Փաստ ինֆո

Այս պահին ՀՀ-ն միջպետական գանգատի շրջանակներում Արցախի 8 ներկայացուցիչների իրավունքների պաշտպանության համար դիմել է ՄԻԵԴ՝ հայցելով նաև անհապաղ միջոցներ, այդ թվում՝ ազատ արձակման տեսքով, որի առնչությամբ դեռևս որոշումներ կայացված չեն։ Պաշտոնատար անձանց նկատմամբ պատժիչ գործողությունները բարձրաձայնվել են նաև ՄԱԿ-ի Արդարադատության դատարանում, հոկտեմբերի 12-ին լինելու են լսումներ, որի նպատակն է նոր միջոցներ ձեռնարկելն է՝ կանխելու այս պատժիչ գործելակերպը և միտված կլինեն՝ վերացնելու այդ հետևանքները։ Այս մասին հրավիրված ասուլիսում ասաց միջազգային իրավունքի մասնագետ Սիրանուշ Սահակյանը։

Սահակյանի դիտարկմամբ՝ սրանք սպառիչ ատյանները չեն, այլ մեխանիզմների հնարավորություն էլ կան, մասնավորապես, ՄԱԿ շրջանակներում գոյություն ունի կամայական կալանավորումների աշխատանքային խումբը, որը ևս գնահատական է տալիս ազատությունից զրկելու հիմքերին, դրանց օրինականության վերաբերյալ, կան նաև հատուկ զեկուցողներ, որոնք զբաղվում են՝ առողջության իրավունքով, խոշտանգումների կանխարգելմամբ։ Բացի այդ, նոյեմբերին նախատեսված է «UPR» համընդհանուր պարբերական վերանայման 44-րդ սեսիան, որի շրջանակներում գնահատվելու է նաև Ադրբեջանի զեկույցը և այդտեղ ներգրավվածությունը, Սահակյանի դիտարկմամբ, հնարավորություն կտա, որ Մարդու իրավունքների խորհուրդը ևս արձանագրի այն խախտումները, որոնք տեղի են ունեցել թե կոնֆլիկտի, թե հետկոնֆլիկտային ժամանակահատվածում։ Միջազգային իրավունքի մասնագետը գտնում է, որ պետք չէ սահմանափակվել իրավական գործընթացներով, դա պետք է ուղեկցվի դիվանագիտական ջանքերով, մարդու իրավունքների հիմնախնդիրներով զբաղվող ոչ կառավարական կազմակերպությունների ադվոկացիայի հետ՝ ճնշում գործադրելու Ադրբեջանի իշխանությունների նկատմամբ։ Նոր հնարավորություններ կարելի է գտնել նաև Միջազգային քրեական դատարանում, ինչու ոչ՝ պատժամիջոցների հարցում։

«Իհարկե մենք այստեղ տեսնում ենք նաև դաշնակից երկրներ՝ ի դեմս նաև Հունգարիայի, որը փորձում է արգելափակել պատժամիջոցների կիրառումը, բայց ճիշտ դիվանագիտական աշխատանքի արդյունքում հնարավոր է նաև հաղթահարել այս դիմադրումը»,- նշեց Սահակյանը։

Անդրադառնալով Ադրբեջանի կողմից հետախուզվող շուրջ 300 հայի ցուցակին՝ Սահակյանը նկատեց, որ միջազգային հետախուզումների խնդրանքները մերժվելու են քաղաքական լինելու պատճառով, Ադրբեջանը նման չհաջողված փորձ ունեցել է։ Սահակյանը վստահ է, որ ադրբեջանական քրեական գործերի հիման վրա հնարավոր չէ հասնել անմեղ անձանց միջազգային հետախուզման, սակայն Ադրբեջանը կարող է հաջողություն արձանագրել երկկողմ համագործության արդյունքում, ինչպես եղավ Լապշինի պարագայում, երբ միջազգային հետախուզում չեղավ՝ քաղաքական հետապնդման պատճառով, բայց Բելառուսի հետ հնարավոր եղավ «առևտրի» հիման վրա հասնել մարդու իրավունքների խախտման։
Ինչ վերաբերում է Արցախի պաշտոնյաների ձերբակալության կանխմանը, ապա Սահակյանը նշեց, որ Լաչինի միջանցքի շրջափակումից հետո Ադրբեջանը ստացավ դիրքային առավելություն և սկսեց վերահսկել յուրաքանչյուր հայի ճակատագիրը և, այս անձինք, իրենց կամքից անկախ հանգամանքներում հայտնվեցին Ադրբեջանի վերահսկողության ներքո և Ադրբեջանն իրականացրեց կամայական գործողություններ։

Աղբյուր` Փաստինֆո