Փաստ ինֆո

Մինչև այս պահը՝ Արցախի իշխանությունները բացարձակապես ոչ մի քաղաքական գնահատական չեն տվել ՀՀ իշխանությունների վարած այն քաղաքականությանը, որի հետևանքով Արցախն այսօր հայտնվել է այս իրավիճակում։ Բոլորն են հասկանում՝ այն իրավիճակը, որն այսօր ունենք, չէր լինի, եթե Արցախի իշխանությունները ժամանակին քաղաքական կամք և հստակ դիրքորոշում դրսևորեին։ Այնպես, որ Արայիկ Հարությունյանի վերջին հայտարարություններից մեկն, իբր նախկինում, իրենք, գոնե, կարողանում էին բանակցել ադրբեջանական կողմի հետ կամ իրենց խոսքը որևէ արժեք ուներ, ինչն այսօր, արդեն, անհնարին է դարձել, ոչ միայն քննադատություն չի կարելի որակել՝ ուղղված ՀՀ իշխանություններին կամ Փաշինյանին, այլ միայն, ինչ -որ անդեմ ֆրազ և ոչ ավելին»,- «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասել է քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանը։

Նրա արձանագրմամբ՝ եթե անգամ փորձենք մի կողմ դնել Արայիկ Հարությունյանի անձն ու իր արտահայտած մտքերը և վերլուծենք, օրինակ, թե ինչպե՞ս այսօր Արցախի իշխանությունները որակեցին ԱՄՆ դեսպանի վերջին ելույթը, մեղմ ասած, անհեթեթություն է ստացվում.«Նրանք ասում են՝ ամո՛թ ԱՄՆ դեսպանին, եթե նա Արցախն Ադրբեջանի կազմում է տեսնում և շարունակում են՝ եթե այդպես է, ապա ինչո՞ւ Թայվանը չի կարող լինել Չինաստանի կազմում։ Նախ, հասկանալի չէ, թե ինչո՞ւ են նրանք այս պատմության մեջ խառնում, ո՛չ ավել, ո՛չ պակաս Չինաստանին, հետո՝ ԱՄՆ դեսպանը չի ասում որևէ ավել բան, որը վերջին գոնե մեկ – երկու տարիների ընթացքում բազմաթիվ անգամամենատարբեր տեքստով չեն ասել Ժոզեպ Բորելը կամ Շառլ Միշելը։ Ասեմ ավելին՝ թվարկածս բոլոր մարդիկ, այդ թվում նաև՝ ԱՄՆ դեսպանը, մեզ են ներկայացնում այն իրականությունը, որն այսքան ժամանակ ամեն կերպ մեզանից թաքցրել է ՀՀ օրվա իշխանությունը՝ Նիկոլ Փաշինյանի անմիջական գլխավորությամբ։ Հետևաբար, մենք նույնիսկ պետք է շնորհակալություն հայտնենք այս մարդկանց, ովքեր բաց տեքստով մեզ իրազեկում են այն զարգացումների մասին, որոնք տեղի են ունենում մեր իսկ մասնակցությամբ, սակայն դրանց մասին մեծ իմաստով ոչինչ չգիտենք՝ շնորհիվ հավասարապես թե՛ ՀՀ, թե՛ Արցախի իշխող վերնախավի»։

Վերադառնալով Արայիկ Հարությունյանի՝ նախօրեին արված հայտարարությանը, քաղաքագետը նկատում է՝ սրանով կարելի է հստակ փաստել՝ առնվազն, մինչ 2020 թ. սեպտեմբերի 26-ն Արցախը Հարավային Կովկասում քաղաքական և անվտանգային համակարգի բաղկացուցիչ մաս էր համարվում. «Մինչ 2020 թ. Արցախը անվտանգություն էր գեներացնում, որից օգտվում էր թե՛ Ռուսաստանի Դաշնությունը, թե՛ Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը։ Արայիկ Հարությունյանի այս խոսքերը վկայում են այն մասին, որԱրցախում, վերջապես, հասկացել են պարզ մի իրողություն, որ պաշտոնական Երևանի և Բաքվի գործողությունները հանգեցրել են Արցախի պետականության լուծարմանը։ Այսինքն, Արայիկ Հարությունյանն, անհասկանալի տրամաբանությամբ, բողոքում է մի գործընթացից, որի անբաժանելի մասն է կազմել նաև անձամբ ինքը»։

Քաղաքագետը մեկնաբանում է՝ հիմա ստեղծվել է մի իրավիճակ, երբ՝ մի կողմից մենք ունենք ԱՄՆ և ԵՄ հայտարարություններն առ այն, որ Արցախն Ադրբեջան է և վերջ,
իսկ նրանք, ըստ բանախոսի, գլոբալ առումով, ցիտում են անմիջապես, Նիկոլ Փաշինյանին, մյուս կողմից՝ տեսնում ենք, որ Ադրբեջանը պետական քարոզչության մակարդակով, բոլորին հասկացնել է տալիս, որ ինքն ու Փաշինյանը բոլոր հարցերը վաղուց պայմանավորվել են, և միայն, այսպես կոչված, կեղտոտ ռուսներն են, որ թույլ չեն տալիս՝ գործընթացներն, ի վերջո, հասցնել իրենց տրամաբանական ավարտին։ Ալիևի քննադատական խոսքերն՝ ուղղված Արցախում խաղաղապահ առաքելություն իրականցնող ռուսական զորամիավորմանը, թե, իբր, նրանք թաքուն զինում են Արցախին, հենց այս մասին է վկայում, ասում է քաղաքագետը. «Ի դեպ, սա կարող է, նաև, հիանալի ազդակ լինել այն ուժերի և մարդկանց համար, ովքեր պնդում են, թե, իբր, հայերի դեմ գործող թուրք – ռուսական դավադրություն կա կամ ռուսներն ամեն ինչ անում են, որպեսզի վերջնականապես հանձնեն Արցախը և այլն։ Իր պաշտոնական դիրքորոշմամբ, Ադրբեջանն՝ իր նախագահի այս հայտարարությամբ, ուղղակի հերքում է այս թեզերը։ Եթե Ադրբեջանին թվում էր, թե պաշտոնական Երևանի հետ ձեռք - ձեռքի տված, կարող է լուծել Արցախի հարցը, հիմա պարզվում է, որ Արցախի հիմնահարցի լուծման արանքում կա նաև Իրանի Իսլամական Հանրապետություն, կա Ռուսաստանի Դաշնություն և, եթե այս ամենին էլ գումարենք այն ամենն, ինչ ասում է Թուրքիայի նախագահ Էրդողանն իր հայտարարությոններով, ապա ստացվում է մի իրավիճակ, երբ Փաշինյանը, երևի առաջին անգամ իր կյանքում, հասկացել է, որ Արցախի հանձնման հարցն այնքան էլ Հայաստանի Հանրապետության իշխանությունների լիազորությունների տիրույթում չէ։ Նույն իրավիճակի հետ առերեսվել է նաև Իլհամ Ալիևն՝ Ադրբեջանում»։

Հացին՝ կիրականանա՞ արդյո՞ք Ալիևի սպառնալիք «Վրեժ 3» օպերացիան Արցախում և, եթե այո, ապա ի՞նչ դրսևորում այն կունենա, Բենիամին Մաթևոսյանը պատասխանում է՝ քանի դեռ Արցախում կանգնած է ռուս խաղաղապահ զորամիավորումը, Ցեղասպանություն իրականացնել՝ ռուսների աչքի առջև, հնարավոր չի լինի։ Կրակել ռուս խաղաղապահի վրա, նշանակում է՝ կրակել Ռուսաստանի Դաշնության վրա, իսկ ով կրակում է ռուս խաղաղապահի ուղղությամբ, արժանանում է այն ճակատագրին, որն մենք ականատես ենք լինում, ասենք, Վրաստանի նախկին նախագահ Միխայիլ Սահակաշվիլու օրինակով՝ հետևելով այն կադրերին,որոնք հրապարկվում են դատարանի դահլիճից։ Հետևաբար, ռազմական սադրանքներ կամ բախումներ Արցախում առաջիկայում հնարավոր են, ավելին՝ դրանք կլինեն, սակայն, լայնամասշտաբ պատերազմ կամ Ցեղասպանություն, ստեղծված վերադասավորումների պարագայում, անձամբ ես՝ բացառում եմ»։

Աղբյուր` Փաստինֆո