Փաստ ինֆո

ՀՀ գլխավոր դատախազությունն անգործության է մատնված՝ ադրբեջանցիների կողմից առևանգված Արցախի Հանրապետության նախկին և ներկա պաշտոնյաների, ռազմաքաղաքական գործիչների իրավունքների պաշտպանության հարցում, ավելին, փորձ է արվում կոծկելու ՀՀ քաղաքացիների, հայերի դեմ Ադրբեջանի ռազմական հանցագործությունները։ Ասել է թե՝ Նիկոլ Փաշինյանի նախկին օգնական-գլխավոր դատախազը ծառայում է ոչ թե ի շահ Հայաստանի Հանրապետության և պետականության, այլ՝ բացառապես իշխանական աթոռին գամված անձի նեղ անձնական «մանր» շահերի։ Թերեւս մոռացել են միայն Սահմանադրության մեջ գործառույթների շրջանակը վերանայել, քանզի այն այսօր չի ծառայում այն նպատակներին, որոնք այսօր դեռեւս ամրագրված են ՀՀ Սահմանադրության մեջ։

ՀՀ քաղաքացիներն արդեն տարիներ շարունակ գտնվում են գերության մեջ, իսկ 8 ռազմական ու պետական գործիչ էլ օրերս առեւանգվել են թշնամու կողմից, որոնք նաեւ ի լրումն տիրապետում են պետական ու ռազմական գաղտնիքի, մեղադրվում տարաբնույթ մտացածին մեղադրանքների մեջ, իսկ ինչ է անում ՀՀ դատախազությունը, պարզվում է՝ ՈՉԻՆՉ։

«Փաստինֆո»-ն թվով երեք գրավոր հարցում է ուղարկել՝ ՀՀ գլխավոր դատախազություն։

Նախ՝ խնդրել էինք տեղեկացնել, թե 2023թ․սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանի կողմից Արցախի դեմ սանձազերծված ագրեսիվ պատերազմի, արցախցիների նկատմամբ ցեղասպանական գործողությունների, էթնիկ զտման, բռնի տեղահանման վերաբերյալ քանի՞ քրեական վարույթ է նախաձեռնվել և ինչ հատկանիշներով։ Արդյո՞ք քրեական վարույթ նախաձեռնվել է ադրբեջանական ԶՈՒ-երի կողմից խաղաղ բնակչության, այդ թվում՝ մանկահասակ երեխաների սպանությունների, խոշտանգումների, դիակապտության դեպքերի վերաբերյալ։

Նշված քրեական վարույթների շրջանակներում քանի՞ բռնի տեղահանված արցախցի է արդեն հարցաքննվել և տուժող ճանաչվել։ Քանի՞ ադրբեջանցու նկատմամբ է քրեական հետապնդում հարուցելու որոշում կայացվել և ինչ հատկանիշներով։

Երկրորդ հարցմամբ խնդրել էինք տեղեկություններ տրամադրել 2020թ․ Ադրբեջանի կողմից Արցախի Հանրապետության նկատմամբ հրահրված պատերազմի վերաբերյալ քրեական վարույթների շրջանակներում Ադրբեջանի ռազմաքաղաքական ղեկավարության ներկայացուցիչների նկատմամբ հարուցված հետապնդումների մասին։ Մասնավորապես հետաքրքրել էինք, որ եթե քրեական հետապնդում հարուցվել է, ապա քանի հոգու նկատմամբ եւ ինչ հոդվածի հատկանիշներով։ Բացի այդ՝ խնդրել էինք հայտնեք, թե քանի քրեական վարույթ է նախաձեռնվել գերության մեջ հայտնված քաղաքացիական անձանց, զինվորականների սպանության, խոշտանգումների դեպքերի առթիվ։ Այդ վարույթներով որեւէ անձի նկատմամբ հետախուզում հայտարարվել է, թե ոչ, եթե այո, ապա քանի անձի նկատմամբ։ Արդյո՞ք հետախուզում հայտարարվել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի, պաշտպանական գերատեսչության ղեկավար Զաքիր Հասանովի, ԳՇ պետ Քերիմ Վելիևի նկատմամբ՝ պատերազմական հանցավործությունների համար։

Երրորդ հարցումն արդեն վերաբերում էր ռազմական ու պետական գործիչների առեւանգումներին։ Այն է՝ ցանկացել էինք պարզել, թե ՀՀ գլխավոր դատախազության տվյալներով՝ Ադրբեջանի կողմից ՀՀ քաղաքացու «կապույտ» անձնագիր ունեցող քանի՞ անձի նկատմամբ է հետախուզում հայտարարվել։ Ինչ քայլեր են ձեռնարկվում ՀՀ-ի կողմից՝ Ադրբեջանի կողմից գերեվարված հայերին, այդ թվում՝ օրերս գերեվարված գործիչներին՝ Ռուբեն Վարդանյանին, Դավիթ Բաբայանին, Դավիթ Մանուկյանին, Լևոն Մնացականյանին (հարցումն ուղարկելիս նախկին երեք նախագահներն ու ԱԺ նախագահը դեռեւս գերեվարված չէին-խմբ) ՀՀ վերադարձնելու համար։

Նշել, որ Դատելով Ռ.Վարդանյանին, Դ.Մանուկյանին առաջադրված մեղադրանքներից, որոնք հրապարակել է Ադրբեջանը, ՀՀ յուրաքանչյուր քաղաքացի, որը երբեւէ այցելել է Արցախի Հանրապետություն, այդ թվում Նիկոլ Փաշինյանն ու իր կինը, , կամ պայքարել է հայրենիքի սահմանների պաշտպանության համար, կարող է քրեական հետապնդման ենթարկվել Ադրբեջանի կողմից ու ներկայացվել որպես ահաբեկիչ։ Ինչ քայլեր է անոմ ՀՀ գլխավոր դատախազությունը՝ Ադրբեջանի նման անօրինական գործողությունները կանխելու եւ ՀՀ քաղաքացիների իրավունքները պաշտպանելու համար։ Դատախազությունը ծանոթ է արդյոք միջազգային հետախուզման մեջ գտնվող հայերի ցանկին ու արդյոք այդ մասին նրանք նախազգուշացվել են։

Հարցման պատասխանն, անկեղծ ասած, զարմանալի չէր, ավելին չէինք էլ ակնկալում մի կառույցից, որը վերածվել է դահճի՝ երկրի շահերը դավաճանած անձի ձեռքին։

Գլխավոր դատախազությունը, խախտելով ՀՀ Սահմանադրությունն ու «Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրենքը, երեք հարցումներին տվել է մեկ՝ լղոզված պատասխան

«Ի պատասխան Ձեր հարցումներին՝ հայտնվում է, որ դրանցում ներկայացված դեպքերի առթիվ նախաձեռնվել են քրեական վարույթներ։ Հիշյալ քրեական վարույթներին վերաբերող մյուս հարցերի կապակցությամբ տեղեկատվության տրամադրումը ներկա փուլում նպատակահարմար չէ՝ ելնելով նախաքննության տվյալները չհրապարակելու անհրաժշետությունից, քանի որ դրանց հրապարակումը անխուսափելիորեն կվտանգի հետագա նախաքննության պատշաճ և համակաողմանի իրականացումը։ Միաժամանակ հայտնվում է, որ անձանց իրավունքների պաշտպանությունը մշտապես գտնվել է ՀՀ դատախազության ուշադրության կենտրոնում։ Այդ կապակցությամբ

ՀՀ գլխավոր դատախազությունը կիրառում է օրենքով նախատեսված գործիքակազմ՝ անձանց իրավունքները պաշտպանելու և վերականգնելու նպատակով»,- նշված էր գլխավոր դատախազության պատասխանում, որից այդպես էլ պարզ չէ, թե կոնկրետ որ դրվագների վերաբերյալ են նախաձեռնվել վարույթները, տեղահանված արցախցիների տուժող ճանաչելու գործընթաց սկսվել է, թե ոչ։

Դատախազությունն ընդհանրապես տեղյակ է, թե քանի ՀՀ քաղաքացի է հետախուզվում Ադրբեջանի կողմից, թե ոչ ու ինչ են անում, որ հանկարծ իրենց պաշտելի վարչապետը կամ նրա «զորավար» տիկինը որպես ահաբեկիչ չհետախուզվեն Ադրբեջանի կողմից։

Կամ, ընդհանրապես, նախազգուշացնում են ՀՀ քաղաքացիներին՝ Ադրբեջանի կողմից հետախուզվելու մասին։ Հարցը պատահական չէր, քանի որ վստահաբար գիտենք, որ չեն նախազգուշացնում՝ իմանալով նրանց հետախուզման մասին, այլ խոսքով՝ թույլ են տալիս մեկնել՝ գիտակցելով օտար երկրում նրան կալանավորվելու հեռանկարը։ Պատճառը գիտենք՝ որքան էլ շատ կամենան ՀՀ գլխավոր դատաքազությունը չի կարող Ադրբեջանի կողմից հետախուզվող անձանց այստեղ ձերբակալել ու հանձնել ադրբեջանցիներին. ՀՀ սահմանադրությունն ուղղակի թույլ չի տալիս ՀՀ քաղաքացու հանձնումը, հետեւաբար, գուցեեւ Ադրբեջանին այդ ծառայությունն ուզում են մատուցել օտար երկրների միջոցով։

Իրավապահների կողմից ադրբեջանական ռազմական հանցագործությունները, Արցախում ցեղասպանության, էթնիկ զտման հանցագործությունները չբացահայտելը, պատշաճ քննություն չիրականացնելն իր հերթին կզրոյացնի Հայաստանում Հռոմի ստատուտի վավերացումը՝ փաստելով, որ ստատուտի վավերացումը քայլ էր ընդդեմ ՌԴ-ի, ոչ թե՝ հանուն ՀՀ շահերի։ Թերևս՝ չի բացառվում, որ իրավապահները հետայսու առաջնորդվեն Արցախում ցեղասպանության պայմաններում ՄԱԿ ԱԽ նիստից ժամեր առաջ Փաշինյանի՝ «Ադրբեջանի կազմում արցախցիների կյանքին վտանգ չի սպառնում» հայտարարությամբ, ինչն էլ ՄԱԿ ԱԽ նիստում արդեն իսկ Ադրբեջանը հասցրել է օգտագործել մեր դեմ, և ծածկադմփոց անեն պետականության համար կենսական նշանակության քրեական գործերը։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո