Փաստ ինֆո

Երբ հայկական կողմը ՌԴ-ին անդադար հիշեցնում էր, որ այն, ինչ Թուրքիան ու դրա ղեկավար Էրդողանն անում են, ընդամենը, մարտավարական խաղ է, ուրիշ ոչինչ, և որ, ռազմավարական առումով, նրանց շահերը երբեք չեն համընկնելու, մեզ լսող չկար։ Եվ ահա, տեղի ունեցավ այն, ինչ սպասելի էր՝ ավարտվեց ռուս – թուրքական սիրախաղը,- «Փաստինֆո» լրատվականի հետ զրույցում ասում է ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանը։

Հիշեցնենք, որ օրեր առաջ Էրդողանը հայտարարել էր, թե հույս ունեն, որ ՌԴ խաղաղապահները կհեռանան Լեռնային Ղարաբաղից 2025 թվականին, ինչին բավական կոշտ էր արձագանքել ՌԴ ԱԳՆ-ի պաշտոնական ներկայացուցիչը։ Անկարան Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության կողմ չի հանդիսանում, իսկ խաղաղապահների տեղակայման ժամկետները եւ այն եւս 5 տարով երկարաձգելու հավանականությունը սահմանված է հենց այդ փաստաթղթով,- ճեպազրույցի ժամանակ ասել է ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան։

Աշոտ Մելքոնյանի դիտարկմամբ՝ Էրդողանը վերջին ընտրությունների ընթացքում համոզվեց, որ իր երկրում չունի այն գերակշիռ ազդեցությունն ու վարկանիշը, որ ուներ նախկինում, միաժամանակ, հասկանալով, որ Արևմուտքն աշխատում է իրենց դեմ, որոշեց՝ ժամանակն է վերջ տալ ՌԴ-ի հետ սիրախաղին, ասում է բանախոսն ու հավելում.«Թուրքիան թեքվում է դեպի Արևմուտք, որտեղից , ի դեպ, երբեք էլ դուրս չէր եկել և պատահական չէ, որ ՆԱՏՕ-ի վերջին գագաթնաժողովի ընթացքում հայտարարվեց, որ իրենց վերջին ձեռքբերումն ու հերոսը Էրդողան է՝ իր հայտարարություններով, մասնավորապես, այն, թե Ուկրաինան կարող է մաս կազմել ՆԱՏՕ-ին։ Հիմա նայենք, թե ի՞նչ տեղի ունեցավ՝ Ռուսաստանն ուշացումով փորձում է արձագանքել Թուրքիային, այն Թուրքիային, որը 2020 թ. նոյեմբերի 9-ի պայմանագրում մաս կազմել չհասցրեց, թեև միջնորդավորված Թուրքիան այնտեղ իր ներկայությունն ունի՝ ի դեմս Ադրբեջանի։ Աղդամում թուրքական դիտորդական խմբի ստեղծումը, ևս, այդ ներկայության մասին է վկայում։ Այսինքն, իրականության մեջ Թուրքիան կա և չկա»,- ասում է պատմաբանը։

Ժամանակի ընթացքում թուրքական դիրքերն ամրապնդվելու են։ Դրան, արդեն իսկ, նպաստել է ուկրաինական պատերազմը։ Սրանում Աշոտ Մելքոնյանը վստահ է. «Կարծում եմ, վերջապես, Թուրքիայի և Ռուսաստանի Դաշնության ճանապարհները, կարծես թե, բաժանվում են և, այս ֆոնին, իրավիճակը կարող է նաև այստեղ՝ Հարավային Կովկասում, սրվել։ Համոզված եմ, որ Էրդողանի հայտարարությունը, թե 2025 թ. ռուսական խաղաղապահ զորքերն Արցախը պետք է լքեն, համաձայնեցված է եղել Արևմուտքի և, իհարկե, Ադրբեջանի հետ։ Ցավալիորեն, Արևմուտքի, այսպես կոչված, պրոհայկական մոտեցումներով ուրախացողներին պետք է ասել, որ դրանում ուրախալի ոչինչ չկա, որովհետև Արևմուտքը հստակորեն խոսում է այն մասին, որ ՌԴ-ն այս տարածաշրջանից պետք է հեռանա, իսկ այդ պարագայում՝ ՌԴ-ն պետք է հեռանա նաև Արցախից։ Արցախից ՌԴ խաղաղապահ զորախմբի հեռացումնը, բնականաբար, իր հետ բերելու է նաև այդ տարածքի բռնազավթման, հայրանզրկման և բնակչության ցեղասպանության»։

Հարցին՝ արդյո՞ք ռուս - թուրքական սրման ֆոնին, Արցախում և Հայաստանում կարո՞ղ է մեծանալ նոր ռազմական բախումների հավանականությունը, Աշոտ Մելքոնյանը պատասխանում է՝ ցավալիորեն, բախման հավանականությունը կմեծանա. «Եթե թուրքական կողմն, Ադրբեջանի հետ միասին, սրում է հարաբերությունները ՌԴ-ի հետ, նշանակում է, որ սա, ինչ – որ կերպ համաձայնեցված է նաև Արևմուտքի հետ, հետևաբար, ՌԴ-ն այս տարածաշրանից հանելու ձևերից մեկն էլ կարող է հենց այդ բախումը լինել։ Փաստորեն, երբ 2020 թ. 44 օրյա պատերազմի ընթացքում, ՌԴ-ին, իբր, չեզոք դիրք գրավելով, բայց, իրականում, ադրբեջանական կողմի շահերը պաշտպանելով, մեջիքց հարվածում էր ՀՀ-ին, առաջին հերթին, դրանով պարտվեց ինքը, որովհետև, եթե մի պատերազմում քո ռազմավարական դաշնակիցը պարտություն է կրում, այն էլ քո զենքով կռվող դաշնակիցը, ապա, անխուսափելիորեն, պարտվում ես նաև դու։ Հավանաբար, ռուս զինվորականության մի զգալի մասը սա հասկանում էր, սակայն, նույնը չեմ կարող ասել այդ երկրի քաղաքական վերնախավի մասին»։

Աղբյուր` Փաստինֆո