Փաստ ինֆո

ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը միակ միջազգային կառույցն է, որն օժտված է բարձրագույն մանդատով` Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի կարգավորմամբ զբաղվելու, կողմերին տարբերակներ առաջարկելու, միջնորդական առաքելություն իրականացնելու և այլն։ Սա միակ կառույցն էր, որին Հայաստանը և Ադրբեջանը պաշտոնապես մանդատ էին տվել զբաղվելու այս խնդրով, քանի դեռ կա ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թեկուզ դե-յուրե, նշանակում է՝ կա Լեռնային Ղարաբաղի չլուծված խնդիր։ Այս մասին «Փաստինֆոյի» հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Արա Պողոսյանն՝ անդրադառնալով Իլհամ Ալիևի նախօրեին արած հայտարարությանը, թե Բաքուն դիմել է Երևանին, որպեսզի կողմերը համատեղ ԵԱՀԿ-ին խնդրեն լուծարել Մինսկի խումբը։ Ըստ Ալիևի՝ եթե Հայաստանը դա չանի, ապա նշանակում է, որ շարունակում է տարածքային պահանջներ ունենալ Ադրբեջանից։

Քաղաքագետն ընդգծեց, որ Ադրբեջանի քաղաքականությունը որոշակի տրամաբանություն ունի՝ աստիճանաբար փուլային տարբերակով գործընթացները անշրջելի դարձնել ու այդ միջոցով հանգեցնել նրան, որ առհասարակ Լեռնային Ղարաբաղ, Արցախի Հանրապետություն տերմինները աստիճանաբար դուրս գան շրջանառությունից և որևէ միջազգային կամ ներպետական կառույց անգամ չհիշեցնեն այս խնդրի գոյության մասին։

«Քանի որ Ադրբեջանը միայնակ չի կարող դիմել Մինսկի խմբին լուծարման պահանջով, որովհետև սա կառույց է լայն կոնսենսուսի հիման վրա ձևավորված՝ հետևաբար, դա պետք է անեն ՀՀ-ն և Ադրբեջանը։ Սա է Ադրբեջանի մարտավարությունը՝ Հայաստանի միջոցով հասնել նրան, որպեսզի ԼՂ-ով զբաղվող կամ երբևէ զբաղվելու հնարավորություն ունեցող որևէ կառույց գոյություն չունենա, որովհետև ոչ ոք չի կարող երաշխավորել, որ միջազգային իրավիճակը մնալու է այնպիսին, ինչպիսին այսօր է։ Նկատի ունեմ՝ նպաստավոր Ադրբեջանի տեսանկյունից, երբ չկա միջազգային դերակատարների միջև կոնսենսուս, որևէ հարցի շուրջ, այդ թվում՝ Լեռնային Ղարաբաղի հետ կապված։

Քանի որ չկա այդ կոնսենսուսը՝ Ադրբեջանը կարող է գործել առանց որևէ խոչընդոտի։ Չկա որևէ երաշխիք, որ ինչ-որ պահից սկսած միջազգային դերակատարները չեն գա համաձայնության և Ադրբեջանի համար հնարավորությունների պատուհանները կփակվեն։

Սա է պատճառներից մեկը, որ Ադրբեջանը փորձում է հետևողականորեն հասնել նրան, որ որևէ միջազգային լծակ գոյություն չունենա» ։

Նրա դիտարկմամբ՝ խնդիրը վերաբերում է Լեռնային Ղարաբաղին և Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի իրավունքներին։ «ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, որպես միակ մանդատ ունեցող միջազգային հարթակ, որը զբաղվում էր խնդրով, ըստ էության, ոչ թե Հայաստանի Հանրապետությանը Լեռնային Ղարաբաղի պատկանելիության հարցն էր քննարկում, այլ Լեռնային Ղարաբաղի ապագայի, կարգավիճակի և կոնֆլիկտի լուծման շուրջ ուղիներն էր փնտրում։ Հետևաբար, այստեղ առաջին շահառուն ԼՂ ժողովուրդն է և ԼՂ քաղաքական միավորը։ Կարծում եմ, ՀՀ-ի կողմից նման դիմումը մեծագույն անբարոյականություն կլինի և դավաճանություն հենց ԼՂ ժողովրդի նկատմամբ։

Եթե ԼՂ մեր հայրենակիցներն այսօր ունեն չլուծված խնդիրներ, ապա որևէ մեկը չունի այդ իրավունքը բարոյական և քաղաքական տեսանկյունից՝ դիմելու և լուծարելու այն վերջին պատառիկը քաղաքական իմաստով, որը հնարավորություն կտա, եթե ոչ մոտ ապագայում, ապա գոնե հեռավոր ապագայում այս խնդիրը բերելու հրապարակ։ Ադրբեջանի նպատակն այն է, որ խնդիրը վերջնականապես համարվի լուծված և այլևս երբևէ չարծարծվի, որովհետև Ադրբեջանում հրաշալի հասկանում են, որ խնդիրը լուծված չէ և չի կարող լուծված համարվել, քանի դեռ կա ժողովուրդ, որը զրկված է իր պապենական հողերից և գաղթականի կարգավիճակում բնակվում է այլ վայրում։ Հետևաբար, Ադրբեջանը փորձելու է թե քաղաքական, թե իրավական հարթության մեջ վերջնական մոռացության տանել ԼՂ խնդիրը»։

Անդրադառնալով Հայաստանի հնարավոր գործողություններին՝ նա ընդգծեց, որ մենք տեսնում ենք ՀՀ իշխանությունների ձեռագիրը, որը չի գործում այն տրամաբանությամբ, որ պետք է գործի։ «Ասել թե՝ տեսնում ենք փոքր դիմադրություն, ապա պահանջների բավարարում։ Այս իմաստով հոռետես եմ, որ ՀՀ իշխանությունների կողմից էական դիմադրություն կլինի։ Կարծում եմ, որ ինչ-որ պահից կփորձեն ներկայացնել, որ դա հենց Հայաստանի շահերից է բխում»։

Պողոսյանը նա նշեց, որ սա ամենևին էլ Հայաստանին ուղղված վերջին պահանջը չի լինելու և յուրքանչյուր հերթական պահանջից հետո՝ դրան հաջորդելու է նոր պահանջի առաջադրումը։ «Այդ պահանջների շրջանակը ընդլայնվելու է՝ ընդհուպ, մինչև Հայաստանից գաղթած ադրբեջանցիների վերադարձը, սա Ադրբեջանի օրակարգում է։ Ադրբեջանը պարբերաբար փորձելու է ականներ տեղադրել Հայստանի գոյության տակ»։

Աղբյուր` Փաստինֆո