Փաստ ինֆո

Թե՛ Հայաստանի Հանրապետությունը, թե՛ Լեռնային Ղարաբաղը վերամիավորման մասին իրենց համատեղ որոշումից, որ կայացրել են Խորհրդային Միության ժամանակ, հեռացել են։ ԱԺ պետաիրավական հարցերով հանձնաժողովի արտահերթ նիստում նման հայտարարությամբ է հանդես եկել «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Մարիա Կարապետյանը։

Հիշեցնենք, որ այսօր ԱԺ պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովն արտահերթ նիստում քննարկում է «Հայաքվե» քաղաքացիական նախաձեռնության ներկայացրած օրենքի նախագիծը:

Նա նաև «Հայաստան» խմբակցության քարտուղար Արծվիկ Մինսյանին, ով նախագիծը հանձնաժողովում ներկայացնող հիմնական զեկուցողն է, խնդրեց հենց «Հայաքվեի» տրամաբանության ներքո անդրադառնալ Ռոբերտ Քոչարյանի բանակցած ընդհանուր պետության փաթեթին՝ ընդգծելով, որ այնտեղ նշվում է, որ տարածքային ամբողջականության և ազգերի ինքնորոշման սկզբունքները կարևոր են և Լեռնային Ղարաբաղը հանրապետությունը ձևի միավոր է՝ Ադրբեջանի միջազգայնորեն ճանաչված սահմանների շրջանակում։

«Ինչ վերաբերմունք ունեք Մադրիդյան սկզբունքների վերաբերյալ, որը 1991 թ-ին Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի իրականացրած հանրաքվեն առաջարկում էր փոխարինել անորոշ ժամկետներում, անորոշ մասնակցությամբ հանրաքվեով։

Ինչ վերաբերմունք ունենք Եվրոպայում անվտանգության Ստամբուլյան Խարտիայի վերաբերյալ, որտեղ, համոզված եմ, փնտրել եք «Ազգերի ինքորոշում» բառակապակցությունը, որը չկա, փոխարենը կա այն, որ մարդու իրավունքները և ազգային փոքրամասնությունների իրավունքները պետք է բացառապես ամրապնդեն երկրների տարածքային ամբողջականությունը»,- նշել է Կարապետյանը։

Նա նաև խնդրեց անդրադառնալ 2010 թ-ի ՀՀ վարչատարածային բաժանման մասին օրենքին, որտեղ նշվում է, որ Հայաստանի հարավ-արևելյան սահմաններից այն կողմ գտնվում է Ադրբեջանի Հանրապետությունը։

Արծվիկ Մինասյանն ընդգծեց, որ վերամիավորման ուղղությամբ քայլեր չիրականացնելը թյուր կարծիք է։ «1990 թ-ի ՀՀ ԳԽ-ում եղել են ԼՂՀ-ից պատգամավորական մանդատով օժտված անդամներ, ՀՀ ԳԽ-ում եղել է Հայաստանի և Արցախի վերաինտեգրման հանձնաժողով, ընունվել են բազմաթիվ ակտեր, այդ թվում՝ ներկայացուցչական մակարդակով ։ Որպեսզի հստակ երևա, որ վերամիավորման ճանապարհին անկախությունը եղել է միջանկյալ քայլ։ Դրա վկայությունն է նաև այն, որ ՀՀ և ԼՂՀ-ի միջև եղել է համաձայնագիր, որը գործել է 2 երկրների միջխորհրդարանական հանձնաժողովում։ Ցավոք, վերջին 2-2.5 տարի է, որ այս հանձնաժողովը չի գործում»։

Անդրադառնալով բանակցային գործընթացի փուլերին՝ նա ընդգծեց, որ ամենատարբեր առաջարկները, որ Ադրբեջանի, Թուրքիայի կամ նրանց հովավանավորների կողմից փորձ է արվել ներկայացնել և դրանցում անտեսված է եղել Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը՝ ՀՀ պաշտոնական ներկայացուցիչների կողմից բացառությամբ ՔՊ-ի և Նիկոլ Փաշինյանի ղեկավարման ժամանակահատվածի, երբևէ նախկինում ընդունելի չեն համարվել։

«Ինքնորոշման իրավունքի անտեսման փաստը չի համարվել ՀՀ պաշտոնական դիրքորոշում, հակառակը, մշտապես շեշտվել է ինքնորոշման իրավունքի կարևորությունը և դրա անվերադարձելիության փաստը։ Ինչ վերաբերում է Մինսկի համանախագահությանը, ապա այն Արցախյան խաղաղ կարգավորման միջազգային միակ ձևաչափն է եղել, որի բոլոր հայտարարություններում ինքնորոշման իրավունքը ֆիքսված է եղել մյուս սկզբունքների հետ միասին, այն է՝ տարածքային ամբողջականություն, սահմանների անխախտելության, ուժի կամ դրա սպառնալիքի չկիրառում։ Բոլոր տեղերում ինքնորոշման իրավունքը կարմիր գծի նման անցել է։

Նա շեշտեց, որ փաստ է, որ մինչև 2023 թ-ի հոկտեմբերի 6-ը ՀՀ որևէ պաշտոնական ներկայացուցիչ որևէ փաստաթղթով, որևէ բանավոր հայտարարությամբ Արցախը չի համարել Ադրբեջանի մաս։ «Չկա որևէ փաստաթուղթ կամ որևէ բանավոր հայտարարություն, որ 1991 թ-ից սկսած, որ դուք կարող եք վկայակոչել, ըստ որի՝ Արցախն Ադրբեջանի մաս է։ նման բան չի եղել՝ մինչև ձեր իշխանության գալը։

Ավելին, Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը մինչև Ձեր իշխանության գալը բացարձակապես կապ չի ունեցել Արցախի ինքնորոշման և Արցախի անկախության հետ 2 պատճառով, նախ՝ Ալմա-Աթային հռչակագիրը որևէ կերպ չի կապնվում Արցախի Հանրապետության հետ, քանի որ այդ հռչակագիրն Ադրբեջանը վավերացրել է 1993 թ-ի աշնանը, իսկ սահմանները, որոնք դուք սիրում եք վկայակոչել, վերաբերում է 1993 թ-ի աշնան դրությամբ գոյություն ունեցող դրության հետ, որտեղ ոչ Լեռնային Ղարաբաղ, ոչ ՀՀ տարածքները որևէ առնչություն չունեն Ադրբեջանի տարածքների հետ, բայց դուք, չգիտեմ ինչի՝ փորձում եք դա մեկնաբանել ի վնաս Հայաստանի և հայ ժողովրդի»։

Ինչ վերաբերում է վարչատարածքային բաժանման մասին օրենքին, ապա Մինասյանն ընդգծեց, որ միջազգային ընկալման տեսակետից քանի դեռ ինքը միջազգային ճանաչում չի ստացել՝ որևէ ձևով այդ տարածքը չի կարելի համարել քո տարածքը՝ քո պաշտոնական փաստաթղթերում, դա անտրամաբանական է։ «Այդ օրենքում կա նաև մի շատ կարևոր ձևակերպում, որ ՔՊ-ն մոռանում է, որ ՀՀ-ն սահմանակցում է Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության հետ։ Ուղիղ գրված է՝ պետական սահման՝ ԼՂՀ։ Սրան ինչո՞ւ չեք անդրադառանում, վերջին հաշվով կարևոր է, որ այս հարցը քրեաիրավական գնահատականի արժանացնել, ինչն է պատճառը, որ շատ հատվածներում, այո՛, գրված է Ադրբեջանի Հանրապետություն։

Ընդ որում՝ այս ձևակերպման օգտին Նիկոլ Փաշինյանը քվեարկել է դեռևս 2016 թ-ին»։

Միաժամանակ, նա ընդգծեց, որ ՀՀ վարչատարածքային մասին օրենքը չի կարող հիմք ընդունվել միջազգային հարաբերություններում։ «Միջազգային փորձում նման բան չկա, եթե, իհարկե, դու չես ուզում թշնամուն օգնել»։

Աղբյուր` Փաստինֆո