Փաստ ինֆո

Մենք պետք է ռեալ իրականության հետ հաշվի նստենք, ուզենք, թե չուզենք՝ կա մի իրողություն, տարածաշրջանային խոշոր խաղացողները՝ Իրանը, Ռուսաստանը, Թուրքիան, անկախ իրենց ընթացիկ հակասություններից, հակված են տարածաշրջանային հարցերը լուծել տարածաշրջանում։ Այս մասին «Փաստինֆոյի» հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը՝ անդրադառնալով նախօրեին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ հանդիպմանը Իրանի առաջնորդ Իբրահիմ Ռաիսիի դիտարկմանը, թե «3+3» ձևաչափից դուրս գտնվող երկրներից որևէ մեկի հարթակում ստորագրված խաղաղության պայմանագիրը ընդունելի չի լինի Իրանի համար։

«Տարբեր հռետորաբանությամբ տարածաշրջանի երկրները բացառում են արտատարծաշրջանային խաղացողների ներկայությունը մեր տարածաշրջանում։ Այս մասին Լավրովն է խոսել, երեկ այդ մասին Ռաիսին խոսեց, այս մասին բացահայտ ակնարկներ են անում Թուրքիայի իշխանությունները։ Մենք տեսնում ենք նաև, որ այդ ընդհանուր համատեքստին ներդաշնակ է գործում նաև Ալիևը, որն, ըստ էության, հրաժարվում է մասնակցել Եվրոպական հարթակներում հանդիպումներից, հիշենք Գրանադայի հանդիպումը, Բրուսել չմեկնելը»։

Քաղաքագետի դիտարկմամբ՝ բնական է, որ այս իրավիճակում մենք չենք տեսնում, որ Արևմուտքը ռեսուրսներ կամ ցանկություն ունի ակտիվ ներգրավվելու մեր տարածաշրջանի գործընթացներին այն դեպքում, երբ տարածաշրջանի խոշոր խաղացողները դրան դեմ են, երբ մերձավոր արևելյան և ուկրաինական պատերազմները ամբողջովին կլանել են Արևմուտքի ռեսուրսներն ու ուշադրությունը։

«Հայաստանի իշխանության քաղաքականությունը, որը հակված է միակողմանի կարևորել միայն արևմտյան հարթակները՝ այս պարագայում հեռանկար չունեն։ Տարածաշրջանի խնդիրների լուծման բանալին տարածաշրջանում է, դա ճիշտ էր և 20-րդ դարի սկզբին, ճիշտ է և հիմա։ Այլ տեղերում փրկիչներ փնտրելը բերելու է միայն ծանր հետևանքների։ Ես չեմ ասում, որ արևմուտքի հետ չպետք է աշխատել, բայց չպետք է միակողմանի նվիրվել արևմտյան նարատիվներին, որովհետև դա շատ մեծ խնդիրներ կարող է ստեղծել հենց Հայաստանի համար, եթե անտեսվեն ռեգիոնալ զարգացումների միտումները»,-ասաց Սուրենյանցն՝ ընդգծելով, որ երեկվա Ռաիսի-Ալիև հանդիպումից կարելի էր տպավորության գալ, որ Ադրբեջանն ու Իրանը կարողացել են ընդամենը 2-3 ամսվա ընթացքում հարաբերություններում առկա ճգնաժամը հանղթահարել։

«Հիմա նրանց մոտ գերիշխում է խոսույթի ընդհանրականությունը։ Այս տեմպերով Հայաստանը կամ կմնա ռեգիոնալ համագործակցության լուսանցքում կամ տարածաշրջանի այլ խաղացողները կփորձեն Հայաստանին ինչ-որ բան պարտադրել։ Ուստի, Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը արմատական վերափոխման անհրաժեշտություն ունի։ Վստահեցնում եմ, արդյունավետ քաղաքականության պարագայում Հայաստանը կարող է տարածաշրջանում ունենալ բարեկամ պետություններ, որոնք կարող են Երևանի հետ ընդհանուր օրակարգ ձևավորվել։ Այս ուղղությամբ մենք որևէ արդյունավետ աշխատանք չենք կատարել ու հիմա էլ դժգոհում ենք, որ մնացել ենք մենակ։ Եթե տարածաշրջանում հակված չենք խնդիրներ քննարկել և ամբողջ օրը զբաղված ենք արևմուտքում փրկիչներ որոնելով, որտեղի՞ց պետք է դաշնակիցներ գտնենք այստեղ»։

Աղբյուր` Փաստինֆո