Փաստ ինֆո

Եթե դուք կարծում եք, թե ազարբայջանն այսօր միայն լծված է Արցախի և Հայաստանի Հանրապետության ներկա տարածքներիի դեմ զավթողական պայքարին՝ իբրև «հաղթող» իր սուրն իրական գետնի վրա սոսկ ճոճելով , խորապես սխալվում եք։

Աշխարհի մեգապոլիսների թանգարաններն ու գիտակակրթական կենտրոնների գրադարաններն այսօր լեցուն են հայկական տարածքների զավթմամբ և Իրանի նահանգներից մեկի անվանագողությամբ 1918 թվականին սարքված «ազարբայջան» անվանյալ պետության կողմից Հին Աշխարհի պատմական քարտեզների աղավաղմամբ, այդ քարտեզներից Պատմական Հայաստանի անունների ջնջմամբ։ Ծովից Ծով Հայաստանը քարտեզից էլ են ջնջում բարբարոսները։ Ի դեպ, պարզվում է՝ հնագետներին էլ են «գնում, կաշառում», պատվեր տալիս՝ գտածոները թուրքական կամ անատոլիական որակելու․․․

Տեսնու՞մ եք այս քարտեզը։ Այսօրինակ քարտեզներ են ցուցադրվում Բրիտանական թանգարանի «անատոլիա» կոչվող սրահում։ Այս սարքովի քարտեզները՝ «Անտիկ Արևմտյան Ասիա», «Վաղ քաղաքակրթություններ» անոտացիաների ներքո «ազարբայջան և անատոլիա» պետություններ են հորինում և ներկայացնում աշխարհին։ Բայց ոչ միայն թանգարաններում։ Ամենուր, «օֆլայն-օնլայն» հնարավոր բոլոր հարթակներում․․․

Լոնդոնում առաջին անգամ 1984 թվականին, ապա՝ տարբեր տարիների /2010, 2011, 2014, 2016-ին՝ 2 անգամ, ի վերջո՝ 2018 թվականներին/ ՝ հրատարակվել է «A world history of art» բավական ստվար աշխատություն, որի հեղինակները Ջ. Ֆլեմինգը և Հ. Հոնորն են: Մի քանի տարի առաջ առիթ ունեցա աչքի անցկացնել 2018-ի հրատարակությունը, ուր անկեղծ ասած, ինձ հետաքրքրողը հայկական հետքն էր և հայ մշակույթին վերաբերող դրվագներ: Բավական է բացել ու թերթել գիրքը և միանգամից նավթի հոտ ես առնում։ Հին աշխարհում ազարբայջա՞ն, ազարբայջանի մշակու՞յթ։
Վերջինս, ի դեպ, նաև «Ամազոնում» ակտիվ վաճառվող և գնվողներից է։ Լայքեր հավաքողներից, տարածվողներից է․․․

Այնպես որ, եթե կարծում եք՝ այս անարդար և շահամոլական ներկան հերքող և մեզ համար որպես վահան, որպես ապացույց գոյություն ունեցող հնագույն քարտեզների /դրանց մի կարևոր մասն, ի դեպ, հենց Լոնդոնում են պահվում/, վերջը չեն տալու նավթահոտները, սխալվում եք։ Թուրքազարբայջանահրեից եղբայրությունը վաղուց է այդ ուղղությամբ գործում։

ՈՒշադիր նայեք քարտեզին՝ Սև և Կասպից ծովերի միջև ձգվող «անատոլիա» և «ազարբայջան» անվանյալ պետություններ են ծլել, որոնց հարևան են «դարձել» Իրանը, Նինվեն, Բաբելոնը, Ասորիքը, Մեսոպոտամիան։ Տավրոսյան լեռնաշղթան կա, Վանա լիճը կա, սակայն տիրական՝ Մեծ և Փոքր Հայքերին Հին Աշխարհում անատոլիան ու ազարբայջանն են փոխարինել։ Սա թուրքազարբայջանական տանդեմի երազանքն է, իսկ, այ հայկական երազանքը տոտալ վերացվում է․․․

Թուրքազարբայջանական տանդեմը Հին Աշխարհ է ներխուժել, Պատմական՝ Ծովից Ծով Հայաստանն է գրավել քարտեզի վրա։ Այսինքն, սա երազանքն է բարբարոսների, որ քարտեզին են գծել և այսօր իրականություն են ուզում դարձնել։

Իսկ ի՞նչ կա որ։

Փաստն այն է, որ այսօր իրեն ներկայանալի համարող և «Ամազոնը» նվաճած լոնդոնյան հրատարակությամբ արվեստի գրքերի տարբեր պրակներով թուրքերն ու ազերիները Հին Աշխարհն են կեղծում, ուր իբր ազրբայջան պետություն է գոյություն ունեցել Վանա լճի մերձակա տարածքներում դեռ մի բան էլ՝ «A world history of art» -ի արժանի մշակույթ է ստեղծել։ Դե արի ու մի զարմացիր, թե որքան խորն են հատվել ստի և կեղծիքի սահմանները․․․

Իսկ այն, որ Հայաստանի տեղն անտիկ աշխարհում էլ է գողացվել, չի՞ անհանգստացնում ՀՀ պատկան մարմիններին։ ԱԳՆ-ն լուռ է, մշակույթի գծով պատասխանատուն իր բնագծում այս կեղծիքների պատասխանը տալու համատեքստում լուռ էր, հիմա՝ Մատենադարանի տնօրեն որպես՝ շարունակելու է լռե՞լ...

Հին աշխարհի քարտեզներն աղավաղվում են։ Հին Աշխարհի երկրների կողքին Մեծ և Փոքր Հայքերի տարածքում «անատոլիա և ազարբայջան»՝ հնում անգո պետություններ են ի հայտ եկել։ Նույն կերպ՝ «Աշխարհի արվեստի պատմություն» լոնդոնյան հրատարակության մեջ են հանգրվանել այդ ստահոդները։

Ինչ խոսք, հին աշխարհին «ազարբայջան» սարքովի մի պետություն խառնելու մոտիվացիոն քարտեզները մեկ բան են ցույց տալիս՝ ազարբայջանն աշխարհով մեկ տեղեկատվական պատերազմ է վարում հայերի դեմ՝ առանց միջոցների առաջ կանգ առնելու: Բայց սա իր հետևանքներն է ունենում։ Խնդրո առարկա գիրքը վաճառվում է Բրիտանական թանգարանում, բազմաթիվ այլ թանգարաններում, լոնդոնյան գրախանութներում, համալսարաններում, աշխարհի բազում կրթամշակութային կենտրոններում, այն հեղեղել է օնլայն հարթակները, իսկ դրանք կարդացողները չեն խորանում։
Եվ բնավ չզարմանաք, որ արցախյան թանգարաններից գողացված մշակութային գործեր էլ վաղը, մյուս օրը հայտնվեն այս կարգի գրքերում՝ «A world history of art» անունը կրող։

Ադրբեջանն իրենը անում է՝ աղաղակող սուտ ու սխալ, անհեթեթության հասնող կեղծիք, պատմության խեղաթյուրում, հին քարտեզների խեղաթյուրված ներկայացում… Այսինքն,ազարբայջանը ստերով ու կեղծիքով պատմություն է կերտում իր համար․․․
Հայաստանից մասնագետների ձայնը լսելի չէ․․․

Անահիտ Եսայան

Աղբյուր` Փաստինֆո