Փաստ ինֆո

ՀՀ կառավարության նիստերի ընթացքում վարչապետի մակարդակով հաճախ կարելի է լսել արցախցի մեր հայրենակիցներին ԵՄ տարբեր ծրագրերի համատեքստում տրամադրվող աջակցության ծրագրերի մասին։ Դրանք մաս-մաս բաց թողնողի կամոք՝ ճիշտ նույն էֆեկտն են թողնում, ինչ գրեթե ձեռնունայն, մեկ հագուստով Ցեղասպանության սպառնալիքի տակ Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցներին ՀՀ կառավարության կողմից հատկացվող 100 հազարական, ապա նաև՝ 40 հազարական, հետո՝ 10 հազարական դրամների հատկացումները։ Գումարների նվազմանը զուգընթաց ՀՀ իշխանությունների քաղաքականության հետևանքով տնանկ դարձած և Արցախից բռնի տեղահանված արցախցիների հիմնահարցերի հանդեպ Հայաստանի կառավարության պատասխանատվությունն էլ ավելի է մարում։ Վերջինս, ինչ խոսք, իր անդրադարձն է ունենում նաև աջակցության տեսքով աշխարհի տարբեր երկրներից և մարդասիրական կազմակերպություններից ստացվող օգնությունների վրա, որոնք ուղղակի չնչին են, անհամապատասխան՝ բռնի տեղահանված բնիկ ժողովրդի հանդեպ իրականացվող մարդասիրական ծրագրերին։ Հետաքրքիրն այն է, որ ԵՄ-ն դրամական օգնություն է տալիս բռնի տեղահանված արցախցիներն, դիտարկելով նրանց որպես փախստական, իսկ ՀՀ կառավարության ներկայացուցիչը կարող է ասել, թե՝ դոնորների վրա իրենք շեշտադրում չեն անում։ Հարց է ծագում՝ ինչու՞։ Գուցե նրա համար, որ այդպիսով շեշտվու՞մ է նրանց կարգավիճակը։ Չէ՞ որ այդպիսով ԵՄ-ն շատ հստակ տարբերակում է մտցնում, որ այդ մարդիկ իրենց գրանցման հասցեներից տեղահանվել են, փախստական են դարձել իրենց տուն ու տեղը թողած։

Եթե ասվածին ավելացնենք նախօրեին Արցախի Հանրապետության ԱԺ խմբակցությունների տարածած հայտարարությունը, ըստ որի, պարզվում է՝ արցախցիների վերաբերյալ մինչ այժմ իրականացված որևէ ծրագիր չի քննարկվել ԱՀ ժողովրդի կողմից լեգիտիմ մանդատ ունեցող որևէ կառույցի, այդ թվում՝ ժողովրդի ուղղակի քվեով ընտրված Ազգային ժողովի հետ և զանազան միջոցներով նրանց ներկայացված առաջարկներն անգամ անտեսվել են, ապա պարզ կդառնա, որ բնավ պատահական չէ վերը նշված՝ նվազման և անտեսման այս քաղաքականությունը։

Այսինքն, արցախցիները ցեղասպանության սպառնալիքի տակ՝ բռնության չե՞ն ենթարկվել, տեղահան չե՞ն արվել և օր առաջ չե՞ն ուզում վերադառնալ իրենց տուն՝ Արցախ․․․ ի՞նչ է, նրանք բոլորը մի օր որոշեցին և իրենց կամքով՝ լքեցի՞ն իրենց պապերի հողը՝ թողնելով այն թշնամու՞ն․․․

Այս համատեքստում շատ բնական է հնչում այն, որ ԱՀ Ազգային Ժողովի խմբակցությունները արցախյան հանրությանը մատուցվող ՀՀ կառավարության կողմից նախատեսվող ծրագրերը տիրող իրավիճակին համարժեք չեն համարում։

Պատահական չէ, որ դրանցից որոշների հետ կապված ԱՀ Ազգային Ժողովի ներկայացուցչական կազմը, տագնապի զգացողություն ունի։ Խոսքն այս դեպքում վերաբերվում է Արցախից տեղահանված ժողովրդի համար բնակարաններ ձեռք բերելու կապակցությամբ դեռևս քննարկման մակարդակում գտնվող ծրագրերին։

Որքանո՞վ կարելի է այն ինտրիգային չհամարել՝ աչքի առաջ ունենալով արցախցիների բազմաթիվ խնդիրների անտեսման փաստերը։ Փաստ է, չէ՞, որ մինչ այժմ տեղահանված արցախցիների սոցիալական խնդիրները անլուծելի են մնում. տուն ու աշխատանք չունեն, փաստաթղթեր չունեն, իսկ համապատասխան կառույցները, խնդիրին լուծում տալու փոխարեն, մեկմեկու վրա են գցում արցախցիների դիմումները:

Եթե ասվածին գումարենք վերջին շրջանում քպական պատգամավորական կորպուսի հաճախադեպ դարձած այցերը արցախցիներին, որոնք, մի կողմից՝ ներկա իշխանությունների հանդեպ նրանց տրամադրությունները ստուգելու, մյուս կողմից՝ սիրաշահելու նպատակ ունեն, Արցախի ԱԺ խմբակցությունների տագնապները հասկանալի կլինեն։

Ի դեպ, Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցներն իրենց ուղղված բնակարանային ապահովման ծրագրերը բացարձակ չպետք է համարեն այս իշխանությունների նվերը կամ նրանց բարի կամքի դրսևորումը։ Ի վերջո, փաշինյանական թրքահաճո քաղաքականության հետևանքո՛վ են արցախցիները բնավեր ու տնավեր դարձել։

Բայց տարիներ շարունակ Արցախն իբրև բեռ համարող Փաշինյանի համար բնակարանային այս ծրագրի տողատակերն էլ կարող են վտանգներ պարունակել։ Չմոռանանք, որ ազգը «սև ու սպիտակի», «հայաստանցի-արցախցի» բաժանումների հեղինակն ու տարբեր սադրանքներ հրահրողները հենց ներկա իշխանություններն են․․․

Ցանկացած դեպքում՝ արցախցի մեր քույրերն ու եղբայրները պիտի հստակ իմանան՝ Հայաստանի իշխանության կողմից իրենց վերաբերյալ իրականացվող որևէ ծրագիր չի կարող իրենց զրկել Արցախի Հանրապետությունից բռնի տեղահանվածի, փախստական դարձածի իրենց իրավունքներից, Արցախ՝ իրենց տուն վերադարձի իրավունքից։ Այդ թվում՝ նաև ՀՀ-ում ի նպաստ իրենց իրականացվելիք բնակարանային ծրագրերը, որոնց նպատակը պիտի լինի նրանց սոցիալական բեռը թեթևացնելը։
Ավելին, արցախցիներին ուղղված բնակարանային ծրագրերը /որոնք, ըստ ամենայնի՝ 2000-ականների սկզբի համաբանությամբ բնակարանների գնման վկայագրերի միջոցով կարող են իրականացվել/ լիովին կարող են կոմպենսացված լինել այն միջոցների հաշվին, որոնք ամեն տարի ՀՀ-ն տրամադրում էր Արցախի Հանրապետությունը, արցախցիներին։ Ինչը նշանակում է՝ ոչ մի ծրագիր չպետք է կարողանա խաթարել արցախցու համար օրախնդիր՝ «հավաքական վերադարձի ակնկալիքը»։

Արցախցի մեր հայրենակիցները պետք է վստահ լինեն, որ անկախ այն հանգամանքից՝ կընդունեն ՀՀ քաղաքացիություն, թե՝ ոչ, կստանան ժամանակավոր պաշտպանության կարգավիճակ, թե՝ ոչ, նրանք փաստացի մնում են բռնի տեղահանված։ Այդ վստահությունն իբրև փաստաթուղթ իրենց ձեռքում ունենալու փորձառությունը Հայաստանն անցյալ դարի 90-ականներին Սումգայիթից, Բաքվից բռնագաղթած հայերի համատեքստում արդեն իսկ կիրառել է։

Աղբյուր` Փաստինֆո