Փաստ ինֆո

Սեպտեմբերի 19-ին ադրբեջանական ահաբեկչական ստորաբաժանումների՝ Արցախի բնակավայրերի վրա բացած կրակի հետևանքով իրենց իսկ բակում սպանվում է Մարտունու շրջանի Սոս գյուղի բնակիչ Համլետ Գասպարյանը, իսկ որդին՝ Գեղամը, ծանր վիրավորվում։

«Երեկոյան ժամը 5-6-ի հատվածում էր, մեր խանութի մոտ ահագին մարդ կար խմբված․ հարևան Մաճկալաշենի բնակիչների մի մասն էլ էին եկել մեր կողմ, որ տեսնեն՝ ինչ ենք անում։ Տեսնելով, որ իրավիճակը գնալով ծանրանում է, կրակը չի դադարում, մոտեցա ավտոտնակին, որ մեքենաս հանեմ, ժողովրդին քիչ-քիչ տարհանենք Կոլխոզաշեն։

Իմ մեքենան համեմատաբար տարողունակ էր՝ «Սպրինտեր» էր։ Ավտոտնակի դռան մոտ նոր էի հասել, որ «սնարյադն» ընկավ կողքս։ Ընկա գետնին, բայց ինձ հավաքեցի՝ նորից վեր կացա, նստեցի ղեկին, բայց չկարողացա քշել․ գիտակցությունս կորցրեցի»,- «Փաստինֆո»-ին պատմում է Սոսից բռնի տեղահանված Գեղամ Գասպարյանը։

Գեղամին հասցնում են Ճարտար քաղաք, էնտեղից տեղափոխում Մարտունի, Մարտունուց էլ՝ Ստեփանակերտ։ Այստեղ մի կերպ վիրահատում են։ Հասկանալիորեն չկար լույս, սարքավորումների մի մասը հնարավոր չէր օգտագործել՝ հոսանքի բացակայությամբ պայմանավորված, 9 ամիս տևած պաշարման հետևանքով էլ բժշկական նյութերի, պարագաների սուր սղություն կար։ Ինչևէ, վիրահատությունից մեկ-երկու օր անց Գեղամի վիճակը վատթարանում է․ որոշում է կայացվում նրան ուղղաթիռով տեղափոխել Հայաստան։ Նախորդ օրը երեկոյան կողմ, սակայն, տեղի է ունենում բենզինի ցիստեռնի աղետալի պայթյունը։

«Որ պայթյունը լինում է, արդեն ես ու տեղափոխման ենթակա մյուս հիվանդները մնում ենք Ստեփանակերտում․ ամսի 27-ին միայն շտապօգնության մեքենայով ինձ տեղափոխում են Երևան։ Անմիջապես վիրահատում են, որոշ ժամանակ անց նորից են վիրահատում։ Քանի որ բեկորներ էին մտել որովայնս, լեղապարկս, աղիքներս, փայծաղս շարքից հանել էին․ լեղապարկս էլ, հաստ աղիքիս մի մասն էլ հեռացնում են»,-պատմում է հինգ ամսում երեք վիրահատություն տարած Գեղամը։

Հոր՝ Համլետ Գասպարյանի մահված մասին որդին իմանում է դեպքից մեկ շաբաթ անց։

«Առաջին «սնարյադը» որ ինձ մոտ ընկել է, հաջորդն էլ, պարզվում է, պապայի ոտքի տակ է ընկել։ Ես խանութի մի կողմում էի՝ ավտոտնակի մոտ, պապան՝ մյուս։ Ու, թարսի պես, պապան էդտեղ մենակ էր։ Խանութի հետևի մասում մի փոս կար․ հավանաբար, որ ադրբեջանցիները սկսել են խփել մեր թաղին, պապան փորձել է էդ փոսը մտնել, էն էլ «սնարյադն» ուղիղ ոտքի տակ պայթել է։ Էդ գիշերն արդեն գյուղից ժողովուրդը տարհանվել է․ քաոսն ու խուճապն այն աստիճանի է եղել, որ չեն հասկացել սկզբում, որ պապան չկա։ Հետո որ տեսել են չկա, մեր թաղի տղամարդկանցով հետ են գնացել գյուղ, տեսել էդ փոսի մեջ ընկած»-պատմում է Գեղամը։

Ադրբեջանցի ահաբեկիչների կողմից իր տան բակում սպանված Համլետ Գասպարյանին հուղարկավորելու համար դագաղ չկար ․ գյուղի տղամարդիկ տախտակներով սարքել են ու հողին հանձնել հարազատ գյուղում։

«Ոչ ոք չէր պատկերացնում, որ ստիպված ենք լինելու դուրս գալ մեր տներից, հողից․․․ Էնտեղ էլ հուղարկավորեցին պապային․․․»,-ավելացնում է Գեղամը։

Սոսի 77-ամյա բնակչի յոթն անգամ չեն հասցրել տալ հարազատները․ Կոլխոզաշենից վերադառնալուց հետո, երբ կանայք պատրաստվում էին յոթին, կրկին ահազանգ են ստանում, որ թուրքերը հասնում են գյուղին․․․

Հարկարդրաբար գաղթի ճանապարհը բռնած, ողջ կյանքի ընթացքում սերունդների քրտինքով ստեղծած ամեն ինչը մի քանի օրում կորցրած Գասպարյաններն իրենց մեջ ուժ են գտել՝ նորից ոտքի կանգնելու։ Գեղամն ասում է՝ պիտի մեզ հավաքենք ու մի գործ դնենք․ աջակցության գումարով խնդիր չենք կարող լուծել՝ անգամ տան վարձը վճարել։

«Պետք է աշխատենք էլի օրնիբուն, որ կարողանանք շարունակել ապրել, պիտի՛ ապրենք․․․»,- ասում է դժոխքի միջով անցած, հրաշքով փրկված մեր զրուցակիցը։

Աղբյուր` Փաստինֆո