Փաստ ինֆո

Ժողովրդի մոտ վստահության լուրջ պակաս կա բոլոր մարմինների, այդ թվում՝ դատական իշխանության հանդեպ։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց նախկին դատավոր Պարգև Օհանյանը։

Հիշեցնենք, որ ԲԴԽ նախագահ Կարեն Անդրեասյանը վիճակագրական տվյալներ է ներկայացրել, համաձայն որի՝ 2018-2022թթ․ դատական համակարգը լքել է 64 դատավոր, ևս 33 դատավոր՝ 2023թ։ Բացի այդ, իշխանափոխությունից հետո կարգապահական վարույթների վերաբերյալ որոշումներով 30 դատավորի լիազորություն է դադարեցվել, որից 8-ը՝ վերջին տարում։ Կարեն Անդրեասյանի գնահատմամբ՝ վեթինգի 80 տոկոսն արդեն կատարված է։

Նախկին դատավոր Պարգև Օհանյանը, սակայն, զերծ մնաց դա որպես վեթինգ գնահատելուց, նշում է՝ «վեթինգ» ասելով հասկանում ենք կատարյալ արդարություն, այսինքն՝ անարդարները գնում են, արդարները՝ մնում, բայց դժվար թե նման արձանագրում ունենանք․«Կատարյալ արդարություն այս աշխարհի վրա երբեք չես կարող ունենալ, ցավոք սրտի»։ Օհանյանի գնահատմամբ՝ եթե օրենքի կոպիտ խախտումներ, չարաշահումներ են եղել, կոռումպացված անձինք ազատվել են, ապա՝ ինչու ոչ, ողջունելի է, բայց կարծում է՝ ինչպես միշտ «թացը չորի հետ խառնված կլինի»՝ նաև իշխանություններին անհնազանդ դատավորներին հեռացնելով, սակայն օբյեկտիվորեն դժվար կլինի ասել։

Օհանյանն, այդուհանդերձ, նշում է, որ որոշակի դրական կարծիք միշտ ունեցել է Կարեն Անդրեասյանի և նրա ղեկավարած ԲԴԽ-ի մասին, սակայն չափորոշիչները կատարյալ դժվար թե լինեն։ Ինչ վերաբերում է դատական համակարգին առնչվող փոփոխություններին, այդ թվում՝ մինչև 2 մլն դրամի չափով բռնագանձումներով դիմումները ոչ թե դատարաններին, այլ՝ նոտարներին հանձնելը, որն, ի դեպ, տարիներ շարունակ քննարկվում էր համակարգում, ապա Օհանյանը նշեց, որ գործընթացներին չի հետևում, քանի որ հոգնել է արդեն ոլորտի անցուդարձից, բայց այնքանով, որքանով տեսնում է՝ որոշ քայլեր արվում են, ինչը ողջունելի է։ Այդուհանդերձ, Օհանյանը նկատում է՝ ժողովրդի մոտ վստահության լուրջ պակաս կա բոլոր մարմինների, այդ թվում՝ դատական իշխանության նկատմամբ։

«Քանի որ միշտ նկատելի են իշխանություններին չհակառակվելու, կտրուկ քայլերի չգնալու ինչ-որ «վախեր», որն ինչ-որ տեղ նաև օբյեկտիվ է, դրա համար էլ մարդիկ չեն վստահում և կստացվի այնպես, ինչպես միշտ։ Ինչ էլ լինի, ինչ էլ անեն՝ միայն դատարան դիմելու մարդու իրավունքը ոչ ոք չի կարող սահմանափակել, կստացվի այնպես, որ լրացուցիչ քաշքշուկ կլինի»,- նշեց Օհանյանը՝ արձանագրելով, որ միշտ այն կարծիքին է եղել, որ ընդհակառակը, դեռ դատական երեք ատյանը պետք է երկու ատյան դառնա, որովհետև դա շատ է, մարդիկ տարիներ շարունակ դատական վեճերի մեջ են, ըստ Օհանյանի՝ վերաքննիչ ատյանը պահելն անիմաստ է և եթե լուրջ «հեղափոխական» փոփոխություններ իրականացվեն, ապա լավ կլինի Վերաքննիչ դատարանը վերացնեն․«Մարդիկ մեղկ են։ Իհարկե, լավ կլինի, որ մարդիկ էլ գործերը դատարան չհասցնեն, լուծեն՝ քրիստոնաբար, իրար սիրելով և հաշտվելով»։

Շարունակելով խոսել դատարանների նկատմամբ հանրային ցածր վստահության պատճառների մասին՝ Օհանյանը նկատեց՝ բոլոր իշխանությունները, սկսած՝ խորհրդային տարիներից, միշտ ցանկացել է բոլոր հարցերն իր տեսադաշտում պահել, այդ թվում՝ դատական իշխանության գործունեությունը, բոլոր իշխանությունները ձգտել և մինչ այսօր ձգտում են կառավարելի պահել։ Դա, Օհանյանի գնահատմամբ, ինչ-որ տեղ, թեև հասկանալի է, քանի որ հակառակ դեպքում ցավոք երբեմն սիրում են չարաշահել լիազորությունները՝ թե դատավորները, թե դատախազները, թե ոստիկանները, սակայն մյուս կողմից էլ՝ հակասում է իշխանությունների տարանջատման սկզբունքին։

«Ցավոք, եղել է և կա այն թեզը, որ դատավորները լինեն իրենց տեսադաշտում, այսպես ասած՝ շատ անկախ իրենց չզգան»,- նշեց Օհանյանը։

Դիտարկմանը, որ եթե ավելի վաղ՝ գոնե 2 տարի առաջ, 1,5 տարի առաջ դատական համակարգը դիմադրում էր, համենայն դեպս, կարծես թե դիմադրություն տեսնում էինք, Օհանյանն արձագանքեց՝ նշելով, որ պատճառները բավականին հետաքրքիր են, եթե փորձենք վերլուծել։

«Միշտ օբյեկտիվությունն ընդվզման պես բան է լինում։ Այսինքն, եթե կան այդ տեսակի «ոգով» դատավորներ, իսկ նրանք, բարեբախտաբար, միշտ լինում են, հիմա էլ կան, որոնք դիմադրում են, այդ իրավիճակում ըմբոստանում են, ինչպես՝ Ձեր խոնարհ ծառան ինչ-որ պահի այդպես վարվեց, որովհետև շատ անտանելի է, երբ քեզ դարձնում են ոչ միայն կառավարելի կամ հաշվետու, կամ տեսադաշտում դիտվող, այլև՝ պարզապես դատական հասարակ աշխատող, և այդ դեպքում ինքն իրեն հարգող, օրենք հարգող, իրենք իրենց մեջ արդարադատի ոգի ապրեցնող դատավորներն ընդվզում են և չեն ընկրկում, արդեն դատավճիռներ են ծնվում, դա է հետաքրքիր։ Երբ արդար դատավճիռներ են ժայթքում։ Ամեն բան, իհարկե, հարաբերական է։ Այդ արդար դատավճիռներն էլ են հարաբերական արդար, այսինքն՝ վիճարկվող»,-ասաց Օհանյանը՝ հիշեցնելով նաև իր կողմից «Ռոյալ Արմենիա» համասեփականատերի և ընկերության տնօրենի գործով կայացված արդարացման դատավճիռը, որը վերաքննիչ դատարանի վճռով բեկանվել էր, ինչից հետո դատավորի լիազորությունները դադարեցվել են։ Այդ վճռից արդարադատությունը, ըստ Օհանյանի, իհարկե չշահեց, պարզապես այդպես էր պետք։

«Նույնը հիմա է։ Դատավորների թվում եղել են անձինք, որոնք «ընդվզել» են՝ «չհասկացա, ես դատավո՞ր եմ, թե դռան տակի շոր, եթե ասում եք՝ այսպես չէ, այնպես է»»,- ասաց Օհանյանը՝ հավելելով, որ հենց այդ ընդվզումների արդյունքում են ծնվում արդար որոշումները, գործերը, որովհետև մարդն արդեն ընտրելու հնարավորություն է ունենում․«Մի կողմից ըտրություն՝ պառկել դժվարությունների տակ, մյուս կողմից՝ փորձել արդար մնալ, օբյեկտիվ մնալ, հարգել օրենքը և այլն»։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո