Փաստ ինֆո

Վերջին օրերին շատ խոսվեց Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին Սարդարապատի հուշահամալիր այցելության մասին, մինչդեռ այն ուներ իրավական բոլոր հիմքերը։

Որևէ պետական արարողակարգային վայր Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի այցելությանն առնչվող հարաբերությունները կարգավորվում են ինչպես Սահմանադրությամբ, այնպես էլ մի շարք օրենսդրական ակտերով, այդ թվում՝ «Պետական արարողակարգի մասին» օրենքով։ Ընդ որում, այդ օրենքով մայիսի 28-ը ճանաչված է որպես պետական արարողակարգի միջոցառման հատուկ ամսաթիվ։

Կոնկրետ Հայ Եկեղեցու Հոգևոր առաջնորդի Սարդարապատ այցելությունը համարվում է ոչ միայն պետական արարողակարգի բաղադրիչ, այլև ինքնուրույն կրոնական ծես։ Մասնավորապես, Հայ Եկեղեցու Հոգևոր առաջնորդի այցելությունը իրականացվում է ավանդույթի ուժով, իսկ ավանդույթը «Պետական արարողակարգի մասին» օրենքի 2֊րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի համաձայն, պետական արարողակարգի ինքնուրույն բաղադրիչ է։

Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի այցը խոչընդոտելու առնչությամբ վարչապետը Ազգային ժողովում լրագրողների տված հարցմանը պատասխանել է. «Նախ մենք պետք է արձանագրենք, որ Ամենայն հայոց կաթողիկոսի կողմից ղեկավարվող քաղաքական շարժումը նախորդ օրը ու նաև երեկ պետական արարողակարգային միջոցառումների խոչընդոտելուն ուղղված գործողություններ էր (ընդգծումը մերն է), ու երբ երեկ Վեհափառ Հայրապետը մոտեցել է պետական արարողակարգային միջոցառման վայր, ընդ որում հրավեր չի ունեցել, մենք էլ տեղեկություն չենք ունեցել, որ նա ունեցել է հրավերի ակնկալիք։ Ոստիկանությունը պարզապես փորձել է ճշտել, թե՞ արդյոք Վեհափառը եկել է իր քաղաքական կողմնակիցների ու իր կողմից ղեկավարվող շարժման նախաձեռնված խոչընդոտող ու սադրող գործողությունները շարունակելու, թե այլ նպատակով։ Երբ ստացել են հավաստիացումներ, որ այցը ունի արարողակարգային նպատակ, ապահովվել է նրա մուտքը Սարդարապատի հուշահամալիրի՝ պետական արարողակարգային միջոցառումների տարածք»։

Նախ, Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի կողմից Սարդարապատ այցելությունը իրականացվել է ազգային ավանդույթի ուժով, ինչը օրենսդրությամբ, ինչպես արդեն նշվեց, պետական արարողակարգի բաղադրիչ է, և հենց այդ համատեքստում էլ իրականացվում է ծիսակատարություն, ուստի Հոգևոր առաջնորդը պարտավոր չէ նախապես ակնկալել հրավերք. այդպիսի օրենսդրական պահանջ ընդհանրապես գություն չունի։

Բացի այդ, «Պետական արարողակարգի մասին» օրենքի 10-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն. «Միջոցառումներին Ամենայն հայոց կաթողիկոսի մասնակցության դեպքում, որպես կանոն, նա հաջորդում է ավագությամբ առաջին պաշտոնատար անձին (այս դեպքում՝ օրենքը նկատի ունի Հանրապետության նախագահին)»։ Ինչպես արդեն նշեցի, մասնակցության հանգամանքը թելադրված չէ հատուկ հրավերքով, ուստի Վեհափառ Հայրապետի այցելությունն ինքնին արդեն հարկ է դիտել որպես մասնակցություն՝ դրանից բխող բոլոր իրավական հետևանքներով հանդերձ։ Իսկ այդպիսի իրավական հետևանքներից մեկն էլ այն պետք է լիներ, որ «Պետական արարողակարգի մասին» օրենքի 16-17-րդ հոդվածներին խիստ համապատասխան, Պետական արարողակարգի ծառայությունը ապահովեր Վեհափառ Տիրոջ այցելության և ծիսակատարության բնականոն ընթացքը, ոչ թե ի սկզբանե ցուցում տրվեր պետական արարողակարգի հետ որևէ առնչություն չունեցող ոստիկաններին արգելափակելու Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի մուտքը։

Ինչ վերաբեում է այն հայտարությանը, որ հարկ էր պարզել, թե Վեհափառ Տերը իբր իր նախաձեռնված խոչընդոտող ու սադրող գործողությունները շարունակելու, թե այլ նպատակով էր այցելել, դա իրականության հետ որևէ աղերս չունի։ Վեհափառ Տերը որևէ քաղաքական շարժում չի նախաձեռնել, ինչի մասին բազմիցս հստակ ընդգծել է նաև Բագրատ Սրբազանը, առավել ևս այդ շարժումը զերծ է սադրիչ նպատակներից։ Ընդ որում, ակնհայտ է, որ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի այցելությունը ոչ թե համընկել, այլ հաջորդել է շարժման մեծաթիվ մասնակիցների այցելությանը։ Վերջապես, շարժման առաջնորդ Բագրատ Սրբազանը հստակ նախապես հայտարարել է իրենց այցելության նպատակների և ընթացքի մասին, մինչդեռ՝ Վեհափառ Տիրոջ պարագայում ընդհանրապես նմանաբնույթ ակնարկ անգամ չի եղել։

Ինչևէ, այս բոլոր իրավական հիմքերի վերլուծությունը միանշանակ բացահայտում է, որ ոստիկանությունը իրավասու չէր՝ իբր սանդրանքի հիմնավոր կասկածի հիմքով արգելափակել Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի այցեկությունը Սարդարապատի հուշահամալիր։

Աղբյուր` Փաստինֆո