Փաստ ինֆո

Ալիևն իր առաջ խնդիր է դրել սեփական ժողովրդին համոզել, թե Արցախն, իբր, իրենց «հայրենիքն» է։ Եթե դա նրան չհաջողվի, ապա անխուսափելիորեն լրջագույն խնդիրների կբախվի։ Անգամ Ալիև կրտսերի համար անսպասելի էր Արցախի ողջ տարածքի գրավումը։ Ակնհայտ է, որ 1994 թվականից ի վեր շարքային ադրբեջանցին համակերպվել էր, որ Արցախի հետ կապված հույսեր պետք չի ունենալ ու թեկուզ այդ ճշմարտությունը չէր բարձրաձայնվում, բայց անգամ Հեյդար Ալիևն էր նույն թվականին խոստովանել, որ Արցախն առհավետ կորսված է իրենց համար։ Որպեսզի կարողանա բռկազավթած պահել Արցախը, Ալիև կրտսերն ամեն կերպ փորձելու է բնակեցնել Արցախի ողջ տարածքը։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման դիտարկում արեց քաղաքագետ Արա Պողոսյանը՝ անդրադառնալով Իլհամ Ալիևի՝ բռնազավթված Արցախի նկատմամբ տարվող քաղաքականությունը։

«Եթե ուշադրություն դարձնենք ալիևյան ռեժիմի կողմից հռչակված, այսպես կոչված, «մեծ վերադարձի» քաղաքականությանն ու առկա պատկերին, ապա կնկատենք, որ թվերը խիստ ուռճացված են, այսինքն՝ նրանց կողմից տարվող համատարած քարոզի համեմատ՝ բռնազավթված Արցախի տարածքում բավականին քիչ թվով մարդիկ են բնակվում ներկա դրությամբ։ Սա խոսում է այն մասին, որ Արցախի հարցում Ալիևի խոստումներին ու հավաստիացումներին մարդիկ այդքան էլ հակված չեն հավատալու։ Բայց և այնպես, բռնազավթված Արցախի տարածքում կյանքի բարենպաստ, գրավիչ պայմաններ ստեղծելու ուղղությամբ Ադրբեջանի իշխանությունները ջանասիրաբար աշխատում են, ու եթե Հայաստանը առաջիկա տարիներին չվերականգնի ռազմական բալանսը, ապա շատ հավանական է, որ շարքային ադրբեջանցու մոտ գաղափարական տրանսֆորմացիա տեղի կունենա ու արդեն անվտանգային առումով մտահոգություններ չի ունենա, հետևաբար՝ շահավետ պայմաններով կգնա բռնազավթված Արցախում բնակվելու»,-մանրամասնում է Պողոսյանը։

Ալիևի շտապողականությունն ու քայլերը, ըստ քաղաքագետի, նաև այլ կարևոր գործոններով են պայմանավորված՝ մասնավորապես վախերով։

«Ալիևի վախերի մասին են փաստում Հայաստանում, այսպես կոչված, ռևանշիստական խմբերին ճնշելու հաճախակի կոչերը, ջղաձգումները, որ անում են մեր սպառազինության, զենքի ձեռբերումների վերաբերյալ տեղեկությունների տարածման ֆոնին և այլն։ Այդ ամենը վկայում են այն մասին, որ Ադրբեջանը լուրջ վախեր ունի։ Ու հենց այդ վախերն են պատճառը, որ ամեն կերպ փորձում են հասնել նրան, որ փաստաթղթով ամրագրվի, որ պետությունները երաշխավորում են իրենց տարածքներում «անջատողական» խմբերի գործունեության արգելումը։ Կրկնում եմ՝ դրանք ինքնին խոսում են Ադրբեջանի ղեկավարության մոտ առկա վախերի մասին»,-շեշտում է Պողոսյանն ու հավելում՝ Արցախը միջազգային ներդրումների հարթակ դարձնելու պատճառը ևս դա է։

Հիրավի, ադրբեջանական բազմաթիվ քաղաքներ անտեսված են, բնակչության մի ստվար մաս աղքատության մեջ խեղդվում է, բայց 2020թ․ Արցախի մեծ մասի բռնազավթումից սկսած՝ միջազգային ներդրումների հոսքերն ուղղվում են դեպի Արցախ ու այդ տրամաբանության մեջ Ադրբեջանի բռնապետը հայկական Շուշին հորջորջելով, իբր, «Ադրբեջանի մշակութային մայրաքաղաք»՝ հրահանգել է այստեղ անցկացնել թյուրքական երկրների հիմնական հանդիպումները։

«Այն, ինչ մենք տեսնում ենք, հակաքայլեր են, որոնցով Ադրբեջանը փորձում է կենսունակություն ապահովել բռնազավթված Արցախի տարածքում։ Միջազգային ներդրումային հարթակներ ստեղծելով այնտեղ՝ իրենց համար պաշտպանական լուրջ պատնեշներ են կառուցում, որպեսզի հնարավորինս բարդացնեն մեզ համար Արցախի վերաազատագրումը։ Այստեղ կարևոր դերակատարում ունի թյուրքական հոգեբանությունը․ չմոռանանք, որ նրանք սովոր են իրենցը համարել այն տարածքները, որտեղ ապրում են այդ պահին։ Այդ տրամաբանությամբ նրանք գործում են նաև Եվրոպայում․ եվրոպական որ երկրներում ուժեղ, բազմամարդ համայնքներ ունեն, իրենց տեր ու տիրական են զգում՝ թելադրելով իրենց կամքը»,-նկատում է Պողոսյանը։

Արցախը որպես հայրենիք ընկալելի դարձնելու Ալիևի ջանքերը, Պողոսյանի դիտարկմամբ, առայժմ շոշափելի արդյունքեր չեն տվել․ շարքային ադրբեջանցուն դժվար է համոզել իրենը զգալ մի բան, որն իրենը չէ։ Ու եթե ադրբեջանական քարոզչական աղբյուրները փողի դիմաց հեղեղված տեսանյութերն ու ելույթները մի կողմ դրվի, ապա իրական պատկերը տեսանելի կդառնա, այն է՝ շարքային ադրբեջանցու անտարբերությունն Արցախի հանդեպ․․․

Պողոսյանն, այդուհանդերձ, շեշտում է՝ Ալիևն այստեղ ևս հաջողության կհասնի որոշ ժամանակ անց, եթե կարողանա մեզ կոտրել, համոզել, թե, իբր, Արցախը՝ մեր Հայրենիքը, հետ բերելու հնարավորություն չունենք։

«2020 թվականից սկսած՝ կարևորագույն բոլոր միջոցառումներն օկուպացված Շուշիում, հիմա արդեն՝ նաև օկուպացված Ստեփանակերտում անցկացնելով ու այնտեղից ուղերձներ հղելով, մեզ հնարավորինս ուժեղ ցավեցնել է ուզում»,-նկատում է Պողոսյանն ու ավելացնում՝ ծավալված հիբրիդային պատերազմում ով ավելի գրագետ գործեց, նա էլ կհաջողի։

Աղբյուր` Փաստինֆո