Փաստ ինֆո

Այս եզրակացությանն ես հանգում՝ ծանոթանալով պետքարտուղարության հրապարակած՝ 2023-ի զեկույցին։ Անկեղծ ասած, իրականությունն այսքան ծուռ հայելիներով ներկայացնող զեկույց երբևէ չէինք ունեցել Հայաստանի վերաբերյալ։

Կրոնական ազատությունների մասին տարեկան իր զեկույցի՝ հայաստանյան հատվածում՝ եկեղեցի-կառավարություն հարաբերություններում առկա լարվածության արձանագրմամբ՝ պետդեպն ակնհայտորեն ելնում է ոչ թե ՀՀ քաղաքացու, այլ բացառապես՝ փաշինյանական իշխանության շահի դիրքերից, ընդ որում, ասես մեղադրանք հնչեցնելով Հայ Առաքելական Եկեղեցու հասցեին։ Արդյո՞ք դրա իրավունքն ունի պետդեպը։

Ո՞ր իրավունքով։ Ասացեք խնդրեմ, ինչու՞ է պետդեպին անհանգստացնում այն, որ Հայ Առաքելական Ազգային Եկեղեցին առաջնորդվում է Հայաստանի, Հայոց պետականության և հայության շահերով։

Զեկույցում հղում կատարելով ՀՀ Սահմանադրությանը՝ պետդեպը բավական մանրամասն է անդրադառնում կրոնական հարցերին, նախ, նշելով՝ սահմանադրորեն արգելված՝ կրոնական խտրականության մասին։
Ի՞նչ ասել է կրոնական խտրականություն, երբ ՀՀ Սահմանադրությամբ արձանագրված է «Հայ առաքելական եկեղեցու» (ՀԱԵ) ՝ որպես ազգային եկեղեցու բացառիկ առաքելության ճանաչումը «Հայաստանի ժողովրդի հոգևոր կյանքում, ազգային մշակույթի զարգացման և ազգային ինքնության պահպանման գործում»։

Կրոնական կազմակերպությունների և պետության տարանջատման պահանջի մասին է խոսում պետդեպը և ՀՀ կառավարություն - Հայ Առաքելական Եկեղեցի, Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս-վարչապետ-Փաշինյան հարաբերությունների ծիրում, ակնհայտորեն ի ցույց դնելով Փաշինյանի հանդեպ հովանավորի կեցվածքը, ինչն առավել զավեշտական է հնչում «Լեռնային Ղարաբաղի /Արցախի Հանրապետությունն՝ըստ պետդեպի/ հակամարտության հարցում Հայ Առաքելական Եկեղեցու ներգրավվածության» մասին նրա շեշտադրման մեջ։

Ըստ պետքարտուղարության զեկույցի՝ «Սեպտեմբերի 19-20-ը Լեռնային Ղարաբաղում Ադրբեջանի ռազմական գործողությունների և Լեռնային Ղարաբաղից գրեթե բոլոր էթնիկ հայերի հեռացումից հետո, Հայ Առաքելական Եկեղեցու եպիսկոպոսաց հավաքը հոկտեմբերի 3-ին հայտարարություն է տարածել՝ քննադատելով Հայաստանի կառավարության վերաբերմունքը ստեղծված իրավիճակի հանդեպ»։

Ընդհանրապես, շատ ուշագրավ է պետդեպի տեքստաբանության մեջ ադրբեջանի ցեղասպանական գործողությունների հանդեպ մեղմացուցիչ բառերի կիրառումը, այս դեպքում, նույնիսկ էթնիկ զտում ձևակերպման մեջ «զտում» ասելուց խուսափելը և անհասկանալի՝ «հեռացում» բառով այն փոխարինելն ուղղակի հստակ ցույց է տալիս, թե ի՞նչ ասել է «ամերիկյան ժողովրդավարություն» և ինչ ասել է՝ բացառապես ադրբեջանի և փաշինյանական վարչախմբի թիկունքին կանգնած գերտերության շահեր։

Իսկ ի՞նչ է, Պետդեպի սրտո՞վ չէ, որ ՀԱԵ-ն համայն հայության ազգային-կրոնական հավատի կենտրոնն է, հոգևոր սատարը և պատասխանատուն ամեն հայի կյանքի համար։ Ի վերջո, այդպես է եղել նաև 1915 թվականին՝ երիտթուրքերի իրականացրած Ցեղասպանության տարիներին, երբ հայության զանգվածային գաղթը Արևելյան Հայաստան՝ արևմտահայերին առաջին հերթին՝ դեպի Էջմիածին էր տանում։

Թվում է, որ պետդեպի համար զարմանալի չպետք է լիներ այն, որ Հայ Առաքելական Ազգային Եկեղեցին Հայաստանի համար այս ճակատագրական պահին Հայոց պետականության անվտանգության դիրքերում է և այո, եկեղեցու հայրերը լինելով ՀՀ քաղաքացիներ, իրենք ևս պիտի արտահայտեն իրենց դիրքորոշումը ու արտահայտում են։ Հենց դա՞ չէ մշտապես եղել ամերիկյան ժողովրդավարության բանաձևը։

Այո, Վեհափառ Հայրապետը Փաշինյանի հրաժարականի պահանջ նույնպես հնչեցրել է, իսկ ի՞նչ է, ՀԱԵ-ն, Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը հայության շահերի հանուն հայտարարություն անելիս կամ կարծիք հայտնելիս պիտի որևէ երկրից թույլտվությու՞ն խնդրեին։

Փոխանակ 2023 թվականին հայության մի ստված հատվածի, արցախահայություն հանդեպ ադրբեջան սարքովի պետության ձեռամբ իրականացված բնիկ ժողովրդին հազարամյա բնօրրանից բռնի տեղահանության փաստերի հանդեպ՝ ժողովրդավարական պետության իր կեցվածքն արտահայտի, փաստելով, որ ադրբեջանի արածը հենց ցեղասպանություն է նշանակում, /ի դեպ, նաև անցյալ դարի ամերիկյան առաջատար լրատվամիջոցների էջերը թերթելով /, պետդեպը, Հայ Առաքելական Եկեղեցի և ՀՀ կառավարություն հարաբերությունների մեջ է մտնում ՝ մեղմ երանգավորումներ տալով ադրբեջանի գործած հանցագործություններին, «փեշը գցելով» նաև այս ամենի մեջ իր մեղքի բաժինն ունեցող Փաշինյանի վրա։

Ինչ վերաբերվում է Հայաստանում կրոնական խտրականություններին և այս համատեքստում «Եհովայի վկաներ» տոտալիտար աղանդի հանդեպ պետդեպի պաշտպանական գործունեությանը, ապա ցավով շեշտենք, որ այս տոտալիտար աղանդը շարունակաբար հոգեորսության իրականացմամբ՝ արդեն երկու տասնամյակ Հայաստանում եթե չի արգելվել, սա արդեն իսկ Պետդեպի համար ՀՀ ժողովրդավարության բարձր աստիճանի գնահատական պիտի լիներ։ Հետաքրքիր է՝ այս նույն աղանդի հանդեպ Ֆրանսիայի կառավարությա՞նն էլ այս կերպերով պետդեպն անդրադառնում, որտեղ վաղուց արդեն Եհովայի վկաներն արգելված կազմակերպություն է։ Քանզի Ֆրանսիա պետության շահն այդ է պահանջում։

Ինչևէ, անհոգ լինի թո՛ղ պետդեպը, Հայաստանն այն պետությունն է, որ դեռ նախկինների օրոք Եհովայի վկաները ցավալիորեն, անիրավաչափորեն դատ են շահել։
Ցավոք։ ՈՒրեմն, այսօր, փաշինյանական իշխանության օրոք՝ եհովականների թեմա բացելը, մեղմ ասած, ձևականություն է։

Ա․Ե․

Շարունակելի

Աղբյուր` Փաստինֆո