ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Արցախի ողջ պատմամշակութային ժառանգությունը վտանգված է․ Ադրբեջանը փորձում է վերացնել հայկական հետքը նաև Արցախում․ Հայաստանը պետք է հստակ ահազանգ հնչեցնի․ Բալայան 12/21/2023 15:41 | ԼՐԱՀՈՍ
Աղվանից կաթողիկոսությունը հանդիսանում է Հայ Առաքելական եկեղեցու մաս՝ այնպես, ինչպես օրինակ՝ Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսությունը։ Աղվանից եկեղեցու ամբողջ պատմության ընթացքում ընդամենը երկու կամ երեք կաթողիկոսներ են եղել, որ ընտրվել են բուն Աղվանքից, մնացածներն Արցախի և Ուտիքի՝ Հայոց Աղվանքի հոգևոր կենտրոնների ներկայացուցիչներ են եղել։ Դրա մասին վկայող անհերքելի փաստեր են աղվանից եկեղեցուն պատկանող բոլոր եկեղեցիների պատերին արված արձանագրությունները, տապանաքարերի գրությունները, որոնք բացառապես հայերեն լեզվով են։ Պատմական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Մելանյա Բալայանը հստակ փաստերով մերկացնում է Արցախում գտնվող հայկական հսկայական պատմամշակութային ժառանգությունը խեղաթյուրող ադրբեջանական կեղծ թեզերը։
«Երբ 4-րդ դարում կազմավորվում է Հայ Առաքելական եկեղեցին, նաև եպիսկոպոսություններ են հիմնվում տարբեր վայրերում՝ այդ թվում Ամարասում։ Գրիգոր Լուսավորչի թոռը՝ Գրիգորիսը, որ Ամարասում եպիսկոպոս է հռչակվում, պատմության մեջ հիշատակվում է որպես աղվանից կաթողիկոս։ Պատմագիտական աղբյուրներից հայտնի է նաև, որ Գրիգորիսն Արցախի և Ուտիքի հոգևոր առաջնորդն էր։
Ընդհանրապես, Արցախ ու Ուտիք նահանգները հայտնի են որպես Հայոց Աղվանք, քանի որ 428 թվականին՝ հայոց թագավորության անկումից հետո, երկուսն էլ միացվել էին Աղվանից մարզպետությանը։ Դրանից հետո ակամայից աշխարհագրական այդ անվանումը տարածվեց Արցախի և Ուտիքի վրա։ Արաբական տիրապետության շրջանում արդեն բուն Աղվանքի որոշ ցեղեր հարկադրաբար ընդունում են մահմեդականություն, որոշներն էլ շարունակում են դավանել քրիստոնեությունը։ Վերջիններիս կոչում են ուդիներ։ Այսինքն՝ նրանք՝ ուդիները, եղել ու մնացել են Հայ Առաքելական եկեղեցու հետևորդներ։ Հետևաբար, Ադրբեջանի բերած թեզերը՝ կապված ուդիների հետ, նույնպես անհիմն ու հակագիտական է»,-«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում շեշտում է Բալայանը։
Հայկական ժառանգությունը յուրացնել փորձող Ադրբեջանի առաջ քաշած թեզերը հաճախ այնքան հակագիտական ու հիմնազուրկ են լինում, որ աչքի են զարնում ակամայից։ Պատմաբանը հիշում է ազգագրագետ, հնագետ Վիկտոր Շնիրելմանի այն դիտարկումը, որ ադրբեջանցիներն արդեն հինգ անգամ փոխել են իրենց ծագումնաբանությունը ու իրենք էլ են մոլորվել։ Երբ ձեռնտու է ներկայանում են իբրև աղվանական, երբ ձեռնտու է՝ թյուրքական ցեղերի հետնորդներ։
«Հիմա էլ ուդիներին են հավաքում, տանում ձեռնադրում որպես քահանաներ․ հայտարարում, թե, իբր, մեկը ուդիական է, մյուսն աղվանական է․․․ Իրենք էլ չգիտեն կամ էլ չեն ուզում ընդունել, թե ինչ է նշանակում աղվանական։ Բացառապես հակագիտական պնդումներ են անում՝ նպատակ ունենալով ամենուր ջնջել հայկական հետքը․ ոչնչացնում են արձանագրությունները, պղծում, ավերում վանքերը, եկեղեցիները, խաչքարերը և դրանք հայտարարում աղվանական։ Խորհրդային ժամանակներում էր դեռևս՝ վերանորոգման անվան տակ Վանքասարի եկեղեցու պատերի արձանագրությունները քերեցին, տապանաքարերը ոչնչացրեցին։ Նույն քաղաքականությունը շարունակվում է առայսօր։ Հիմա արդեն Արցախի ողջ պատմամշակութային ժառանգությունն է վտանգված։ Հայկական հետքը վերացնելու հստակ քաղաքականությունը, որ տարվել է Արևմտյան Հայաստանում, Նախիջևանում, Հյուսիսային Արցախում, արդեն ամբողջ Արցախի տարածքում է տարվում»,-ահազանգում է Բալայանը։
Նրա խոսքով՝ մասնագետները թեկուզ անհատաակ ջանքերով փորձում են ահազանգել, բարձրաձայնել շարունակվող մշակութային ցեղասպանության մասին, այդուհանդերձ, դա բավարար չէ։ Հիմա առավելևս, երբ Արցախի որևէ կառույց արդեն չկա, որը քիչ թե շատ կարող է կատարվողի մասին իրազեկել միջազգային համապատասխան ատյաններին, ապա Հայաստանը պետք է դա անի։
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
01/14/2025 18:28
Ալիևի հարաբերությունները լարվում են և’ Իրանի, և’ Ռուսաստանի հետ
Տեսադարան
09/02/2024 10:55
Սեպտեմբերի 2-ը Արցախի Հանրապետության հռչակման օրն է
Մամուլ
- 01/18/2025 08:30 Ի՞նչ խորհուրդ են ստեղծում Արշակ Կարապետյանը, Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյանն ու Ալբերտ Բազեյանը. «Փաստ»
- 01/18/2025 08:26 Ձվածեղ պատրաստող բռնապետը ստիպում է իրեն տեսնելիս ոտքի կանգնել. «Ժողովուրդ»
- 01/18/2025 08:23 Փաշինյանը՝ երկու քարի արանքում․ «Հրապարակ»
- 01/18/2025 08:20 Հերթական խորհուրդն է ստեղծվել․ ի”նչ են փոխելու ոստիկանության համակարգում վարչապետն ու 30 պաշտոնյաների աստղաբույլը. «Ժողովուրդ»
- 01/18/2025 08:18 Նիկոլ Փաշինյանի նոր վախերը․ «Հրապարակ»
- 01/18/2025 08:15 10 տարում ԱԺ կրտսեր փորձագետից՝ ՀՀ Գլխավոր հարկադիր կատարող․ ով է Սիրո Ամիրխանյանը. «Ժողովուրդ»
- 01/18/2025 08:12 Տուգանվելու նոր թեմա են մտածել․ «Հրապարակ»
Գործ #
09/21/2024 14:53
«Արմավիր» ՔԿՀ-ում կալանավորին տևական ժամանակ խոշտանգել, ապա՝ սպանել են՝ «կանոններ» չպահելու, այդ թվում՝ գիշերն անկողնում միզելու համար, ՔԿՀ -ում նույն խցում են պահել սպանվածի որդուն ու հորը սպանողին
03/06/2023 21:01
Արյունոտ օղակն ամբողջական չէ առ այսօր. Ինչ կապ ուներ Յուզբաշյանի սպանությունը Ղանդիլյանի սպանության հետ
06/17/2022 17:36
Նոտարի աշխատասենյակից հափշտակվել է կնիքը ու աշխատասենյակը հրկիզվել՝ ԵԿՄ Էրեբունու տարածքային բաժանմունքի նախագահ Մանվել Բատիկյանի քավորությամբ. Խարդախությունների մի ամբողջ կծիկի հետքերով
07/20/2020 20:31
Վանաձորում սպանվել է հայտնի ֆիզիկոս Մնացականյանը. Սպանության առիթը՝ 1000 դրամ
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 09/27/2024 20:29 Միջպետական սահմանների՝ աշխարհագրական առումով ճշգրտման հարցերը գործադիր իշխանության իրավասության տիրույթում են. հրապարակվել է ՍԴ որոշումը
- 09/02/2024 15:38 Հրատապ. Հրապարակվել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պետական սահմանի սահմանազատման և սահմանային անվտանգության հարցերով հանձնաժողովների համատեղ գործունեության մասին կանոնակարգը
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
Հարցազրույց
- 01/04/2025 20:09 Ինֆորմացիա բացեմ՝ դեռ 90-ականներից հանցավոր պլան է մշակվել, որ Հայաստանում չպետք է լինի 1 միլիոնից ավել հայ. դրա հետևում միայն թուրքերը չեն. էքստրասենս
- 12/30/2024 11:29 Ամանորի նախաշեմին «Հայաստան» խմբակցության անդամներն այցելել են առաջնագիծ
- 12/19/2024 19:01 Եթե Ադրբեջանը Հայաստանի վրա հարձակվելու մտադրություն չունի, էսկալացիայի հավանականությունը զրո է. Փաշինյանն արձագանքել է Ալիևի հայտարարություններին
- 12/16/2024 22:51 Դավիթ Առուշանյանը՝ իր նախորդի ճակատագրին արժանանալու հնարավորության մասին
Մեկնաբանություն
- 01/17/2025 17:41 Գնամ Եռաբլուր, ասեմ՝ հորդ դատեցին․ Աստղ Գալեյան
- 01/17/2025 16:20 Աշխարհը չի կարող թույլ տալ, որ Ադրբեջանի շինծու արդարադատությունը հաղթի. Օսկանյան
- 01/17/2025 14:47 Գաբրիել Չենբերջյանը կմնա ազատության մեջ
- 01/17/2025 14:05 Ակնհայտ է, որ Ալիևի նպատակն է հերթական շանտաժների, սպառնալիքների ու վերջնագրերի միջոցով կորզել հերթական զիջումներ, նվաճել ռազմավարական նշանակության նոր տարածքներ. Դանիելյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 01/18/2025 14:00 Հրդեհ կաղամբի պահեստում
- 01/18/2025 13:50 Դավիթ Բեկի փողոցում «Մերսեդես»-ով վրաերթի են ենթարկել տղամարդու. shamshyan.com
- 01/18/2025 10:22 Ավտոմեքենան դուրս է եկել ավտոճանապարհի երթևեկելի հատվածից և շրջվել
- 01/17/2025 20:04 Երեւան թռչող ինքնաթիռը հարկադիր վայրէջք է կատարել Մինվոդիի օդանավակայանում. ինքնաթիռում եղել է 86 ուղեւոր
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ