Փաստ ինֆո

Վրացական բանկի Հայաստան գալու հարցը վաղուց էր քննարկվում էր, բայց այդքան կտրուկ լրջացավ վերջին ամիսների ընթացքում և այսօր հայտարարվեց 303 մլն դոլարով գործարքի մասին։ Այս մասին «Փաստինֆոյի» հետ զրույցում ասաց տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանն՝ անդրադառնալով բանկային համակարգում տեղի ունեցող փոփոխություններին, մասնավորապես, «Ամերիաբանկի» օտարմանն ու HSBC-ի բանկի՝ Հայաստանից հեռանալուն։

Տնտեսագետի դիտարկմամբ՝ դեռ հայտնի չէ, թե ինչպես է գնահատվել բանկը և ինչ սկզբունքով են հարաբերությունները կարգավորվել։ «Հատկանշական է, որ բանկի սեփական կապիտալը կազմում էր 120 մլրդ դրամ, այսինքն, 300 մլն դոլար, իսկ ակտիվները՝ մոտ 1.2 տրիլիոն դրամ էր, ու այս բանկը միայն 303 մլն դոլարով վաճառելը տարօրինակ է։ Միգուցե, այս գործարքի հետ կապված այլ գործարքներ եւս եղել են, չեմ կարող ասել, բայց բանկը 2 տարի անընդմեջ 60 մլրդ դրամի չափով շահույթ է ունեցել, ինչը մոտ 200 մլն դոլարի շահույթ է»։

Անդրադառնալով HSBC-ի բանկի հեռացմանը՝ տնտեսագետն ընդգծեց, որ այս բանկում վաղուց էր քննարկվում Հայաստանից հեռանալու տարբերակը։ «Իրականում այս բանկն արդեն վաղուց էր սկսել հեռանալ մեր տարածաշրջանից։ HSBC-ին դուրս էր եկել նաև Վրաստանից, Ադրբեջանից, Ռւսաստանից։ Միակ երկիրը, որտեղ դեռ շարունակում էր գործել՝ Հայաստանն էր, ու այստեղից դուրս գալն էլ ժամանակի հարց էր։ Նրանք իրենց բիզնես գործունեությունը տեսնում էին Հայաստանից դուրս։ Այստեղ կա նաև անվտանգային բաղադրիչը, արդյունքում նրանք վաճառեցին ու դուրս եկան Հայաստանից»։

Նրա դիտարկմամբ՝ HSBC բանկի հեռացումը տարածաշրջանից կապված է այն բանի հետ, որ բանկը անվտանգային և տնտեսական հեռանկարի տեսանկյունից խնդիրներ է տեսնում։

«Հայաստանի բանկային համակարգը վերջին տարիներին գերշահույթներ է ստանում։ Կարծում եմ՝ շատերը կարծում են, որ դա երկար չի կարող տևել և շտապում են պիկի վրա հնարավորինս թանկ վաճառել ակտիվներն ու հեռանալ։ Ինչևէ, HSBC-ին իր քաղաքական որոշումը կայացրել է, որի հիմքում տարբեր գործոններ են. տնտեսական, անվտանգային, քաղաքական։ Պարզապես, այստեղ ապագա չեն տեսնում իրենց բիզնեսի համար»,- նշել է տնտեսագետը։

Հարցին, թե ինչպես են ազդում վերջին կոռուպցիոն սկանդալները ներդրումների ու նաև տնտեսական միջավայրի վրա՝ Պարսյանն ընդգծեց, որ ներդրումային միջավայրի համար կարևոր է ինստիտուտների առկայությունը։ «Օրինակ, դատական համակարգը, կրթական համակարգը, տրանսպորտային ենթակառուցվածքները և այլն։ Այդ ինստիտուտների առկայությունն է, որ ներգրավում է ներդրումներ։ Իսկ զուտ հարկերի նվազեցումը կամ որևէ պաշտոնյայի բռնել-բաց թողնելը ներդրումային միջավայրի վրա չի կարող լուրջ ազդեցություն ունենալ։ Փոխարենը՝ կարող է տեղական ներդրողներին որոշակի բացասական ազդակներ տալ, օրինակ բռնել-բաց թողնելու արդյունքում շատերն իրենց բիզնեսները հանում են Հայաստանից։

Վերջին օրինակը պաշտոնական վիճակագրությունն է, ըստ որի՝ Հայաստանից հոսող գումարները, ֆիզիկական անձանց կողմից փոխանցումները կտրուկ ավելացել են ու հիմնական նպատակը հենց կապիտալը «խաղաղ նավահանգիստներ» տեղափոխելն է։ Շատերը վախենում են, որ կարող է իրենց հերթն էլ գալ ու իրենք էլ կարող են հայտնվել ապօրինի գույքի բռնագանձման ներքո, ուստի նրանք գերադասում են կապիտալը դուրս բերել երկրից»,- եզրափակելը մասնագետը։

Աղբյուր` Փաստինֆո