Փաստ ինֆո

Արցախում ստեղծված իրավիճակը Փաշինյանի կայացրած որոշումների ուղիղ հետևանքներն են, նախ՝ Պրահայում 2022 հոկտեմբերին իր տված հայտնի համաձայնությամբ՝ Միշել – Ալիև - Մակրոն – Փաշինյան հանդիպման ժամանակ, երբ Ալմա Աթայի հռչակագրի իր ընկալումների շրջանակներում նա Արցախը ճանաչեց Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության մաս,  և երկրորդ՝ Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանն իր վերջին հարցազրույցի ժամանակ ակնարկեց՝ Արցախի շրջափակման մեջ շատ կարևոր դեր են խաղացել Հայաստանի իշխանությունների որոշումները։ Հետևաբար, ՀՀ ԱԳ նախկին նախարար պարոն Վարդան Օսկանյանը շատ ճիշտ է նկատում՝ Փաշինյանի տված բանավոր խոստումներն, իրապես, ավերներ են ստեղծել ոչ միայն Արցախում, այլ նաև ՀՀ-ում,- «Փաստինֆո» լրատվականի հետ զրույցում ասում է քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանը՝ վերլուծելով նախօրեին ՀՀ ԱԳ նախկին նախարարի հանրային դիտարկումներն՝ Արցախում ստեղծված իրավիճակի թեմայով։

Հիշեցնենք՝ երեկ  ՀՀ նախկին արտաքին գործերի նախարար Վարդան Օսկանյանը հերթական ելույթն է ունեցել, որտեղ, վերլուծելով առկա իրավիճակը, նախազգուշացրել է նոր` հնարավոր պատերազմի մասին. «Պրահայի հայտարարությունը մեծ ավերներ է գործում։ Այսօր Լաչինի միջանցքի շրջափակումը, Արցախի մեր հայրենակիցների՝ սովամահության եզրին լինելու հանգամանքը շատ բանով պայմանավորված է հենց այդ հայտարարությամբ։ Փաշինյանին կոչ եմ անում հետ կանգնել այդ հայտարարությունից»,- իր խոսքում, մասնավորապես, նշել է նախկին արտգործնախարարը։

Քաղաքագետն առաջարկում է Վարդան Օսկանյանի դիտարկումները քննարկել սկզբնակետից, երբ վերջինս իր առաջին տեսաուղերձներից մեկում առաջարկում էր, որպեսզի Նիկոլ Փաշինյանը մի որոշ ժամանակ՝ մոտ երեք ամիս լռի և բանակցային գործընթացի ղեկը հանձնի դիվանագիտության ոլորտում մեծ փորձ ունեցող հմուտ մասնագետների. «Վարդան Օսկանյանը խոսք էր տալիս, որ կփորձի, առնվազն, գոնե, փոխել բանակցային տրամաբանությունը, որովհետև տեսնելով այն, ինչ հիմա կատարվում է Արցախում, պետք է հետևություններ անել, որ նույն զարգացումները հաջորդիվ տեղի են ունենալու այստեղ ՝Հայաստանում։ Հայաստանում անհոգ ապրողները թող մեկ գրամ, անգամ, չկասկածեն, որ խույս են տալու նույն ճակատագրից, որին, արդեն, ութը ամիս արժանացել են արցախցի մեր հայրենակիցները։ Սակայն, Վարդան Օսկանյանի առաջարկած այս տարբերակը, որ, միգուցե, աշխատող և արդյունավետ է Հայաստանի Հանրապետության և Արցախի շահերի տեսանկյունից, միևնույն ժամանակ, խիստ հակասում է նույն Փաշինյանի և իր թիմի որդեգրած քաղաքականությանն ու գաղափարներին»,- ասում է Բենիամին Մաթևոսյանը։

Ի՞նչ է առաջարկում Վարդան Օսկանյանը գլոբալ առումով՝ պետական, իշխանական համակարգի ներսում առանձին, սուպեր լիազորություններով օժտված մի մարմին ստեղծել, որն արտաքին աշխարհի հետ հարաբերվելու է՝ ներկայացնելով Արցախի հարցի վերաբերյալ հայկական կողմի շահերը. «Նույն Վարդան Օսկանյանի կողմից գլխավորած դիվանագետների խումբն Ալիևի հետ չի կարող բանակցել այն տրամաբանությամբ, որ Արցախի ժողովուրդն ունի ինքնորոշման իրավունք, իսկ դրան զուգահեռ, օրինակ, ՀՀ ԱԺ իշխանական խմբակցությունը խորհրդարանական դիվանագիտության շրջանակներում, գնա տարբեր միջազգային ֆորումների և հայտարարի, որ ճանաչում է Արցախը՝ որպես Ադրբեջանի մաս։ Այս ընդգծված հակասությունից դուրս է գալիս, որ ոչ միայն պետք է սուպեր լիազորություններով օժտված մի մարմին ստեղծել, այլ դրա գործունեության և գաղափարի տրամաբանությանը համահունչ պետական իշխանություն ձևավորել, ինչպես նաև՝ երկրի ներսում նույն տրամաբանությանը համահունչ տեղեկատվական քարոզչություն իրականացնել։ Եթե այս տրամաբանությամբ առաջնորդվենք, ապա պետք է հստակ ամրագրենք, որ օրվա հայաստանյան իշխանությունն իր որդեգրած քաղաքկանությամբ որևէ կերպ չի համապատասխանում Վարդան Օսկանյանի առաջարկած այլընտրանքին, հետևաբար, կամ Փաշինյանը պետք է հնարավոր բոլոր տարբերակներով մերժի և անտեսի նախկին ԱԳ նախարարի առաջարկած այլընտրանքները, կամ ՀՀ-ում պետք է իշխանափոխություն տեղի ունենա, որովհետև այն, ինչ առաջարկում է Վարդան Օսկանյանը, գլոբալ առումով հնարավոր է իրականացնել միայն իշխանափոխության պարագայում»,- ասում է քաղաքագետը։

Ամփոփոելով թեման,  քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանը նկատում է՝ Վարդան Օսկանյանի առաջարկած այլընտրանքաների մեջ մեծագույն սպառնալիք կա՝ ուղղված փաշինյանական իշխանությանը, որովհետև այդ մարդիկ ապրում և գործում են հստակ նախանշված գաղափարական և տրամաբանական տիրույթում, որը հստակ հասկաում է ՀՀ-ի և Արցախի շահերին։ Հայաստանում օր առաջ իշխանափոխության պահանջ կա և այդ պահանաջը նոր չի ձևավորվել, ասում է քաղաքագետն ու հավելու՝  Արցախում ստեղծված իրավիճակի պատճառահետևանքային կապերը հենց այս պահանջի տևականորեն  չիրականացման արդյունք են։

Աղբյուր` Փաստինֆո