Փաստ ինֆո

Գերհզոր պետությունները չեն ուզում թաթախվել պատերազմի մեջ, ոչ էլ ցանկանում են, այսպես ասած, վատամարդ դառնալ։ Դա է պատճառը, որ «քաղաքակիրթ» աշխարհի աչքի առաջ Ադրբեջանը ցեղասպանություն իրականացրեց Արցախում, իր բնօրրանից տեղահանեց 150 հազար բնակչության և անպատիժ մնաց։ Տպավորություն է, թե աշխարհում կա կոնսենսուս Արցախի հարցում, բայց հակամարտությունը ոչ միայն չի հանգուցալուծվել, այլև՝ ավելի լուրջ փուլ է մտել։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման տեսակետ հնչեցրեց միջազգայնագետ Դավիթ Կարապետյանը։

«Անպատժելիությունը, ինչպես բազմիցս ցույց է տվել կյանքը, նոր հանցագործություններ է ծնում՝ մանավանդ ռազմական հանցագործություններ։ Պաշտոնական Բաքուն բացահայտ հայտարարեց, որ հստակ որոշում ունի ուժի կիրառմամբ, ռազմական գործողությունների արդյունքում հասնել իր ուզածին, և Արցախի նկատմամբ Ադրբեջանի իրականացրած ռազմական հացանգործությունների վրա աչք փակեց «քաղաքակիրթ» աշխարհը՝ բավարարվելով բացառապես կոչ-հորդորնելով․ Եվրոպայի բերանը ադրբեջանական նավթն ու գազը փակեցին, Ռուսաստանը բացառապես ՀՀ վարչապետի հայտարարարությունը համարեց կատարվածի պատճառը, ԱՄՆ-ն էլ երկակի ստանդարտներով առաջնորդվեց։ Ու պետք չի զարմանալ, որ օրեր առաջ էլ Իսրայելի պաշտպանության նախարարն արդեն Գազայի վրա միջուկային ռումբ գցելու մասին խոսեց, որը ևս ռազմական հացագործություն կլինի»,-ասում է միջազգայնագետը։

Ըստ մեր զրուցակցի՝ վերազգային կառույցների՝ զորօրինակ ՄԱԿ-ի անգործության հետևանքն է այս ամենը։ Եթե միջազգային համապատասխան կառույցները ժամանակին կատարեն իրենց գործառույթները, ապա ռազմական հանցագործությունների դիմելուց առաջ ագրեսոր կողմը կմտածեր հետևանքների մասին։

Միջազգայնագետի գնահատմամբ՝ տարբեր տարածաշրջաններում՝ հատկապես Մերձավոր Արևելքում, կոնֆլիկտների առկայությունը ձեռնտու է գերտերություններին, քանի որ փոխզիջումներ ստանալու, քաղաքական շահերն առաջ տանելու հնարավորություն է տալիս դրանք։

«Դիտորդի դերում մնալը ձեռնտու է, բայց նման դիրքորոշումը վաղը-մյուս օրը խնդիրներ է ստեղծելու նաև հեգեմոն տերությունների համար։ Ակնհայտ է, որ ոչ մի խոշոր պետություն չի ցանկանում թաթախվել պատերազմի մեջ։ Իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտության պարագայում էլ շատերը բավարարվում են ռազմական գործողությունները դադարեցնելու կոչերով, և ըստ էության, Եմենն է միայն, որ պաշտոնապես հայտարարել է ընդդեմ Իսրայելի ռազմական գործողություններին միանալու պատրաստակամության մասին։ Միացյալ նահանգներն էլ բացի սպառազինությունից, նաև զինվորականներ է ուղարկել՝ Իսրայելին օգնության․․․ Մյուսները՝ այդ թվում Հեզբոլլահը, դեռ գործողություններ չեն ձեռնարկել, այլ կոչեր որ հորդորներ են հնչեցնում։ Եթե անգամ ռազմական գործողությունները դադարեցվեն, խնդիրները չեն լուծվելու վերջնական․ դրանց լուծումն էլի միջազգային կառույցների ուսերին է դրվելու։ Եթե, օրինակ, արաբները Գազայից տեղափոխվեն Եվրոպա, ապա այնտեղ են խնդիրներ ստեղծելու՝ բողոքի ակցիաներով, ահաբեկչական ակտերով և այլն․․․»,-նկատում է Կարապետյանն ու հավելում, որ նման օրինակները բազմաթիվ են, հետևաբար վերազգային կառույցների, գերտերությունների անգործությունն այս պարագայում շատ ավելի վտանգավոր է։

Գազայի հատվածում տեղի ունեցողն ուղիղ ազդեցություն Հայաստանի վրա, մեր զրուցակցի գնահատմամբ, չի կարող ունենալ, բայց մտահոգիչ է այն, որ աշխարհի ուշադրությունը սևեռված է այդ հատվածի վրա ու մյուս կոնֆլիկտները ստվերվում են։ Նման իրավիճակում ագրեսոր երկրները՝ այդ թվում Ադրբեջանը, հնարավոր է օգտվեն այդ հանգամանքից ու նոր ագրեսիայի դիմեն։

Կարապետյանի համոզմամբ՝ Իրանի՝ Հայաստանի հարավային հատվածի հարցում ունեցած հստակ դիրքորոշման շնորհիվ է, որ տարածաշրջանում առայժմ հանգիստ է, Սյունիքն էլ չի օկուպացվել, բայց դա մեզ հանգստանալու առիթ չպիտի տա, այլ պետք է դրդի է՛լ ավելի խորացնել Իրանի հետ հարաբերությունները։ Ի վերջո, ինչպես նկատում է, միջազգայնագետը, որքան էլ Թուրքիան ու Իրանը թշնամի լինեն ու ցանկանան միմյանց վերացումը, այդուհանդերձ, տարածաշրջանում համակեցության որոշակի հնարավորություններ պետք է գտնեն, ինչը և անում են՝ հսկայական դիվանագիտական աշխատանք տանելով։

Աղբյուր` Փաստինֆո