Փաստ ինֆո

«Մեր գյուղի անմիջապես վերևում ադրբեջանցիների դիրքն էր․ ամսի 19-ին որ հարձակվեցին, գնդակները գլխավերևներովս էին թռչում, մի քանի անգամ էլ գյուղի չորս կողմին խփեցին։ Տեսանք, որ շատ վտանգավոր է գյուղում մնալը, մի մասն անտառներով դուրս եկան, մնացածին էլ «Կամազ»-ով հանեցինք գյուղից։ Առաջաձորը համեմատաբար քիչ վատգավոր էր թվում, բայց էդտեղ էլ մի օր մնացինք ընդամենը։ Ամսի 21-ին մեր գյուղի ժողովուրդն էլ, Առաջաձորինն էլ արդեն ստիպված էինք դուրս գալ։ Նորից ժողովրդին լցրեցինք «Կամազ»-ն ու հասցրեցինք օդանավակայան՝ Իվանյան։ Էդտեղից արդեն ով որտեղ կարողացավ՝ գնաց»,- «Փաստինֆո»-ին պատմում է Մարտակերտի շրջանի Կիչան գյուղի գյուղապետ Արտո Հակոբյանը։

Գյուղապետը նկատում է՝ գյուղից դուրս գալու պահին ոչ մեկը չէր մտածում, թե կարող է էլ հետ չգնան․ բոլորը կարծում էին, թե 44-օրյայի պես հետ են գնալու։

«30 տարի է՝ նույն վիճակն է․ կրակում են, մտնում ենք անտառները, նորից հետ գալիս մեր տները։ Էս անգամ էլ համոզված էինք, որ հետ ենք գնալու։ Ոչ մի բան չենք վերցրել հետներս, անգամ մեքենաները շատերը չեն հանել։ Առնվազն 15-16 մեքենա է մնացել գյուղում»,-ասում է Հակոբյանը։

Տեղահանությունը կիչանցիներին, ցավոք, անծանոթ երևույթ չէ՝ ինչպես Արցախի բազմաթիվ բնակավայրերի բնակիչներին։ Արցախյան ազատամարտի տարիներին՝ հատկապես 1992 թվականին, ադրբեջանցիները գյուղը վառել էին․ ազատագրումից հետո բնակիչները նոր գյուղ են կառուցել՝ հնի տեղում։

«1992-ին գյուղի բոլոր տներն ադրբեջանցիները կամ վառել են, կամ ավերել հիմնահատակ։ Իմ տունն էլ էին վառել, բայց ազատագրելուց հետո մենք հետ ենք գնացել, մեր տների տեղում նոր տներ կառուցել, նորից շենացրել Կիչանը։ Բայց էն ժամանակ՝ 1990-ականներին, շատ հեռու չենք գնացել․ Առաջաձորում ենք մնացել, Ստեփանակերտում, Հայաստան չենք հասել։ Հիմա էլ նորից փախստական դարձանք ու չգիտենք էլ՝ հետ կգնանք, թե չէ․․․»,-մտախոհ ավելացնում է օկուպացված Կիչանի գյուղապետը։

Գյուղը վերջին պատերազմում երկու զոհ է ունեցել, մեկն էլ Ասկերանում տեղի ունեցած պայթյունին է զոհ գնացել․ հարազատները մինչև հիմա որևէ լուր չունեն։ Հայրենի օջախները հարկադրաբար լքած, բռնի տեղահանված կիչանցիները սփռված են ՀՀ տարբեր մարզերում՝ Սյունիքից մինչև Շիրակ։

Հակոբյանը նկատում է՝ եթե Արցախը հետ բերենք, առանց վարանելու կնոջս հետ գնալու եմ հետ, սիրտս տանս վրա է ու համոզված է՝ շատ-շատերը հետ կգնան, քանի որ հողի ուժն ուրիշ է, ձգում է․․․

Աղբյուր` Փաստինֆո