Փաստ ինֆո

«Տեղեկատվական հոսքերը, որոնք մեզ հասնում էին Միացյալ Նահանգների կողմից, Իրանի դիվանագիտական խողովակներով, բոլորը վկայում էին այն մասին, որ Իրանի հետ, ի վերջո, կուլիսային ինչ-որ բանակցություններ տարվում են»,- «Փաստինֆո»-ի հեի զրույցում ասել է քաղաքագետ Արա Պողոսյանն՝ արձագանքելով հարցին, թե ինչու Իսրայելին Իրանի կողմից հասցված օդային հարվածը չվերաճեց լայնամասշտաբ պատերազմի։

Նրա արձանագրմամբ՝ո՛չ Իրանին , ո՛չ էլ Իսրայելին այս պահին ձեռնտու չեն լայնածավալ ռազմական գործողությունները՝ ավելացնելով, որ նաեւ հիմնական աշխարհաքաղաքական դերակատարների ձեռնտու չէ հիմա համաշխարհային բախումը։

Ա. Պողոսյանի խոսքով՝ թեեւ Իրանը, մնացած տեխնոլոգիաների իմաստով, Իսրայելին հակադրելու միջոցներ ուներ, բայց առնվազն Իսրայելն ուներ միջուկային մարտագլխիկներ, որին հակադրելու ոչինչ Իրանն, ըստ էության, այս պահին չունի՝ գոնե բաց տեղեկատվության համաձայն։ Ըստ նրա՝ Իրանն այս պահին հավակնում է իր դերն ամրապնդել տարածաշրջանում և հանդես գալ որպես տարածաշրջանային հիմնական դերակատարներից մեկը և իրեն ձեռնտու չէ վտանգել այն հնարավորությունները, որոնց արդեն հասել է։Իսկ Իսրայելի հետ լայնածավալ բախումն, ի վերջո, երաշխավորված արդյունք չէր կարող տալ։

«Այս պահին Իրանի հետ լայնածավալ բախումն Իսայելին ևս ձեռնտու չէր, որովհետև Իրանը, ուղիղ հարձակման դեպքում, բավականին հեռու է Իսրայելից։ Բացի այդ՝ Իսրայելին շրջապատում են Գազայի հատվածը , Հարավային Լիբանանը, որտեղ տեղակայված է «Հեզբոլլահ» շարժումը, Եմենի հատվածը, որտեղ հուսիները բավականին արդյունավետ ծովային շրջափակման են ենթարկել Իսրայելին։ Այս ամենը խոսում է այն մասին, որ ռազմական գործողությունները և հակամարտությունն ավելի ընդլայնելը, ըստ էության ձեռնտու չէ»,- նշեց Արա Պողոսյանը։

ԱՄՆ-ին եւս ձեռնտու չէ Իրանի ու Իսրայելի միջեւ ռազմական մեծ բախումը, եւ, քաղաքագետի փոխանցմամբ, ԱՄՆ-ն բավականին պարզ արտահայտվել է ՝ նշելով, որ եթե Իսրայելը գնա լայնածավալ բախման Իրանի հետ, ապա այդ հարցում նրան չի աջակցի։

«Առնվազն այս պահին տարածաշրջանային լայնածավալ հակամարտություն որևէ կողմին պետք չէ։ Նաև Իրանն այս պահին ունի ռազմական և քաղաքական համագործակցություն ՌԴ-ի և Չինաստանի հետ, ինչը նշանակում է, որ այս հակամարտությունը, ռեգիոնալ բախման վերաճելու դեպում, ունի բոլոր ռեսուրսները վերածվելու համաշխարհային պատերազմի։ Եթե հաշվի առնենք, որ Իսրայելի դաշնակիցներն են Մեծ Բրիտանիան, Միացյալ Նահանգները, գլոբալ արևմուտքը, ապա այստեղ լինելու էր երկու հիմնական բևեռների բախում», - հստակեցրեց Արա Պոսոյանը։

«Փաստինֆո»-ի հարցին, թե ինչ շահեց և կորցրեց Իրանը՝ այդ մի քանի ժամվա գործողության արդյունքում՝ Արա Պողոսյանը նկատեց, որ «Իրանն առնվազն կարողացավ այստեղ տեղեկատվական դաշտում հատկապես շահել իր դիվիդենտները, ցույց տալ, որ տարածաշրջանում ինքը հիմնական դերակատար է եւ հնարավոր չէ Իրանին հարվածել և պատասխան չստանալ՝ անկախ նրանից, թե այդ պատասխանն ինչպիսինն էր։ Իրանը ցուցաբերեց իր պատրաստակամությունը և կամքը՝ իր շահերը պաշտպանելու ցանկացած պետության դեպքում՝ կլինի Իսրայել, թե մեկ այլ պետություն, թե Միացյալ Նահանգներ»,- նշեց Ա. Պողոսյանն ու ավելացրեց՝ «այստեղ գործ ունենք ոչ այնքան ռազմական, որքան տեղեկատվական լայնածավալ օպերացիայի հետ։ Եվ դա, ի սկզբանե, ակնհայտ էր։Ի վերջո, Իրանն այն պետությունն է, որն ունի բազմամյա, պետական ինստիտուտների հիշողություն և իր պատասխանները ոչ թե էպիզոդիկ են կամ հատվածական, այլ երկարաժամկետ ռազմավարական նպատակի մաս են»։

Ըստ նրա՝ այս պահին դժվար է կանխատեսել, թե ինչ կհաջորդի սրան։

«Հաշվի առնելով Իրանի ժամանակակից քաղաքական ձեռագիրը՝ Իրանը հավակնություններ ունի և, այսպիսի գործողություններով, ընդ որում՝ սա կարելի է բնորոշել որպես հիբրիդային գործողություն, տեղեկատվական դաշտում կարողացավ ամրապնդել իր դիրքերը։ Իրանը ցույց տվեց, որ ունի հնարավորություն և պոտենցիալ»,- ասաց քաղաքագետը՝ արձանագրելով, որ Իրանից տեխնոլոգիական այդ միջոցները հասան Իսրայել՝ անկախ հեռավորությունից։

Մյուս կողմից՝ տեսանելի դարձավ նաեւ Իսրայելի՝ նմանատիպ միջոցներին դիմակայելու հնարավորությունը։ «Խոսվում է Միացյալ Նահանգների, Մեծ Բրիտանիայի ՀՕՊ համակարգերի կողմից Իսրայելին ցուցաբերված բավականին լայն աջակցության մասին։ Եւ խոսվում է մոտավորապես 1 մլրդ և ավել գումարի հասնող միջոցներ ծախսելու մասին՝ իրանական հրթիռների եւ անօդաչուների դեմն առնելու համար։ Սա գործողություն էր, որը բավականին թանկ էր երկու կողմի համար էլ։ Թեպետ Իրանի կողմից առավելությունն այն է, որ, ունենալով բավականին մատչելի տեխնոլոգիաներ, դրամական իմաստով կարողացավ այսպիսի վնաս հասցնել »,- ասաց Պողոսյանը՝ ավելացնելով, որ 1 մլրդ դոլարը՝ մեկ օպերացիայի համար, բավական արժեքավոր գին է, որը վճարեցին Իսրայելը և նրա դաշնակիցները։

Անդրադառնալով մեր տարածաշրջանի վրա հավանական ազդեցությանը՝ քաղաքագետը նկատեց, որ դեռ վաղ է խոսել ուղղակի ազդեցության մասին, ավելին՝ այն կարող է առհասարկ չլինել։ «Բայց, որ Իրանի դերը և քաղաքական կշիռը հատկապես այս օպերացիայից հետո բարձրանում է տարածաշրջանում, դա հստակ է ։ Սա նշանակում է, որ Իրանի խոսքը ևս բավականին կարևոր է լինելու տարածաշրջանում, ինչն, ինքնաբերաբար, ազդելու է նաև Հարավային Կովկասի երկրների վրա, հայ- իրանական, ադրբեջանաիրանական, թուրք-իրանական հարաբերությունների վրա։ Եվ այստեղ, կարծում եմ, որ չափազանց կարևոր է Իրանի հետ հարաբերությունների մակարդակի պահպանումը»,- եզրափակեց Արա Պողոսյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո