Փաստ ինֆո

Ոչ մի խնդիր էլ չի լուծվել։ Ինչպես նախկինում խմելու ջուր չունեինք, այնպես էլ հիմա։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց Սյունիքի սահմանամերձ Ներքին Հանդ գյուղի բնակիչներից մեկը։

Ավելի վաղ «Փաստինֆո»-ն հայտնել էր, որ Ներքին Հանդ գյուղն արդեն ավելի քան 1 տարի է, ինչ խմելու ջուր չունի։ Համայնքի աղբյուրները հայտնվել են թշնամու վերահսկողության տակ։ Ջուրն ստիպված վերցնում են գյուղի մոտակայքում հոսող գետից, խմելու ջուրն էլ դույլերով տուն են հասցնում հեռավոր աղբյուրներից։

«Դե աղբյուրի ջուրն էլ հիմա պարզ է, չէ՞, որ ամառվա սեզոնին պակասում է։ Դեռ ոչ մի հարց էլ լուծված չէ։ Անմխիթար վիճակ է գյուղում։ Մեր խմելու ջրի ակունքները լրիվ իրենց վերահսկողության տակ են»,- ասաց նա։

Մեր զրուցակցի խոսքով՝ թշնամին վերահսկում է սահմանամերձ գյուղի գրեթե ամբողջ տարածքը՝ երեք կողմից։ Ասում է՝ այս օրերին էլ կրակոցները չեն դադարում, իսկ անվտանգ տեղաշարժվելու տարածքը սահմանափակ է դարձել։

«Կարողա դիրքից դիրք կրակ լինի։ Դե մոտ է էստեղին։ Էնտեղ կրակում են՝ էստեղ ասկոլկա կարող է կպնել տանիքներին։ Հենց էդ վախն արդեն հերիք է։ Ժողովուրդն էդ վախի մթնոլորտում ապրում է։ Էլ այն ազատ կյանքը չկա։ Թուրքը մեր գլխին կանգնած է, էլի... էդպես ենք ապրում։ Միայն բնակավայրի ներսն է, որ մերն է։ Մնացած արտերը, դաշտերը, ամբողջությամբ վերահսկում են։ Եթե գյուղացին անասուն չի պահում, հողը չի կարում մշակել, դա շատ մեծ խնդիր է։ Տնամերձերն ենք մշակում։ Ամեն մարդ մի երկու առու ցանել է, իր տան հոգսերն է հոգում, մի կերպ գլուխը պահում»,- ասաց նա։

Գյուղացիները արտեր ու հանդեր չունեն։ Զբաղվում են հիմնականում թռչնաբուծությամբ ու այգեգերծությամբ։ Ներքին Հանդի բնակչի խոսքով՝ այս պահին, սահմանամերձ ամբողջ գյուղում միայն երկու գլուխ խոշոր եղջերավոր անասուն է մնացել՝ նախկին 100-ից ավելի կովերից։ Մի քանի ընտանիք էլ խոզ է պահում։

«Դե էդ խոզերին էլ փակի տակ չես կարողանում պահել։ Բաց էլ թողնում ես... օրինակ երեկ մի հատ դեպք տեղի ունեցավ։ Կոնկրետ մեր ու մի այլ՝ երիտասարդ ընտանիքի խոզերն անցան սահմանն ու տրաքեցին ականի վրա։ Մեր կենդանին եկավ, քիչ էր վնասված, բայց մյուս ընտանիքինը մնաց այնտեղ։ Միջդիրքային ականապատված տարածք է։ Դա այդ ընտանիքի համար բավականին մեծ կորուստ էր։ Էդպիսի երիտասարդ ընտանիք, գյուղում ապրելով էլ ինչո՞վ պիտի զբաղվեն»,- պատմեց նա։

Գյուղի դպրոցն ու վարչական շենքը ևս թշնամու նշանակետի տակ են։ Մեր զրուցակիցը հայտնեց, որ արդեն մեկ տարի է, ինչ երեխաները կրթական հաստատություն չեն հաճախել։ Դասերը հիմնականում իրականացվում են հեռավար տարբերակով։ Թե այս տարի այդ առումով ինչ որոշում կկայացվի՝ հստակ պատասխանել չկարողացավ, սակայն, քիչ հավանական համարեց երեխաների՝ դպրոց հաճախելու տարբերակը։

«Դպրոցն ընդամենը 3 աշակերտ ունի։ Երեխաներից մեկը տարրականում է սովորում։ Մյուս երկուսը բարձր դասարաններում են»,- ասաց նա։

Գյուղում ծնելիության մակարդակը ևս ցածր է։ Մարդկանց շարժ էլ գրանցվում է հիմնականում ամառային սեզոնին, երբ երիտասարդները ուսումնական հաստատություններից վերադառնում են բնակավայր։ Բնակիչները, սակայն, գյուղը լքելու որևէ մտադրություն չունեն։

«Մարդու տուն- տեղն էստեղ է։ Ամբողջ կյանքն իր պապերով, ապուպապերով էստեղ են ապրել։ Մեր հայկական հողն ու ջուրն է։ Ո՞ւր գնանք»,- ասաց նա։

Նրա խոսքով՝ սակայն, խնդիրներն այսքանով չեն ավարտվում։ Գյուղն այս պահին, փաստացի գերեզման ու սրբատեղի չունի։ Ամբողջն անցել են թշնամու ձեռքը։ «Փաստինֆո»-ի զրուցակիցը հայտնեց, որ վերջին շրջանում գյուղի երկու բնակչի հուղարկավորելու համար ստիպված են եղել հասցնել Կապան։

Աղբյուր` Փաստինֆո