Փաստ ինֆո

Ռուսաստանի ԱԳՆ-ի վերջին հայտարարությունն այլ կերպ նշանակում է՝ «Մենք համաձայն չենք, որ Արցախը լինի Ադրբեջանի մաս»։ Քաղաքագետ Գարիկ Քեռյանի գնահատմամբ՝ ռուսական կողմի տեսակետի այսպիսի կտրուկ շրջադարձն, առավելապես, պայմանավորված է ռուս- թուրքական հարաբերությունների սրմամբ։

Հիշեցնենք, որ մինչ Նիկոլ Փաշինյանը Բրյուսելում հուլիսի 15-ին հանդիպում էր Իլհամ Ալիեւի հետ՝ ՌԴ ԱԳՆ-ն հանդես էր եկել հայտարարությամբ՝ ընդգծելով, որ 2022թ. հոկտեմբերին եւ 2023թ. մայիսին Եվրամիության հովանու ներքո անցկացված գագաթաժողովներում Հայաստանն ընդունել է Արցախը որպես Ադրբեջանի տարածք, ինչը արմատապես փոխել է Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների միջև՝ 2020թ. նոյեմբերի 9-ի ստորագրված հայտարարության հիմնարար պայմանները։ Հայտարարության համաձայն՝ այդպիսով փոխվել է նաև ռուսական խաղաղապահ զորակազմի տեղակայման որոշումը։ Ռուսաստանի արտաքին գերատեսչությունից կոչ էին արել, այս պարագայում, Արցախի բնակչության ճակատագրի պատասխանատվությունը չդնել երրորդ երկրների վրա։

«Թուրքիայի նախագահը վերջերս հակառուսական քայլեր արեց՝ Զելենսկու հետ բանակցություններ, Ազովի հրամանատարների վերադարձ, բայրաքթարների գործարանի կառուցում՝ Ուկրաինայում և շատ ու շատ այլ պայմանավորվածությունների խախտում։ Իսկ քանի որ Ադրբեջանը Թուրքիայի «գրպանային» պետություն է, սա շղթայաբար ազդում է նաև Ադրբեջանի վրա»,- «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց նա։

Ըստ Քեռյանի՝ ռուս- թուրքական հարաբերությունների սառեցման ամենախոսուն օրինակներից մեկին ականատես դարձանք նաև այսօր, երբ ՌԴ ԱԳՆ ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան շատ կոշտ արձագանքեց Էրդողանի՝ ավելի վաղ արած հայտարարությանը՝ 2025 թվականին Արցախից ռուս- խաղաղապահների դուրս գալու վերաբերյալ։

Նշենք, որ Մարիա Զախարովան հայտարարել էր, որ Անկարան Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության կողմ չէ, մինչդեռ հենց այդ փաստաթղթի հիման վրա է ռուսական խաղաղապահ զորակազմը տեղակայվել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտում։ Նա նաև ընդգծել էր, որ այս փաստաթղթում հստակ նշվել են խաղաղապահների՝ տարածաշրջանում մնալու ժամկետը, ինչպես նաեւ այն 5 տարով երկարաձգելու հնարավորությունը։

Քեռյանը պատահական չհամարեց փաստը, որ Էրդողանն այդ հայտարարությունն արել էր հենց ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողովին։ Նրա խոսքով՝ Թուրքիայի նախագահը հերթական անգամ երես է թեքել Ռուսաստանից՝ ակնկալելով շարունակել օգնություն ստանալ Ռուսաստանի դեմ պատերազմող, և Արցախյան խնդրի հարցում մրցակցող արևմտյան հարթակներից՝ իր երկրում երկրաշարժի հետևանքները վերացնելու նպատակով։ Դրա դիմաց նա, ըստ Քեռյանի, պետք է համաձայնի հակառուսական ակցիաներին, ռուսների հետ գործակցության դադարեցմանը, և ամենակարևորը՝ միանա ՌԴ դեմ պատժամիջոցներին, ինչը լիարժեքորեն կփոխի Ռուսաստանի քաղաքականությունը տարածաշրջանում։ Այդուհանդերձ, ըստ Քեռյանի, Արցախյան խնդրի հարցում վճռական հանգուցալուծման պետք է սպասել ռուս- ուկրաինական պատերազմի ավարտից հետո, որը որոշ փորձագետների գնահատմամբ, կարող է ավարտվել արդեն առաջիկա աշնան վերջերին։

«Հայկական դիվանագիտությունը պետք է առավելագույնս օգտագործի այս ռուս- թուրքական սառեցումը և օգուտներ քաղի։ Թեկուզև ռուսական լծակներն օգտագործի՝ Լաչինի միջանցքը բացելու համար։ Որովհետև Արևմուտքն, ըստ էության, միայն մրցակցում է Ռուսատսանի հետ՝ նրան տարածաշրջաբնից դուրս բերելու համար, ոչինչ չի անում և անընդհատ խաբում է Հայաստանին»,- ասաց նա։

Ըստ փորձագետի, ռուս- թուրքական հարաբերությունների գերլարման պարագայում, ռուսական կողմը կարող է կտրուկ քայլի դիմել՝ Ադրբեջանից պահանջելով բացել Բերձորի միջանցքը և անգամ զինված ուժ կիրառել այդ երկրի նկատմամբ։ Ըստ քաղաքագետի՝ նաև, ի տարբերություն ՀՀ իշխանությունների, որոնց համար Արցախի հարցը «բեռ» է՝ դեռևս 1991 թվականից սկսած, Ռուսաստանն միակ պետությունն է, որն այսօր շահագրգռված է Արցախի հայկական մնալով։

Աղբյուր` Փաստինֆո