Փաստ ինֆո

Տավուշում և Լոռիում ջրհեղեհի հետևանքով տնտեսությանը մի քանի ուղղությամբ վնասներ են պատճառվել։ Գործատուների միության նախագահ Գագիկ Մակարյանը «Փաստինֆոյի» հետ զրույցում նշեց, որ գումարային առումով դրանք դեռ ամբողջապես դժվար է հաշվել, սակայն որակական առումով արդեն կարելի է որոշակի գնահատականներ տալ։

Նա նշեց, որ նախ քաղաքացիներն են իրենց ունեցվածքի մի մասը կորցրել։ «Մասնավորապես, տների մեծ մասի կենցաղային տեխնիկան ու կահույքն այլևս պիտանի չէ, որովհետև ջուրը հեղեղել է, փչացրել է, կամ էլ տիղմով է լցրել։ Բացի դրանից՝ ընտանիքներ են եղել, որ կենդանիներ են կորցրել։ Այսինքն, բնակիչները գումարային առումով երկու տեսակի կորուստներ են ունեցել, մեկը, որ իրենց բնակարանները պետք է մաքրվեն ու վերանորոգվեն, ներքին հարդարման աշխատանքներ պետք է կատարվի, ապա նաև նրանք իրենց ունեցվածքի մի մասը կորցրել են»։

Մակարյանի դիտարկմամբ՝ հաջորդ կորուստը վերաբերում է այն քաղաքացիներին, որոնք ունեին նաև բիզնես։ «Իմ նախնական հաշվարկներով՝ նվազագույնը 300 ձեռնարկատերեր, որոնք փոքր կամ միկրո ձեռնարկատերեր են՝ տուժել են և կարող են իրենց բիզնեսը կորցնել։ Նրանք կորցրել են իրենց ձեռք բերած ապրանքները, կահույքը, եւ կան գրասենյակները, որոնք դադարեցին գոյություն ունենալ։ Այստեղ կարևոր է, որ այդ 300 ձեռնարկությունների ներքո նվազագույնը մինչև 700 մարդ է աշխատել, հետևաբար այդ մարդկանց գործազրկության ռիսկը կարող է առաջանալ, եթե այդ ընկերութունները չշարունակեն շահագործվել։ Ավելին, դրանց մի մասը վարկեր ունեն, հետևաբար, իրենք ռիսկայնության տակ են, որ կարող են այդ վարկերը չկարողանան մարել։

Նույն այդ բիզնեսները հաճախ ունենում են մուլտիպլիկատիվ էֆեկտներ, այսինքն, նրանք իրենց ամենօրյա առևտրով խթանում էին այլ բիզնեսների աշխատանքը։ Կարծում եմ, այդ բոլոր բիզնեսների վնասները 2 մլն դոլարը չի անցնի, այսինքն, սա այն գումարը չէ, որ պետությունը հապաղի տրամադրել, ավելին պետք է նաև հարկային արտոնություններ տրամադրի այդ ընկերություններին։ Պետությունը պետք է հնարավորություն տա այդ ընկերություններին, որպեսզի նրանք վերականգնեն իրենց ձեռնարկատիրական գործունեությունը, քանի որ հատկապես այդ կողմերի քաղաքներում բիզնես պահելը բավական դժվար է»,- ասել է Մակարյանը։

Տնտեսագետն ընդգծեց, որ ամենամեծ վնասը պետությունը կրում է արդեն ենթակառուցվածքների պատճառով, որն արդեն տասնյակ միլիոնավոր դոլարի մասին է։ «Կարծում եմ, մոտ 25-30 մլն դոլարի կհասնի կամուրջների, ճանապարհների վերականգնումը։ Եթե պետությունը դրանք վերականգնելու համար արագ պետական գնումներ հայտարարի, ոչ թե մրցույթներ լինեն, հնարավոր է, որ այս տարվա ընթացքում արագ հնարավոր լինի էական աշխատանքներ կատարել դրանց վերականգնման ուղղությամբ»։

Ճանապարհների բավարար չափով չգործելն էլ, ըստ Մակարյանի, հանգեցնում է հաջորդ խնդրին։ «Քանի որ կապը թույլ է Վրաստանի հետ, հետևաբար Հայաստանի բեռների մատակարարումը, կարծում եմ, կուշանա, որը կարող է իր հերթին արդեն այլ խնդիրների բերել»։

Նրա դիտարկմամբ՝ եթե ճանապարների պատճառով նաև առևտուրը դանդաղի ու դրա հետևանքով հասցված վնասին գումարվի նշված 30 միլիոնն ու տեղի բիզնեին ու բնակիչներին հասցված մոտ 2 մլն դոլարի վնասը, ապա պետությանը հասցված վնասի թիվը կարող է ավելի մեծ լինել ու հասնել 60-70 մլն դոլարի։

Վերջին խնդիրը, ըստ տնտեագետի՝ սանիտարահիգիենիկ վիճակն է այդ համայնքերում։ «Եթե սատկած կենդանիների դիակները մնան տիղմի մեջ և չտեղափոխվեն, նեխեն ու տարբեր կենտանիներ՝ շներ, կատուներ առնետներ վարակ տարածեն, ապա սա արդեն կարող է ռիսկային լինել, որովհետև դա կարող է իրական վտանգ առաջացնել։ Կարծում եմ, պետք է այդ տարածքը մեկուսացնել, ախտահարել, ու շատ արագ վերացնել այդ ռիսկերը»- ասաց տնտեսագետը։

Աղբյուր` Փաստինֆո