններ են՝ համաձայն Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրության, ներառյալ 7-րդ հոդվածը (մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունները)։ 8-րդ հոդվածը, որի համաձայն՝ կատարվածները պատերազմական հանցագործություններ են և համահունչ են տեղահանության կամ բնակչության բռնի տեղափոխման սահմանմանը:

Այս բացահայտումները և Ադրբեջանում ներպետական հետապնդումների բացակայությունն ընդգծում են միջազգային իրավական վերահսկողության և հաշվետվողականության հրատապ անհրաժեշտությունը, որպեսզի գործը փոխանցվի Միջազգային քրեական դատարան՝ ապահովելու մանրակրկիտ հետաքննություն և այս սարսափելի արարքների համար պատասխանատու անձանց նկատմամբ հնարավոր քրեական հետապնդում:

Աղբյուր` Փաստինֆո