Փաստ ինֆո

Արցախի Մարտունու շրջանում գտնվող «Լուսնյակ» բարձունքում սեպտեմբերի 19-20-ին մղված հերոսական մարտի մասին դեռ երկար է խոսվելու։ Բարձունքը մինչև վերջ անառիկ պահել հաջողվել է տղաների խիզախության, հնարամտության ու նրանց արյան շնորհիվ։ Թշնամու՝ բազմակի անգամ գերազանցող ուժերի առաջխաղացումն այդ հատվածում կասեցնելու ժամանակ զոհվում է նաև հակատանկային դասակի վարորդ Վիտալի Աբաղյանը։

Վիտալին Ճարտարից էր, 42 տարեկան։ Պաշտպանության բանակում էր արդեն 18 տարի․ Սեպտեմբերի 19-20-ի պատերազմը երրորդն էր, որին մասնակցում էր ու դարձավ վերջինը։

«Ինչ մտել է ծառայության, դիտակետեր էր կառուցում ու կամավոր հիմունքներով էր դա անում։ Ասում էր՝ երեխաներիս ու Հայրենիքիս համար եմ անում․․․ Թե՛ Քառօրյային, թե՛ 44-օրյային այնպիսի տեղերում է հայտնվել, այնպիսի վտանգներից փրկվել, որ նկարագրելու չի։ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ, Հադրութը գրավվելուց հետո, միացել էր ԱԻՆ-ի տղաներին ու կամավոր Հադրութ գնացել՝ դիերը դուրս բերելու։ Մենակ ինքը 131 դի է հանել։ Հադրութից, որ եկավ, Մարտունիում «Ավան» կոչվող տեղամաս ունենք, որ էլի շատ վտանգավոր էր էդտեղ մտնելը, ինքը մտավ․ էդտեղից էլ 7 մարմին է հանել, ինքն էլ փոս փորել, որ հուղարկավորեն տղաներին․․․»,-«Փաստինֆո»-ին պատմում է Վիտալիիի այրին՝ տիկին Նունեն։

Սեպտեմբերի 19-ին՝ ադրբեջանական հարձակումից ժամեր առաջ, Վիտալին տանն էր․ 28 օր հերթափոխ չէր արել։ Այդ օրը զինվորների համար անտառից փայտ էր հավաքել ու տուն մտել, որ դեսից-դենից հետը վերցնի ու նորից դիրքեր բարձրանա։ Տուն հազիվ էր հասել, երբ տագնապով հետ է գնացել։

«Մեզ ասաց կիջնեք նկուղ, ինքը գնաց։ Դրանից հետո հետը կապ հաստատել չեմ կարողացել։ Հաջորդ օրը շտապօգնության մեքենա է իջել Ճարտար, որ հաց տանի․ իրենցից եմ իմացել, որ վիրավոր է ու Մարտունու հիվանդանոց են տարել։ Մի կերպ մեքենա ու վառելիք ենք գտել,հասել Մարտունի, էնտեղ իմացել, որ վիրավոր չի էլ եղել, անմիջապես զոհվել է դիրքում․․․Ուղղակի չէին ուզում այդպես ասել․․․ Ուժեղ բոյ են տվել «Լուսնյակում», շատ ուժեղ։ Մինչև մեր Ճարտարից դուրս գալն էլ էդտեղ թուրք չէր երևում։ Որ դուրս էինք գալիս, մեր դրոշը ծածանվում էր բարձունքին»,-հիշում է Վիտալիի այրին։

Ամուսնու մարմինը, սակայն, հանել չեն կարողացել Արցախից։ Այժմ հայրենի հողում է հանգչում, որը շաղախված է նաև իր արյամբ։ Սեպտեմբերի 23-ին են Վիտալիին հուղարկավորել Ճարտարի գերեզմանոցում, իսկ ամսի 27-ին հարկադրված բռնել գաղթի ճանապարհը․․․

Վիտալիից հուշ մնացած միակ իրը նրա ավտոմեքենան է․ 16-ամյա որդին մեծ դժվարությամբ, բայց հանել է այն։

«Տղաս ասաց՝ մամ, պապայի մեքենան ուզում եմ հանենք, էստեղ չմնա․ որպես հուշ՝ տանենք մեզ հետ։ Անսարքություն ուներ, չգիտեմ՝ ոնց, ինչ հրաշքով, բայց սարքեց, ինքն էլ նստեց ղեկին ու մեքենան բերեց»,-պատմում է մայրը։

Ամուսնու սխրանքների մասին պատմելիս՝ տիկին Նունեն ցավով արձանագրում է՝ կենդանության օրոք չի գնահատվել իր նվիրվածությունն ու հայրենասիրությունը, այլապես գոնե մի անգամ կպարգևատրեին, կխրախուսեին․

«44-օրյային Հադրութում թշնամուց տանկ են վերցրել․ շղթաները հանած էր, բայց ինքը, լինելով ֆիզիկապես բավականին ուժեղ, կոփված, էդ շղթաները հագցրել է ու զանգել մեկին ասել, որ տանկ կա էստեղ, եկեք տանենք։ Նա էլ եկել է, տանկի կողքին նկարվել, հետո գովասանքի արժանացել, պարգևատրվել, իսկ Վիտալին էլի ստվերում է մնացել․․․»։

Տիկին Նունեն հիմա երկու անչափահաս երեխաների հետ մենակ է մնացել։ Աղջիկն ամուսնացած է, բայց տղաները դեռ անչափահաս են։

Երեքով Սևան քաղաքում են տուն վարձակալել։ Սոցիական աջակցության ծրագրերով ստացած գումարով տան վարձն ու կոմունալ ծախսերը մի կերպ են փակում։ Ինքն առողջական խնդիրներ ունի, որոնք սրվել են ամուսնու զոհվելուց հետո։ Ասում է՝ 16 տարեկան որդին աշխատանք է փնտրում, որ կարողանան գոյատևել, բայց առայսօր չի գտել։

Աղբյուր` Փաստինֆո