Փաստ ինֆո

ՌԴ-ն՝ ի տարբերություն Ուկրաինայի, ՀՀ-ում ունի ռազմական ներկայություն։ Արցախում ևս կանգնած են ՌԴ խաղաղապահ ուժեր։ Սրանք փոխկապակցված են և կազմում են ՌԴ ռազմավարական շահերի սպասարկման գործիքակազմը՝ Հարավային Կովկասում, մասնավորապես ՀՀ-ում։ Այդ շահերը նրանք փորձելու են պահել ամեն ձևով, անգամ անհրաժեշտության դեպքում, նաև կոշտ քայլերի կիրառմամբ։

«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում այսպիսի տեսակետ հայտնեց քաղաքագետ Արա Պողոսյանը՝ անդրադառնալով իտալական «La Republica» թերթին տված հարցազրույցում Փաշինյանի հայտարարությանը, թե վաղը կարող ենք արթնանալ ու տեսնել, որ ՌԴ-ն այլևս այստեղ չէ։
Քաղաքագետի դիտարկմամբ՝ աշխարհաքաղաքական զարգացումների ընթացքում շատ քիչ բան կարող է կախված լինեն բացառապես մեր կամքից՝ այս կամ այն գերտերության՝ մեր տարածաշրջանում ունեցած շահերը համադրելու կամ բացառելու մասով։

«Արդյո՞ք ՌԴ-ն պատրաստվում է հեռանալ տարածաշրջանից։ Դա հասկանալու համար պետք է վերլուծության ենթարկենք ՌԴ տարբեր պաշտոնական շրջանակների հայտարարությունները։ Իսկ դրանք, վստահաբար կարող եմ պնդել, որ հեռացող ուժի հայտարարություններ չեն։ Իրենց հայտարարություններում, ընդհակառակը, անհանգստություն կա, որ հայկական կողմը փորձում է մոտեցնել այդ օրը։

Հետևաբար, ստացվում է, որ ինչպես նախկինում ՀՀ իշխանություններն ասում էին «ոչ թե մենք ենք ՀԱՊԿ-ից դուրս գալիս, այլ ՀԱՊԿ-ն է դուրս գալիս Հայաստանից», հիմա էլ մոտավորապես այս ձևակերպումով փորձ է արվում հանրային դիսկուրսի մեջ մտցնել նարատիվներ, որոնք, անկեղծ, խիստ կասկածում եմ, որ այս մարդիկ պատկերացնում են, թե ինչ հետևանքների կարող է հանգեցնել»,- ասաց նա։

Ինչ վերաբերում է ոմն Գյունտե Ֆելինգերի ու մի շարք գործիչների կողմից՝ ՆԱՏՕ-ի կազմում ընդգրկվելու մասին առաջարկի ի կատար ածելու հնարավորություններին ու հնարավորության դեպքում իրականացման հնարավոր ժամանակին, ապա Պողոսյանը համոզմունք հայտնեց, որ կարճաժամկետ ու միջնաժամկետ ժամանակահատվածում այս գաղափարը բացառված է։ Ըստ նրա՝ դրա ապացույց է մի շարք երկրների կողմից այդ կազմակերպության կազմում ընդգրկվելու փորձերի հանգուցալուծումը։

«Մասնավորապես Վրաստանի Հանրապետությունը, որը գնաց ռադիկալ քայլերի, ՌԴ հետ մտավ ուղիղ կոնֆլիկտի մեջ, կորցրեց տարածքներ, բայց դրանով հանդերձ, չկարողացավ անդամակցել ՆԱՏՕ-ին։ Ուկրաինան էլ, որը մինչև օրս պատերազմում է Ռուսաստանի դեմ, սակայն, դարձյալ, ՆԱՏՕ-ն չի պատրաստվում ու չի շտապում այդ երկիրն ընդգրկել իր շարքերը։ Հաջորդը Սկանդինավյան պետությունների օրինակն է, թե նրանք ինչպիսի ջանքեր գործադրեցին, որպեսզի անդամակցեին ՆԱՏՕ-ին»,- այս դեպքում էլ, ըստ փորձեագետի, գործում էր վետո հաղթահարելու հարցը։ Խոսքն, ըստ Պողոսյանի, վերաբերում է Թուրքիային, որը մի շարք նախապայմաններ էր ներկայացրել՝ ստիպելով այդ երկրներին «խոնարհվել» իր առջև՝ դաշինքի կազմում ընդգրկվելու համար։

«Հայաստանի դեպքում նույնպես 10-20 տարի առնվազն, դա պարզապես հնարավոր չէ։ Հնարավոր չէ մի քանի պատճառներով.
Նա՝ դեռևս մինչև ռուսական արգելքը հաղթահարելը, տարածաշրջանում կա մեկ պետություն, որն այս պահին մեզ հետ ունի ռազմավարական շահեր։ Դա Իրանի Իսլամական Հանրապետությունն է, որը բազմիցս հայտարարել է, որ դեմ է տարածաշրջանում երրորդ ուժերի առկայությանը՝ նկատի ունենալով հատկապես Արևմուտքին։ Այսինքն, այս պարագայում անգամ այսպիսի հայտարարություններով անվստահություն է ստեղծելու իրանական գործընկերների հետ, և Իրանի կողմից ևս մենք ականատես ենք լինելու ՀՀ դեմ թշնամական տրամադրվածության։ ՆԱՏՕ-ի թեկուզ թույլ ներկայությունն էլ Հայաստանում, որին ևս կասկածում եմ, Իրանի համար ստեղծվելու են ռազմավարական վտանգներ ու սպառնալիքներ։ Մի բան, որին Իրանը փորձելու է դիմադրել ու չեզոքացնել»,- ասաց նա՝ շեշտելով, որ այս դեպքում ՌԴ և Իրանի շահերը համատեղվելու են՝ ընդդեմ Հայաստանի։

Այս համատեքստում, Պողոսյանն ընդգծում է, որ Հայաստանն Իրանի համար հյուսիսային միակ բաց սահմանն է, որին Իրանը ոչ մի դեպքում պատրաստ չէ հրաժարվել իր համար թշնամական ուժերի ներկայություն։ Այստեղ, ըստ նրա, գումարվելու է նաև ՆԱՏՕ-ի անդամ

Թուրքիայի գործոնը, որը Հայաստանին սկսելու է նախապայմաններ առաջարկել։

«Թուրքիան շատ հստակ է մեր առջև դնելու նախապայմաններ՝ Արցախյան հարցի վերջնական փակում՝ հօգուտ Ադրբեջանի, միջանցքի տրամադրում, որի մասին թուրքական կողմում չեն մոռացել ու պարբերաբար խոսում են։ Եթե մենք հանդիպենք Թուրքական դիմադրությանը՝ ՆԱՏՕ-ի շրջանակում, ապա նախապայմանները ՀՀ դեմ էլ ավելի են ընդլայնվելու։ Ընդհուպ մինչև ցեղսպանության մոռացում և ուրացում, ինչը Թուրքիայի համար ունեն ռազմավարական նշանակություն»,- ասաց նա։

Այս համատեքստում, քաղաքագետի գնահատմամբ, Հայաստանը պետք է խուսափի վերածվել աշխարհաքաղաքական բախման էպիկենտրոնի։ Իսկ այս իրավիճակում, ամենաօպտիմալ տարբերակն, ըստ նրա, պետք է լինի նոր դաշնակիցների ձեռքբերումն ու արդեն առկա դաշնակիցների հետ հարաբերությունների բարելավումը։ Այս համատեքստում, Պողոսյանը կարևորեց Իրանի, Հնդկաստանի, Չինաստանի հետ հարաբերությունների մակարդակի բարձրացման մասին։ Նրա խոսքով՝ այն դեպքում, երբ հայկական կողմն այդ ուղղությամբ առարկայական քայլեր չի իրականացնում, թշնամին այդ քայլերն իրականացնում է՝ հայկական կողմի անգործությունը ծառայեցնելով իր շահերին։

Աղբյուր` Փաստինֆո