Փաստ ինֆո

«Տարածաշրջանային երկրները, կարծես թե, սկսում են խմբավորվել դիմակայելու այն սպառնալիքներին, որոնք գալիս են տարածաշրջանից դրսից գտնվող երկրներից», - «Փաստինֆո»-ի եթերում ասել է միջազգայնագետ Գրիգոր Բալասանյանը՝ անդրադառնալով ԻԻՀ ԱԳՆ ժամանակավոր պաշտանակատարի ու ՌԴ ԱԳ նախարարի հանդիպմանը հնչեցված հայտարարությանը։ Նշենք, որ նրանք անթույլատրելի են համարել տարածաշրջանից դուրս գտնվող երկրների միջամտությունը տարածաշրջանային գործերին։

Խոսքն առաջին հերթին հայ- ադրբեջանական խաղաղության գործընթացի ու խաղաղության պայմանագրի մասին է։ «Ե՛վ ՌԴ ն , և՛ Իրանը անընդունելի են համարում տարածաշրջանից դուրս գտվող պետությունների՝ բովանդակ արևմուտքի ու ԱՄՆ-ի միջամտությունը այդ գործընթացին։ Նրանց կարծիքով այդ գործընթացին միջամտելն ,ավելի շատ ապակառուցողական է և ապակայունացնում է վիճակը տարածաշրջանում, քան օգնում է ինչ-որ հարց լուծելուն։ Բազմիցս ենք նշել , որ ցանկացած պայմանագիր, որը կստորագրվի Ադրբեջանի ու Հայաստանի միջև և չի ստանա տարածաշրջանային պետությունների հավանությունը, ապա այն չի գործելու և առհասարակ կասկածի տակ է դրվում նման պայմանագրի ստորագրումը։ Իրանը հերթական անգամ ՌԴ-ի հետ միասին, հայտարարում է, որ պայմանագիրն, ըստ էության, չեն ընդունելու , եթե այն հակասում է իրենց տարածաշրջանային շահերին», - նշել է Բալասանյանը։

Կարեւորվում է, որ տարածաշրջանային ցանկացած խնդիր լուծվի 3+3 ձևաչափի շրջանակում։ «Ակնհայտ է, որ Թուրքիան ևս այդ ձևաչափի ջատագովներից է և հասկանում է, որ տարածաշրջանում ինքն ավելի շատ կշահի, եթե համագործակցի մյուս երկու գերտերությունների հետ, քան հակադրվի նրանց»,- ասել է Բալասանյանը՝ նշելով, որ մեծանում է նաև Վրաստանի մասնակցության հավանականությունը այադ ձեւաչափին, քանի որ Վրաստանի իշխանությունները սկսել են դիվերսիֆիկացնել արտաքին քաղաքականոփւթյան կուրսը ու 3+3 ձևաչափը Վրաստանը կարող է դիտարկել նաև իր շահերին համապատասխանող ձևաչափ։

«Այն մեծ տնտեսական հնարավորություններ է բացելու հենց Վրաստանի համար։ 3+3 ձևաչափը անընդհատ շահարկելով և անընհատ դրա մասին խոսելով՝ Իրանը կարծես թե հերթական ազդակն է ուղարկում ոչ միայն արևմուտքին, այլև Հայաստանին և Ադրբեջանին»,- ուշադրություն հրավիրեց միջազգայնագետը՝ ավելացնելով, որ 3+3 ի ձևաչափում ընդունված որոշումներն ու ստորագրված համաձայնագիրն ավելի մեծ հավանականությամբ կարող է աշխատել և դրա երաշխավորը մյուս 3 պետություններն են ՝ ՌԴ-ն, Իրանը և Թուրքիան, քան այլ պետությունների մասնակցությամբ ստորագրվելու դեպքում, քանի որ այդ տարբերակում, ըստ էության, ոչ ոք չի կարող երաշխավոր լինել, որ այդ պայմանագիը կյանքի կկոչվի։

Տարածաշրջանային պետությունների երաշխավոր լինելու դեպքում, ըստ փորձագետի, Ադրբեջանը մի քանի անգամ կմտածի պայմանագրի խախտման գնալիս։ «Թեև Ադրբեջանն ունի իր շահերը, Թուրքիան՝ իրենը, բայց երկուսն էլ շատ լավ հասկանում են, որ այս պահին աշխարհաքաղաքական վիճակը սկսում է փոխվել ու հակադրվել Իրանին ու Ռուսաստանին՝ և՛ տնտեսական, և՛ քաղաքական առումով, այս պահին պետք չէ։ Իրավիճակ է փոխվում նաև Վրաստանի հետ պայմանավորված։ Հայաստանը ևս պետք է մտածի իր արտաքին քաղաքականության դիվերսիֆիկացիան այնպես իրականացնել, որ չհակադրվի որևէ այլ պետության, հակառակ պարագայում մեկը մյուսի հաշվին վարվող քաղաքականությունը չափազանց վտանգավոր կարող է լինել Հայաստանի համար»,- նշել է նա։

Աղբյուր` Փաստինֆո