Փաստ ինֆո

Այս բանակցությունների ոճը, մեղմ ասած, շատ տարօրինակ է։ Մենք անդադար միայն զիջում ենք, բայց չենք պահանջում որևէ տեսակի փոխզիջում կամ երաշխիք՝ մյուս կողմից։ Մենք ադրբեջանական կողմից որևէ փոխզիջում ստացա՞նք, երբ հայտարարեցինք, որ Արցախն այլևս չկա՝ իմ իմանալով՝ ոչ,- «Փաստինֆո» լրատվականի հետ զրույցում ասում է Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը և հավելում ՝ իսկ որևէ մեկը տեղյա՞կ է, թե ինչպե՞ս է լուծվելու, այսպես կոչված, Զանգեզուրի միջանցքի հարցը՝ դա էքստերիտորիա՞լ է լինելու, թե՞ ոչ։

Արթուր Խաչիկյանն անպատասխան շատ հարցեր ունի՝ իսկ ի՞նչ է լինելու այն հարյուր հազարավոր ադրբեջանցիների հետ, ովքեր, ըստ ադրբեջանական վարչակազմի տարածած հայտարարությունների՝ վերադառնալու և վերաբնակեցվելու են Հայաստանի Հանրապետության տարածքում.«Մարդիկ տեղյա՞կ են, որ նրանց հետ Հայաստան են գալու նաև ադրբեջանական ոստիկանական մեծ թվով ուժերը, իսկ դրանց հետ ի՞նչ է լինելու, որովհետև, ըստ թուրք – ադրբեջանական տանդեմի ներկայացրած պահանջների, ադրբեջանցիների՝ Հայաստանում վերաբնակեցումից հետո, ադրբեջանական ոստիկանական ուժերը պետք է զբաղվեն այդ մարդկանց անվտանգության ապահովման գործով։ Կարծես, Հայաստանի յոթը մարզեր պետք է վերաբնակեցվեն ադրբեջանցիներով, հետևաբար, այդ յոթը մարզերում պետք է ներկա լինեն նաև ադրբեջանական ոստիկանական ուժեր։ Որևէ մեկը պատկերացնո՞ւմ է, թե սա ինչի է վերածելու կյանքն այդ մարզերում և Հայաստանում՝ առհասարակ…»,-ասում է Արթուր Խաչիկյանը և հավելում՝ անկասկած, ադրբեջանական ոստիկանական ուժերի ներգրավմամբ, տեղային բախումներ են հրահրվելու, որոնք պետք է հիմք հանդիսանան՝ թուրք – ադրբեջանական զորքի՝ ՀՀ տարածք ներխուժման համար։ Այս պլանն այնքան հստակ և կանխատեսելի է, մինչդեռ այս վարչախումբը հայտարարում է, որ իրենք հաղթում են…Այստեղ, ուղղակի, խոսքեր չկան, սա խելագարվելու բան է, ասում է բանախոսը։

Ի՞նչ է լինելու Մեծամորի ատոմակայանի, Արարատի ու Տավուշի մարզերի հետ, որտեղից սրանք, այսպես կոչված, անկլավներ են պատրաստվում հանձնել Ադրբեջանին, ասում է Արթուր Խաչիկյանն ու հավելում՝ իսկ ինչո՞ւ է այս ժողովրդի մի մասին թվում, թե իրենք հասցնելու են փախչել, երբ Հայաստան կներխուժի Թուրքիայի և Ադրբեջանի զորքը. «Մենք դառնալու ենք թուրք – ադրբեջանական տանդեմի պատանդը, նրանք ինչ ցանկանան, կանեն մեզ հետ, կուզենա՞ն՝ կփակեն ճանապարհները, կուզենա՞ն՝ կբացեն, գազ կամ էլեկտրաէներգիա նույնպես՝ կունենանք այն պարագայում, եթե միայն նրանք դա ցանկանան։ Այսինքն՝ մենք հայտնվելու ենք բացառապես նույն կարգավիճակում և իրականության մեջ, ինչ տեղի ունեցավ Արցախում՝ նախ շրջափակեցին Արցախը և արեցին այն, ինչ ցանկացան։ Ինն ամիս սովի մատնեցին ժողովրդին, երբ ուզեցան, ընդհուպ մինչև ձմռան ցրտին, կտրեցին գազն ու լույսը, հետո տեսանք, թե ինչ եղավ՝ ռազմական հարձակում, զոհեր, բռնի տեղահանում, Արցախի վերջնական հայաթափում։ Թող որևէ մեկը չկասկածի, որ այս նույն սցենարը կրկնվելու է նաև այստեղ՝ Հայաստանում։ Մենք դառնալու ենք նոր Արցախ՝ Հայաստանի մեջ, Թուրքիայի Արցախն ենք դառնալու՝ նույն վերջաբանով, ինչ եղավ Արցախում»,- ասում է Արթուր Խաչիկյանը։

Մենք գնալով գլորվում են անդունդի մեջ, կորցնում ենք մեր պետությունն ու պետականությունը, ասում է Արթուր Խաչիկյանն ու հերթական ակտուալ հարցադրումն անում՝ իսկ ի՞նչ է լինելու մեր եկեղեցիների հետ՝ վկայակոչելով ադրբեջանական աղբյուրների, որոնք այս օրերին հայտարարում են, թե Հաղարծինը, Նորավանքն ու Տաթևի վանական համալիրներն ադրբեջանական են. «Ես ոչ մի կերպ չեմ կարողանում հասկանամ այս Կառավարության վարքագիծը, եթե միայն նրանք ինչ – որ արտաքին հակահայ և, նույնիսկ, հայատյաց ուժերի հլու կամակատարները չեն։ Ո՞ր երկիրն են սրանք ներկայացնում՝ մե՞ր, թե՞ մեր թշնամիների։ Դժվար է հասկանալ»։

Ամփոփելով զրույցը՝ Արթուր Խաչիկյանն ասում է՝ երեկ Գրանադայում տեղի ունեցած հադիպումների արդյունքը կարող է հանգեցնել նոր ռազմական լայնամասշտաբ բախումների՝ արդեն Հայաստսնում. «Ադրբեջանը հետ չի կանգնում իր պահանջներից, ավելին՝ որքան շատ և ստորացուցիչ կերպով են նրան զիջում, նա ավելի ու ավելի շատ է պահանջում։ Ի՞նչ փաստաթուղթ է երեկ այնտեղ ստորագրվել, ինչո՞ւ է Հայաստանի ղեկավարությունը միակողմանի ճանաչել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, երբ Ադրբեջանն, ի պատասխան, նույնը չի անում, ի՞նչ երաշխիքներ են սրանք ստացել Եվրոպայից ու հավաքական Արևմուտքից, ինչպե՞ս ենք վերադասավորվելու մենք ռազմական նոր բախումների ժամանակ, այն պարագայում, երբ կորցրել ենք ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանին… Այս բոլորն անպատասխան մնացած հարցեր են և այս հարցերն ավելի վտանգավոր են դառնում, երբ խոսում ենք, այս ամենի ֆոնին, առաջիկա նոր ռազմական բախումների հնարավորության մասին, այս անգամ, արդեն, Հայաստանի Հանրապետության տարածքում։ Ես չունեմ այս հարցերի պատասխանները, իսկ եթե դրանք անգամ կան, ապա մեծ իմաստով՝ հուսադրող չեն կարող լինել»։

Աղբյուր` Փաստինֆո