Փաստ ինֆո

Հայոց Շուշի քաղաքում ծնված բանաստեղծ Միքայել Արտեմի Հարությունյանը (1918-1987թթ․), նա, ի դեպ, բանաստեղծ, գրականագետ Արտեմ Հարությունյանի հայրն է՝ մի բանաստեղծություն ունի՝ «Զվարթ երգ» է կոչվում։ Այն Արցախում շատ հայտնի է, ընդ որում, առավելաբար՝ խորհրդանշական՝ «Աստված էլ է ղարաբաղցի» տողով․․․

Ինչ որ լա՜վ է այս աշխարհում՝
Բոլորն էլ կա՛ Ղարաբաղում,
Բոլորն էլ կա, և ավելին,
Սա՛ր չի հասնի մեր սարերին...
Ինչպես մայրն իմ՝ ողջ աշխարհի
Մայրերից էլ լա՛վն է, բարի՛,
Այնպես հողն իմ Ղարաբաղի
Քա՛ղցր է, և թող Աստված պահի․
Եվ կպահի, մի՛ կասկածի,
Աստված էլ է ղարաբաղցի…

2020 թվական, հոկտեմբերի 8, գրականագետ ընկերս, որ միշտ տվյալ օրվան համահունչ հետաքրքիր գրառումներ է անում, այդ օրը բանաստեղծ Միքայել Հարությունյանի՝ «Զվարթ երգ»-ն էր ֆեյսբուքի իր էջում տեղադրել, ուր, բանաստեղծը հրաշքների օրրան ծննդավայրի՝ Հայոց Արցախ աշխարհի հանդեպ իր անհուն սերն է արտահայտում՝ համարելով՝ Աստծո ծննդավայր և կասկած չունի՝ այն Աստծո հովանու, պահպանության տակ է։ Բնականաբար, նա կարող էր նաև ի մտի ունենալ աշխարհի արարման սկիզբը, աստվածաշնչյան Եդեմը, որ համընկնում է բնիկներիս՝ Հայոց Հայրենիքի տեղավայրին․․․

44 օրյա պատերազմի 2-րդ շաբաթն էր, հոկտեմբերի 8-ը․․․ ամեն րոպե ու վայրկյան ՀՀ առաջին տիկին Ռիտա Սարգսյանի ուշքն ու միտքը, սիրտն ու հոգին / որ 2020-ի նոյեմբերի 20-ից զվարթունների մշտնջենական լույսերի մեջ է/՝ Արցախի, Շուշիի հետ էր․․․ ուզեցի մի ուրախ, պոզիտիվ նոտա փոխանցել նրան և ուղարկեցի րոպեներ առաջ կարդացածս բանաստեղծությունը։

Բարի լույսի հետ նրա արձագանքը չուշացավ, ընդ որում՝ ֆոլկլորային բարեհոգի տեղեկությամբ հանդերձ՝ «էս բանաստեղծությունից հետո հայաստանցիներն ասել են՝ մի Աստվա՜ծ է եղել, էն էլ են սեփականաշնորհել ղարաբաղցիները»։

2020-ի այդ օրվանից այս փոքրիկ դրվագը մտքիս մեջ է․․․ Մեծ կապ ունի, թե ո՞վ է ասում և ի՞նչ տոնայնությամբ։ Հիշողությունների գիրք գրելու, հուսամ, դեռ ժամանակ ունեմ, բայց այն համոզման եմ, որ ցանկացած մարդկային, թեկուզ փոքրիկ պատմություն՝ իմաստ ու արժեք ունի, երբ պատմվում է ժամանակին։

Արցախցի մեր հարազատներին՝ միշտ անկոտրում ու աննահանջ՝ ուզում եմ վստահեցնել, որ բնիկ շուշեցի հայ բանաստեղծի տողերը փոշիացնում և անէացնում են ամեն չարություն և ատելության խոսք։

Մտածում եմ, որ Միքայել Հարությունյանի վերջին տողը՝ «Աստված էլ է ղարաբաղցի», որ ասել է, թե՝ Արցախը հայի, հայության աստվածային հայրենիքն է՝ Արցախի, Հայաստանի և Սփյյուռքի ողջ գիտակից հայության համար ուղղորդող, մոտիվացնող պիտի լինի:

Այն միասնականության կոչող կվինտէսենցիան, հայրենատեր լինելու գաղափարի խտացումը կարող է լինել ու դառնալ՝ չարի, ատելության, երկրի հակառակ կողմից ազգը բաժան-բաժան անող աննախադեպ հայատյացի և քաղաքակրթությունից դուրս մնացած՝ հայատյաց ցեղախմբերի դեմ պայքարում։

Ա. Ե.

Աղբյուր` Փաստինֆո