Փաստ ինֆո

Իմ կարծիքով՝ չմտածված կամ վատ հետևանքներ ենթադրող փոփոխություն է, որի հիմնավորումը բավական թույլ է, քանի որ Հայոց պատմությունը նշանակում է նաև Հայաստանի պատմություն, և հակառակը՝ Հայաստանի պատմությունը չի ենթադրում Հայոց պատմություն, քանի որ Հայաստանի պատմությունը սահմանափակվելու է միայն Հայաստանի Հանրապետության պատմությամբ։ Մինչդեռ, մեր պատմությունն ավելին է, քան միայն Հայաստանի պատմությունը։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց Խաչատուր Աբովյանի անվան պետական մանկավարժական համալսարանի Համաշխարհաին պատմության և նրա դասավանդման մեթոդիկայի ամբիոնի վարիչ, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Խաչատուր Ստեփանյանը։

Նրա դիտարկմամբ՝ այս ամենի հետևանքը կարող է այն լինել, որ որոշ ժամանակ հետո պարտադրվի դպրոցում ուսումնասիրել միայն Հայաստանի Հանրապետության պատմությունը, հատկապես, որ հիմա նման թեզ է առաջ քաշվում, ըստ որի՝ հայրենիքը դա պետությունն է, պետությունն էլ 29 800 քկմ -ն է։
«Սա, իհարկե, հոռետեսական տարբերակ է, բայց ամենևին էլ ոչ անհավանական, քանի որ մենք հիշում ենք, որ մի մարդ 2019-ին հայտարարում էր, որ «Արցախը Հայաստան է, և վերջ», իսկ 2022-ին հայտարարում էր, «Արցախն Ադրբեջան է, և վերջ»։ Հիմա նույն մարդը հայտարարում է, որ Հայաստանը 29 800 քկմ է, և վերջ։
Ես մտավախություն ունեմ, որ սրանով հերթական քայլն են անում աղճատելու մեր պատմությունը և, ըստ էության, զրկելու մեզ հետագա պայքարի բարոյական հիմքից։ Պատմությունը սերունդների դաստիարակության գործում ոգևորիչ նշանակություն է ունենալու, հետևաբար, երբ պատմությունն աղճատվում է՝ դրանով մենք զրկում ենք սերունդներին ոգևորող ազդակներից։ Ես մտավախություն ունեմ, որ սրա հետևում ոչ թե չափորոշիչների համապատասխանության հարց կա, այլ ավելի վտանգավոր հարց, ես մեր պատմությունը խեղաթյուրելու, միտում եմ տեսնում՝ իր վտանգավոր հետևանքներով»,- ասաց պրոֆեսորը։

Հարցին, թե արդյոք սրա հետևում տեսնում է քաղաքական պահանջ դրսից՝ պարոն Ստեփանյանը նկատեց՝ «եթե թշնամի պետության ղեկավարն ասում է, որ մենք պետք է Սահմանադրությունը փոխեք և հետո մեր իշխանություններն են այդ մասին հայտարարում, այո, սահմանադրությունը պետք է փոխենք, ապա այո, ստացվում է, որ թշնամին է ասում է, որ մեր պատմությունը կեղծ է՝ պետք է փոխեք, ու հիմա այս նախագիծն էլ այս տրամաբանութան մեջ է։ Մինչդեռ սա շատ վտանգավոր է։

Նրա արձանագրմամբ՝ Արցախի կորուստը այնքան վտանգավոր չէ, որքան մեզ մեր արմատներից կտրելը ու մեր պատմությունը աղճատելը, քանի որ Արցախը վերականգնելն ու հետ բերելն ավելի հեշտ կլինի, եթե մենք հավատարիմ ենք մնում մեր արմատներին։ Մինդեռ, պատմություն առարկայի վերնագիրը նման ձևով աղճատելով մենք քայլ ենք կատարելու դեպի մեր արմատներըւ կտրելու ուղղությամբ։

Ստեփանյանը նաև ընդգծեց, որ եթե վերանվանվի պատմության դասագիրքը, ապա ինչ-որ փուլում այլևս չի լինի նաեւ սփյուռքի ձևավորման պատմությունը։ «Այսինքն, գալու է մի օր, որ ուսումնասիրելու ենք միայն 29 800 քկմ տարածքի պատմությունը։ Ասելու են՝ կադաստրով Հայատանի պատմությունն 29 800 քկմ է, ու վերջ, դրա պատմությունն ենք միայն ուսումնասիրելու։ Մինչդեռ օրինակ, Հակոբ Մեղապարտը 1512 -ին Վենետիկում առաջին հայերեն գիրքն է հրատարակել, ես չեմ բացառում, որ այս դրվագը, օրինակ, պետք է հանվի մեր պատմությունից, քանի որ դա Հայաստանում չի եղել, չեն ուսումնասիրվելու Մեծ Հայքի պատմությունը, Կիլիկիայի պատմությունը պետք է մոռանանք՝ իր մշակութային պատմությամբ»,- եզրափակեց պատմական գիտությունների դոկտորը։

Աղբյուր` Փաստինֆո