Փաստ ինֆո

Հնարավոր աղետի վտանգի մասին տեղեկատվության դեպքում անմիջապես պետք է գործի հանձնարարման համակարգը՝ և՛ կառավարման մարմիններին, և՛ բնակչությանը, որը գտնվում է հնարավոր ջրածածկման գոտում,- «Փաստինֆո»- ին ասաց Փրկարարական ծառայության պահեստազորի գեներալ-մայոր Նիկոլայ Գրիգորյանը։

Ջրամբարից ջրի բացթողման հետեւանքով Ձորագետի եւ Դեբետի հնարավոր վարարումների մասին, ինչպես նաեւ առատ տեղումների մասին տեղեկություններն ունենալով հանդերձ իշխանությունները, համապատասխան գերատեսչություններն արդյոք որեւէ իրավասություն ու պարտավորություն չունեին կանխարգելիչ քայլեր ձեռնարկելու համար, կան քայլեր, որոնք պետք է արվեին ու չեն արվել, ինչը թույլ կտար գոնե մեղմել վարարումների հետեւանքները։ «Փաստինֆո»-ի այս հարցերին ի պատասխան պահեստազորի գեներալն արձանագրեց, գոյություն ունի աղետների կանխարգելման մասնագիտական գործընթաց, երբ կանխատեսվում է օրինակ ջրի վարարում։

«Ես միշտ կատակով դրան ասում եմ՝ «գյադեք աջ փախեք, գյադեք ձախ փախեք», բայց կա լուրջ մասնագիտական մոտեցում, որը կանխարգելում է առաջին հերթին զոհերը, երկրորդ հերթին մյուս վնասները։Նման դեպքում կան հրահանգներ, որոնց մեջ մտնում են, թե մարդիկ ինչ պետք է անեն՝ օրինակ բարձրանան ավելի բարձր տեղ, ինչ կարևոր իրեր, փաստաթղթեր, գույք իրենց հետ վերցնեն՝ վտանգավոր գոտուց տարհանվելիս»,- ասաց Գրիգորյանն ու որպես օրինակ մատնանշեց Տավուշում արձանագրված դեպքը, երբ Աղստև գետի վարարման հետեւանքով ամբողջական տուն է քշել, տարել։

«Այդ տան բնակիչները բարեբախտություն է եղել, որ հասցրել են դուրս գալ, բայց ոչինչ չեն փրկել, գուցե այդ մարդիկ ինչ- որ գույք կարողանային հանել տանից, եթե իրազեկված լինեին»,- նշեց փորձագետը եւ ընդգծեց. «Գոյություն ունի աղետի ազդարարման համակարգ։ Եթե բոլորի համար անակնկալ չի տվյալ աղետը։Եթե տեղական մարմինները տեղյակ են լինում, որ կա վտանգ, իսկ, դատելով հայտարարությունից, որ տրվել է ՀԷԿ-ի տնօրինության կողմից՝ Լոռու մարզի մարզպետարանի խողովակով ջրի հնարավոր վարաման մասին, ողջամիտ կասկած կարելի՞ է չէ ունենալ, որ ինչ-որ վտանգ կա, գոնե կոնկրետ Լոռու մարզի մարզպետարանում հայտնի է եղել հնարավոր վտանգի մասին։

Նախկինում, երբ գոյություն ուներ արտակարգ իրավիճակների նախարարություն, որտեղ աշխատել է Ն.Գրիգորյանը, ամեն տարի գարնանն ուսումնասիրվում էր , թե որքան տեղումների քանակ է լինելու, հիդրոմետը տալիս էր տվյալները։

«Տեղյակ էինք լինում, թե ձյունը երբ է հալվում, որքան տեղումներ են սպասվում, որ գետը որքան հոսք է ունենալու, Սևանը որքան է լցվելու , այս բոլոր կանխատեսումները հավաքվում էին , վերլուծվում և յուրաքանչյուր մարզի տրվում էին հանձնարարականներ՝ այստեղ պատնեշներ կառուցեք, այնտեղ ափապատնեշներն ուժեղացրեք, այստեղ մաքրեք գետի հունը, ջրամբարները մաքրեք։ Յուրաքանչյուր մարզի համար մինչև 15-20 հանձնարարականներ էր լինում, որոնք տեղում իրականացվում էին։Դրանք կոչվում էին կանխարգելիչ միջոցառումներ։Ես հիմա չեմ հիշում, թե վերջին կանխարգելիչ միջոցառումը երբ են արել»,- ասաց ոլորտի մասնագետը՝ ցավով արձանագրելով, որ բնակչության ու ընդհանուր պատրաստվածության հարցն այսօր լուրջ խնդիր է։

«Երկիրը հիմա նորմալ չի կառավարվում։ Օրինակ՝ այս կամավորների ներգրավման հարցն անգամ մասնագիտական չէ։ Հենց այնպես ս երիտասարդներին հավաքագրում, տանում են, որոնք չգիտեն արտակարգ իրավիճակների կանոնները։ Այդպես անպատրաստ տանում են, որ ի՞նչ անեն՝ ձեռք ու ոտք ջարդե՞ն։ Այդ առիթով հիշեցի պատերազմի ժամանակ էլ չէ՞ կամավորներ ներգրավելու կոչ եղավ ու առանց պատրաստելու, առանց հրամանատարի տարան, ոչ ոք չդիմավորեց ու հետո ի՞նչ եղավ, ավելի մեծ թվով զոհեր, անհետ կորածներ, կեսին էլ դասալիք անվանեցին, որոնք ոչ հրամանատար էին ճանաչում, ոչ անելիք գիտեին»,- արձանագրեց Նիկոլայ Գրիգորյանը՝ արձանագրելով, որ կազմակերպչական որոշ խնդիրներ կան, որոնք նույնպես մասնագիտական մոտեցում է պահանջում։

Դառնալով արդեն ստեղծված վիճակին՝ պահեստազորի գեներալ-մայորը խորհուրդ տվեց բնակիչներին հնարավորինես շատ լուսանկարներ ու անել, սակայն նշեց, որ խոսքը գնում է ոչ թե լուսաբանելու նպատակի մասին, այլ որպեսզի ապահովվի գրագետ գույքագրումն ու վնասների հաշվարկը։

«Ես չգիտեմ, թե ինչ արհեստավարժություն կունենան հաշվարկողներն ու գույքագրողները։Գոյություն ունեն նաև գրագետ դիմումի ձևեր, որոնցով ճիշտ կառավարման դեպքում կարող են դիմել միջազգային կառույցներին։ ՄԱԿ-ը,ԵՄ-ն նույնիսկ ՆԱՏՕ-ն ունեն հրաշալի մեխանիզմներ, որոնք նախատեսված են բնական աղետներից տուժած երկրների վնասները փոխհատուցելու համար, դրանք շատ ավելին են, քան հումանիտար առաջին անհրաժեշտության դեղորայքի ու գույքի օգնությունները», - ասաց Նիկոլայ Գրիգորյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո