Փաստ ինֆո

Արցախի Մարտունու շրջանի Ճարտար քաղաքից Դիլիջան հասած Վարդիթերի երազները արդեն երեք ամիս է՝ հարազատ Ճարտարի հետ են կապված։ Աչքի առաջ ու մտքում մշտապես իր տունն է, տան դիմացի փոքրիկ այգին, իրենց թաղն ու հարևանները։ Ասում է՝ զգում է, որ այնտեղ՝ Ճարտարում, հիմա տխրություն է տիրում՝ համատարած տխրություն։

«Ընդամենը երեք ամիս առաջ դեռ երջանիկ էինք, քանի որ տանն էինք։ Պակաս-պռատ էինք, ձեթը գրամներով էինք լցնում, որ ճաշ եփենք, շաքարավազի վերջին երեք գդալն էլ մի կողմ էինք դրել՝ ամենանեղ օրվա համար․․․Ալյուրի վերջին բաժինն ամսի 19-ին էի հունցել, որ մի քանի հաց թխեմ։ Էդպես էլ մնաց, չհասցրեցի թխեմ․․․»,-«Փաստինֆո»-ին պատմում է տիկին Վարդիթերն ու երանի տալիս Արցախում ապրած անյուղ, անշաքար օրերին։

Հիշում է՝ հարևաններով հաճախ էին հավաքվում․ հատկապես բլոկադայի ընթացքում այդ սովորությունն ավելի ամրապնդվեց․ թթենու տակ դրված փայտե նստարանին ամեն երեկո նստում, թթի չամիչով թեյ էին խմում։ Ինքնաեռը չորս-հինգ ամիս ձեղնահարկ չի բարձրացվել․ բակի կենտրոնում դրված սեղանի կողքին էր, ու ամեն երեկո՝ աղջամուղջն ընկնելուն պես, գործի էր դրվում․

«Ում տանն ինչ կար, բերում էր՝ մեկը մի փոքր ափսե մուրաբա, մեկը՝ դոշաբ, մյուսը՝ չամիչ․․․ Թեյն ընդամենն առիթ էր, որ հավաքվեինք, խոսեինք, ցրվեինք մի քիչ, ինքներս մեր մեջ չպարփակվեինք։ Այդպես, կարծես, թեթևանում էինք, մեզ մենակ չէինք զգում ու, իրոք, երջանիկ էինք։ Չէինք համարձակվում մտածել այս՝ վատթարագույնի մասին․․․»,-ասում է բռնի տեղահանված զրուցակիցս։

Վարդիթերենք հինգ քույր են․ բոլորը Մարտունու շրջանում էին ամուսնացած։ Միմյանց տեսակցության էին գնում՝ երբ սիրտներն ուզում էր։ Հիմա բոլորը ցրված են՝ մեկը Սյունիքում, մյուսը՝ Լոռիում, երրորդը՝ Արարատում, չորրորդը Երևանում է։ Բռնի տեղահանությունից հետո ոչ մի անգամ քույրերով չեն հավաքվել․գիտակցում են, որ ոչինչ է՛լ առաջվանը երբեք չի լինելու։

«Մոտ 20 տարի մանկապարտեզում եմ աշխատել։ Այնքան հաճույքով էի գնում աշխատանքի․ խոհարարի օգնական էի։ Միշտ ուրախ, զվարթ մթնոլորտ էր Որքան էլ դժվար, պատասխանատու է այնտեղ աշխատելը, բայց և շատ հաճելի է։ Հիմա էլ սիրով նույն աշխատանքը կանեի, բայց․․․ Առանձնապես հույս չունեմ, որ մի օր նորից իմ սիրելի գործով կզբաղվեմ․ ամեն դեպքում հետաքրքրվում եմ»,-ասում է զրուցակիցս։
Վարդիթերն ամուսնու հետ հիմա աղջկա ընտանիքի հետ է ապրում՝ վարձով։ Անկեղծանում է՝ երկու հոգով տուն չեն կարող վարձակալել։ Եթե անգամ մի հրաշքով ստացվի ստացած աջակցության գումարներով տան վարձը մարել, ապա ապրելու համար գումար ընդհանրապես չի մնա։ Ամուսինը երկրորդ կարգի հաշմանդամ է, բայց դեռ թոշակ չի ստացել։ Սեպտեմբերից մինչև հիմա ոչ աշխատավարձ, ոչ էլ թոշակ են ստացել․ միայն սոցիալական աջակցության գումարներն են ստացել․ դրա մեծ մասն էլ տան վարձի մի մասի մարմանն են ուղղել․

«Ահավոր անորոշ վիճակում ենք․ աշխատանք չենք գտնում, վարձերն էլ բարձր են։ Ֆիզիկական ծանր աշխատանք ո՛չ ես, ո՛չ ամուսինս, չենք կարող անել, քանի որ երկուսս էլ բազմաթիվ առողջական խնդիրներ ունենք։ Այլ աշխատանք էլ չկա, համենայնդեպս, ինչքան հետաքրքրվել ենք, չենք գտել»։

Տիկին Վարդիթերը խոստովանում է՝ առողջական խնդիրներն այնտեղ՝ Արցախում էլ են եղել, բայց այնտեղ տանելի էին դրանք, զարմանալիորեն ավելի թեթև էին տանում, ատ չէին նեղվում, իսկ հիմա՝ տնից-տեղից կտրվելուց, ամբողջ կյանքն այնտեղ թողնելուց հետո ամեն ինչ դժվարացել է, առողջություններն էլ է՛լ ավելի վատացել․․․

Աղբյուր` Փաստինֆո