Փաստ ինֆո

Արցախը վերադարձնելու հույս կարող ենք ունենալ, նախ և առաջ, այն դեպքում, երբ ինքնամաքրվենք,կրկին վերադառնանք ինքներս մեզ ու հրաժարվենք օտարապաշտությունից։ Հակառակ դեպքում այս անգամ շատ ավելի ծանր կլինի, քան, ասենք, մոնղոլ-թաթարական արշավանքների ժամանակ էր, այսինքն՝ Արցախը կարող է երկրորդ Արևմտյան Հայաստան կարող է։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման տեսակետ հնչեցրեց արձակագիր, հրապարակախոս Բակուր Կարապետյանը։

«1988 թվականին, երբ ողջ հայությունը համախմբվեց Արցախի շուրջ, այնպիսի ուժ դարձանք, որ մեր դեմ ընկրկեց հսկա Խորհրդային միությունը։ Կրկին այդպիսի ուժ պիտի դառնանք, բայց դրան նորից հասնելու համար հանրության մտածելակերպը պետք է փոխվի։ Շատ տխուր պատկեր ունենք այդ առումով։ Հանրային կարծիքը վերջին 35 տարում չի կարևորվել, հիմա՝ նույնպես, մինչդեռ Ադրբեջանում ահռելի ռեսուրս է ծախսվել ու ծախսվում դրա վրա։ Արդյունքում՝ թշնամին իր կեղծիքն առաջ է տանում, իսկ մենք ճշմրատությունը չենք կարողանում մատուցել աշխարհին։

Դա պետական մակարդակով պետք է արվի․ թե՛ ներքին, թե՛ արտաքին լսարանում ուժեղ քարոզչություն է պետք տանել։ Մի քանի ամիս առաջ Լոս Անջելեսում ցուցահանդեսով էի հանդես եկել՝ «Արևմտյան Հայաստանը մինչև 1915թ․՝ լուսանկարներում» խորագրով։ Անձամբ մտել եմ սրճարաններ, մարդկանց հրավիրել, որ գան, առերեսվեն իրենց նախնիների, արմատների հետ, բայց ապշեցի՝ տեսնելով անտարբերությունը։ Մարդկանց չի հետաքրքրում այդ ամենը, համակերպվել են կատարվածի հետ, մտածում են, որ անցած-գնացած բան է։ Փորձեցի Վաշինգտոն ևս տանել այդ լուսանկարները, բայց չկար աջակցություն ու, ցավոք, չստացվեց»,-պատմում է արձակագիրը։

Հանրային մտածելակերպում փոփոխություններ անելու հարցում մտավորականության դերը Կարապետյանը կարևոր է համարում, բայց այստեղ ևս ինքնամաքրման, համախմբման խնդիր է տեսնում․

«Գիտելիքը պետք է գնահատվի։ Այսօր մեր երկրում չեն լսում խելացի մարդկանց։ Մտավորականությունը կարևոր ուժ է։ Փորձել եմ համաքել մեկ սեղանի շուրջ մտավորականներին, բայց խանգարող հանգամանքներն ավելի շատ էին․ ո՛չ ԳԱԱ-ն, ո՛չ Պատմության ինստիտուտը տարածք չտրամադրեցին, որ պարբերաբար կարողանանք հավաքվել, քննարկել խնդիրները, որոշել անելիքները։ Ի վերջո, խոսելու ժամանակն անցել է, գործել է պետք վաղուց։ Գաղափարները շատ են, բայց իրագործելու համար մարդկային ուժ ու միջոցներ են պետք։ Հիմա էլ մեծ ցանկություն ունեմ, որ «Ամեն հայի տուն՝ փոքրիկ Հայաստան» գաղափարով շարժում սկսվի․ ազգայինից շատ ենք հեռացել, մշակույթից ենք հեռացել, իսկ ամեն ինչի հիմքում մշակույթն է։ Եթե այդ հիմքը քանդվում է, ամեն ինչ կորցնում ես։ Պատահական չէ, որ Ադրբեջանն Արցախը գրվելուց անմիջապես հետո անցավ մեր պատմամշակութային ժառանգության ոչնչացմանը։ Նույնն անում էր մինչև 1988թ․։ Տապանաքարերը քանդում էին, ջարդում ու դրանցով տներ կառուցում իրենց համար»,-նկատում է արձակագիրը։

Մտավորականության պասիվությունը, ըստ մեր զրուցակցի, նաև վախով է պայմանավորված՝ զբաղեցրած պաշտոններից զրկվելու վախով․

«Մարդիկ կառչած են պաշտոններից։ Գիտեն, որ եթե մի բան ասեն, որը դուրս չի գա իշխանություններին, անմիջապես ազատվելու են աշխատանքից։ Արցախն արգելված թեմա է դարձել, վարչապետն արգելում է Արցախի մասին խոսել, Արցախ անունը տալ․․․ Արագ փոխել է պետք հասարակական մտածելակերպը, խելացի մարդիկ պետք է համախմբվեն, ուժ դառնան։ Մեր կորուստն այս անգամ անչափելի է ու սա դեռ վերջը չէ, շարունակում ենք կորցնել»,-ահազանգում է արձակագիրը։

Աղբյուր` Փաստինֆո