Փաստ ինֆո

Այս շարժման տրամաբանությունը հենց տրամաբանության բացակայությունն է, քանի որ հստակ պահանջներ չեն դրվում եւ իշխանութունները չեն կարողանում հակազդել։ Եթե հստակ դրվեր իմպիչմենտի պահանջը ու փորձ արվեր դա անել ԱԺ-ում՝ այդ հարցը չէր լուծվի, շարժումը կձախողվեր ու մարդիկ կգնային տուն, բայց այդ պահանջը չի դրվում, մեծ հաշվով չի դրվում նաև վարչապետի հրաժարականի պահանջ։ Այս մասին «Փաստինֆոյի» հետ զրույցում ասաց քաղաքական վերլուծաբան Արմեն Բաղդաարյանը՝ անդրադառնալով «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման գործողությունների տրամաբանությանը։

«Եթե հիշում եք, Բագրատ Սրբազանը սկզբում մեկ ժամ ժամանակ տվեց հրաժարականի համար, հետո ասաց, որ շտապել են։ Այսինքն՝ միայն բողոքի ակցիաներ են՝ առանց հստակ պահանջ դնելու։ Այդպիսով ստիպում է, որ քայլ կատարեն իշխանությունները, իսկ իշխանությունները այնպիսի վիճակում են, որ ինչ քայլ կատարեն՝ իրենց դեմ է ուղղվելու, բռնություն կիրառեն ցուցարարների նկատմամբ՝ իրենց դեմ է ուղղվելու, փորձեն հակաքարոզչություն ծավալեն՝ էլի իրենց դեմ է ուղղվելու, եթե ոչինչ չանեն՝ էլի իրենց դեմ է ուղղվելու։ Այսինքն, շարժման այս մարտավարությունը, իշխանություններին դրել է փակուղու, ցուգցվանգի առաջ»- նշել է Ա.Բաղդասարյանը։

Նա ընդգծեց, որ մինչև հիմա բոլոր շարժումները եղել են հստակ պահանջով, երբ դրանց կատարումը ձախողվել է՝ շարժումներն էլ են ձախողվել։ Իսկ հիմա չկա կոնկրետ պահանջ։ «Բացի այդ՝ մինչև հիմա բոլոր շարժումներն ունեցել են ընդգծված լիդեր, ու այդ լիդերին մեկուսացնելով կան չեզոքացնելով հնարավոր է եղել մարել այդ շարժումը, հիմա դա չկա։ Թեև ակնհայտ է, որ առաջին շարքում Բագրատ Սրբազանն է, բայց նրա թիկունքում եկեղեցին է, նրա թիկունքում կան բազմաթիվ քաղաքական ուժեր, ակնհայտ է, որ եթե անգամ ինչ-ինչ ձևերով կարողանան նրան մեկուսացնել՝ շարժումը դրանից չի տուժելու, այլ շահելու է։ Կգա մեկ այլ հոգևորական, մեկ այլ առաջնորդ, այսինքն, սա այն դեպքը չէ, երբ կարող են լիդերին մեկուսացնելով շարժումը թուլացնել։ Սա ևս այս շարժման առավելությունն է։ Կա շարժում, շարժումը ստիպում է իշխանություններին քայլեր անել, իշխանությունը չի կարող ձևացնել, թե ոչինչ չի կատարվում»։

Դիտարկմանը, թե Փաշինյանի հրաժարականի պահանջ մի քանի անգամ հնչել է՝ նա պատասխանեց, որ մի բան է, երբ հրաժարական ես պահանջում, մեկ այլ բան՝ երբ ասում ես դրա մեխանիզմների մասին։ «Իշխանությունների հրաժարականի 2 տարբերակ կա. առաջինը՝ խորհրդարանում իմպիչմենթի գործընթաց սկսել, բայց սրբազանն ասաց, որ չեն գնալու այդ ճանապարհով, երկրորդը՝ գնալ արտահերթ ընտրությունների, Սրբազանն ասում է, որ իրենց օրակարգում նման հարց ընդհանրապես չկա։ Այսինքն, ստացվում է, որ ինչ-որ պահանջ կա, որը կոնկրետ քայլ չի ենթադրում։ Ես սա նկատի ունեմ, երբ ասում եմ՝ կոնկրետ պահանջ։ Այդ պահանջն իրագործող քայլերը անգամ չեն քննարկվում»,- նշել է վերլուծաբանը։

Հարցին, թե բացառո՞ւմ է, որ Փաշինյանն ուղղակի հրաժարական գրի՝ Բաղդասարյանը դրական պատասխան տվեց. «Այո, բացառում եմ, բայց բացառում եմ նաև, որ Նիկոլ Փաշինյանը կարող է ձևացնել, թե այդ շարժումը չկա։ Հիմա գնդակը իշխանությունների դաշտում է։ Ընթանում է նյարդերի պայքար, իշխանություններն այդ պայքարին սովոր չեն, որովհետև մինչև հիմա իրենց իշխանությունը պահել են մանիպուլյացիաներով, և մարդկանց նախկինների վերադարձով վախեցնելով։ Այդ դեպքում՝ դա անել չի հաջողվի, բացի այդ՝ այսօր հարթակում կանգնածները հռետորական արվեստով, ճարտարախոսությամբ չեն զիջում իշխանություններին։

Այսպիսով՝ 6 տարվա մեջ առաջին անգամ Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունն իսկապես հայտնվել է փակուղում, որովհետև չգիտի՝ ինչպես պայքարել այս շարժման դեմ, ընդ որում՝ կարծում եմ, մինչև հիմա չեն էլ հասկացել, թե ովքեր են այս շարժման կազմակերպիչները, որոնք են հստակ նպատակները և, թե դեռ որքան է շարունակվելու։ Իրենց համար անհասկանալի իրավիճակ է ու մտահոգվելու առիթ է։

Այս պահին՝ դա շարժման առավելությունն է, այլ հարց է, որ երկար այսպես ձգել չի կարող, քանի որ Հայաստանի առջև կանգնած խնդիրները քաղաքական են։ Մասնավորապես, անվտանգային խնդիրները արտաքին քաղաքական են, իսկ դրանց լուծման համար ներքաղաքական հարցերը պետք է լուծել, դրա համար էլ ինչ-որ պահի պետք է այս շարժման տակ քաղաքական հենք դնել, առայժմ դա չկա, բայց այդպես շարունակվել չի կարող։ Հստակ շարժման տակ պետք է դրվի քաղաքականություն, գաղափարական հենք և գործողությունների հստակ ծրագիր, այլապես շարժումը կարող է մարել, չեմ կարծում, որ դեռ շատ ժամանակ կա»։

Ինչ մնում է՝ ժամանակին՝ Բաղդասարյանն ասաց, որ ամենաանցանկալի տարբերակն այն է, որ շարժումը գնա իրադարձությունների հետեւից։ «Օրինակ, հայտնի է, որ մինչև հունիսի 24-ը ինչ-որ ժամկետներ կան, որոնք պետք է Տավուշի ուղղությամբ հանձնված տարածքները ադրբեջանցիները գան՝ զբաղեցնեն, դրանից հետո պետք է սահմանազատման գործընթացը շարունակվի Վարդենիսի կամ մեկ այլ ուղղությամբ, եթե շարժումը որոշի, որ գնում է իրադարձությունների հետևից, այսինքն, սպասում է, որ իշխանությունները ինչ-որ բան զիջեն, որ բողոքի նոր ալիք պատրաստի, ապա այս ռազմավարությունը կլինի սխալ։ Պետք է ոչ թե իրադարձությունների հետից գնա, այլ փորձել կանխելու ձևեր գտնել, իսկ դա դժվար կլինի առանց քաղաքական հենքի, առանց քաղաքական ծրագրի։ Դրա համար, երբ խոսում ենք ժամկետի մասին, ապա խոսքը շաբաթների մասին է, և ոչ ամիսների։ Տեսեք, օրինակ Տավուշում հիմա շարժումն ինչ էլ անի, որևէ բան շտկել չի կարողանա, բայց այլ հատվածներում գուցե դեռ հնարավոր է։ Դրա համար էլ պետք է իրադարձությունների հետից չգնալ, այլ կանխել դրանք»։

Աղբյուր` Փաստինֆո