Փաստ ինֆո

ԲԴԽ-ում ավարտվեց Վարչական դատարանի դատավոր Արգիշտի Ղազարյանին, Վճռաբեկ դատարանի վարչական պալատի դատավորներ Հովսեփ Բեդևյանին, Քրիստինե Մկոյանին, Ռուզաննա Հակոբյանին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու մասին ՀՀ ԱՆ միջնորդության քննությունը։

Ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք՝ դատավորների նկատմամբ կարգապահական վարույթը հարուցվել է Նիկոլ Փաշինյանի ընտանիքին պատկանող «Դարեսկիզբ» ՍՊԸ-ն (Հայկական ժամանակ) ընդդեմ Հայաստանի ՄԻԵԴ վճիռը։ Գործը, հիշեցնենք, վերաբերում է 2008թ մարտի 1-ի իրադարձություններին։ Մասնավորապես, ՀՀ-ում արտակարգ դրություն հայտարարելու մասին հրամանագիր էր ստորագրվել, համաձայն որի՝ ԶԼՄ-ները պետական և ներքաղաքական հարցերի առնչությամբ կարող էին տեղեկություն տրամադրել բացառապես պետական մարմինների կողմից տրամադրվող պաշտոնական տեղեկության սահմաններում։ 2008թ մարտի 3-ի լույս 4-ի գիշերը «Դարեսկիզբ» ՍՊԸ-ն տպարան է հանձնել իր թերթի հաջորդ հրատարակության մակետը, սակայն տպիչների մոտ գտնվող ԱԱԾ ծառայողներն արգելել են տպագրությունը, ըստ թերթի, առանց պատճառ նշելու։ 2008թ․ մարտի 13-ին Հանրապետության նախագահը մեկ այլ հրամանագիր է ստորագրել՝ փոփոխություններ մտցնելով արտակարգ դրություն հայտարարելու մասին հրամանագրում։ Նշված փոփոխություններով մեղմացումներ են մտցվել, այդ թվում՝ ԶԼՄ-ների վերաբերյալ, հստակեցվել է, որ արգելվում է զանգվածային լրատվության միջոցների կողմից պետական և ներքաղաքական հարցերի առնչությամբ ակնհայտ սուտ կամ իրավիճակը ապակայունացնող տեղեկատվություն կամ առանց իրազեկման (ապօրինի) միջոցառումների մասնակցության կոչեր, ինչպես նաև նման տեղեկատվություն կամ կոչեր որևէ այլ եղանակով և ձևով հրապարակելը կամ տարածելը։ Այս փոփոխություններից հետո «ՀԺ»-ն տպարան է ներկայացրել թերթի նույն մակետը, սակայն ԱԱԾ ծառայողները կրկին թույլ չեն տվել տպագրությունը։ ԱԱԾ աշխատակիցների գործողությունների դեմ 2008թ ապրիլի 17-ին «Դարեսկիզբ» ՍՊԸ-ն դիմում է ներկայացրել Վարչական դատարան՝ պնդելով, որ սահմանափակումներով խախտվել են ԵԿ 10-րդ հոդվածով նախատեսված արտահայտվելու ազատության իրավունքը, ինչպես նաև՝ վիճարկել են նախագահի՝ երկրում արտակարգ դրություն հայտարարելու հրամանագրի օրինականության հարցը։ 2008թ մայիսին Վարչական դատարանը մերժել է հայցը՝ արձանագրելով, որ բացակայում է իրավազորությունը։ Վարչական դատարանն արձանագրել է, որ արտակարգ դրություն հայտարարելու մասին նախագահի հրամանագրի օրինականությունը կարող է վիճարկվել միայն Սահմանադրական դատարանում։ Դատական ակտի դեմ հայցվորի ներկայացրած վերաքննիչ և վճռաբեկ բողոքները մերժվել են։ Մերժվել է նաև ՍԴ ներկայացված դիմումը։ ՍՊԸ-ի կողմից դիմում է ներկայացվել ՄԻԵԴ, որը բավարարվել է 2021թ։ ՄԻԵԴ-ն արձանագրել է Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածի՝ արտահայտվելու ազատության և 6-րդ հոդվածի՝ արդար դատաքննության իրավունքների խախտումները։ Որպես 6-րդ հոդվածի խախտում դիտարկվել է՝ ներպետական դատարանների անհասանելիությունը։ Այս վճռի հիման վրա ՀՀ ԱՆ-ն կարգապահական վարույթ է հարուցել չորս դատավորի նկատմամբ, որոնցից մեկը՝ Քրիստինե Մկոյանը, այժմ ԲԴԽ անդամ է և ԲԴԽ նախագահ Կարեն Անդրեասյանի սանիկը։

«Փաստինֆո»-ի թղթակցի հաղորդմամբ՝ ԲԴԽ-ում գործի քննությունն իրականացվել է՝ առանց դատավորների, նրանց կողմից դիմում է ներկայացվել, որով դատավորները չեն առարկել՝ իրենց բացակայությամբ միջնորդության քննությանը; Նիստին չի մասնակցել նաեւ ԲԴԽ նախագահ Կարեն Անդրեասյանը՝ ներկայացնելով ինքնաբացարկ այն պատճառաբանությամբ, որ որ Քրիստինե Մկոյանի հետ երկար տարիների անձնական և ընտանեկան շփումներ ունի, հետևաբար, իր մասնակցությունը կարգապահական վարույթին՝ անկողմնակալ դիտորդի մոտ կարող է ողջամիտ կասկած հարուցել տվյալ գործով անաչառության մեջ։ Ինքնաբացարկի դիմում է ներկայացրել նաև ԲԴԽ անդամ Քրիստինե Մկոյանը, որը սույն գործով կողմ է հանդիսանում։ ՀՀ ԱՆ ներկայացուցիչ Արտյոմ Սուջյանը, ներկայացնելով դատավորներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու մասին միջնորդության հիմքերը, նշեց, որ նախարարության գնահատմամբ՝ դատավորները գիտակցել են, որ ՍԴ դիմելու հնարավորություն դիմումատուն չէր կարող ունենալ՝ այդ ժամանակ գործող կարգավորումների համաձայն։ Ըստ ԱՆ-ի՝ դատավորների կողմից ենթադրյալ խախտումները թույլ են տրվել կոպիտ անփութությամբ։

Նշենք, որ ՄԻԵԴ վճռից հետո «Դարեսկիզբ» ՍՊԸ-ի վերաբերյալ ՀՀ-ում կայացված որոշումները վերացվել են, գործը՝ վերաբացվել։ Հարցուպատասխանի ընթացքում ԲԴԽ անդամ Արշակ Վարդանյանը բարձրացրեց՝ ՄԻԵԴ վճիռների հիման վրա 15 տարվա վաղեմության գործերով դատավորներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հարցը՝ հետաքրքրվելով, թե արդյո՞ք անձի կարգավիճակը վատթարացնող նորմի հետ գործ չունենք և արդյո՞ք դատավորը կարող է ենթարկվել պատասխանատվության։ ՀՀ ԱՆ ներկայացուցիչը, պատասխանելով հարցին, նշեց, որ առկա փոփոխությունների համատեքստում՝ ԱՆ-ն պարտավոր է իրացնել իր լիազորությունը՝ հարուցելով կարգապահական վարույթը։ Արշակ Վարդանյանը նաև հիշեցրեց «Դատական օրենսգրքի» կարգավորումները, համաձայն որի՝ ԲԴԽ անդամին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հարցը ԲԴԽ-ն քննում է ԲԴԽ առնվազն երեք անձի միջնորդության հիման վրա և, որ այս գործով Քրիստինե Մկոյանը ԲԴԽ անդամ է, ապա հետաքրքրվեց՝ արդյո՞ք այս դեպքում հատուկ ընթացակարգ նախատեսված է օրենքով, թե ոչ, ինչին արձագանքելով ԱՆ ներկայացուցիչը նշեց, որ առաջին անգամ է, որ նախարարությունը միջնորդություն է ներկայացնում ԲԴԽ՝ ԲԴԽ անդամին պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ։ Ըստ ԱՆ ներկայացուցչի՝ այս դեպքում գործ ունենք դատավարական նորմերի խախտման հետ և այս դեպքում Քրիստինե Մկոյանի՝ որպես դատավոր՝ իր լիազորությունների իրացման առնչությամբ է ներկայացված միջնորդությունը, հետևաբար, գտնում է, որ ԱՆ-ն կարող է այս դեպքում վարույթ հարուցել։ Արշակ Վարդանյանը նաև նկատեց, որ ԱՆ-ն միջնորդությամբ չի նշել, թե արդյո՞ք խախտումն էական կարգապահական խախտում է համարվում, առկա չեն այդ առումով նաև հիմնավորումներ, հետևաբար, արդյո՞ք ԲԴԽ-ն, գտնվելով խորհրդակցական սենյակում, կարո՞ղ է իր նախաձեռնությամբ նշել, թե խախտումն էական է, թե ոչ։ ԱՆ ներկայացուցիչն էլ նշեց, որ ԱՆ-ն չի ներկայացնում դիրքորոշում՝ խախտման բնույթի և ակնկալվող տույժի մասին, ԲԴԽ-ն ունի նման լիազորություն։ Դատավորներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու միջնորդության քննությունն ավարտվեց։ ԲԴԽ-ն հեռացել է խորհրդակցական սենյակ՝ որոշում կայացնելու, որը կհրապարակվի փետրվարի 5-ին, ժամը՝ 10,00-ին։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո