Փաստ ինֆո

«Մինչև հիմա սպասում եմ, որ կզանգեն ու կասեն, որ թյուրիմացություն է եղել՝ Երվանդը չի զոհվել․․․ Չէ, չեմ հավատում ու չեմ կարող հավատալ, որ իմ Երվանդը, իմ մտերիմ ընկերն է՛լ չկա․․․ Երբեք չէի պատկերացնի, որ ինձ կզանգեն ու կասեն՝ պատմեք Երվանդի մասին՝ հետմահու․․․»- լսափողի միջից, հուզմունքից խեղդվելով՝ արտաբերում է այս գիշեր Արցախի ուղղությամբ թշնամու գրոհի հետևանքով զոհված Երվանդ Թադևոսյանի հետ նույն թաղում մեծացած, մանկապարտեզից նրա հետ մտերմացած Մարիամը։

Բռնազավթված Բերձորի գեղատեսիլ բնության մեջ ապրած երջանիկ մանկության հիշողություններն այսօր մեկ առ մեկ Մարիամի աչքի առաջ են եկել։  Երկուսուկես տարի առաջ՝ ծննդավայրի, հիմա էլ՝ ամենամտերիմ ընկերոջ կորուստը կարոտի անհաղթահարելի զգացողություն են գեներացրել․․․

«Ես, Երվանդն ու Հայկը դասարանում էլ միշտ միասին էինք՝ անբաժան։ Մեզ դպրոցում եռյակ էին ասում։ Երվանդը քչախոս էր, բայց շատ հասուն։ Ինքն այնպիսի մտքեր էր արտահայտում, որ իր տարիքի համեմատ՝ չափից հասուն էին․ դրա համար իր անունը Բիձուկ էի դրել։ Ինքն իրոք շատ հասուն էր։ Դասարանում բոլորին հաշտեցնում էր, մեր հաշտարարն էր․․ Խաղաղ, համեստ ու շատ տարբերվող տեսակ էր»,-արցունքների միջից, հազիվ լսելի ձայնով «Փաստինֆո»-ին պատմում է Մարիամը։

Երվանդը 20 տարեկան էր․ քիչ ժամանակ էր մնացել զորացրվելուն․ Մարիամն օրացույցի վրա հետհաշվարկ էր անում, հետո, զգալով, որ այդպես դանդաղ է անցնում ժամանակը, դադարել էր հաշվել օրերը․ հիմա նրա անտանելի ծանր է գիտակցել, որ Երվանդն է՛լ հետ չի գալու․․․

«Խոստացել էր, որ գալ՝ հավաքվենք։ Հիմա գնաց հավերժ, էլ չի գա, ու մեր անբաժան եռյակն այլևս չկա, մնացինք երկուսով՝ ես ու Հայկը․․․ Գիշերը պետք է դիրքերից իջներ, չհասցրեց․․․ Ու ամենածանրն այն է, որ դեպքից վեց ամիս առաջ Երվանդն ու մարտական ընկերը տեսաուղերձ էին պատրաստել, որում, կարծես կանխազգալով կատարվելիքը, ասում են՝ եթե հանկարծ պատերազմը նորից սկսվի ու իրենք էլ զոհվեն, բացակա չդնենք իրենց․․․ Ասում է՝ 7-րդ համարին բացակա չդնեք․ Երվանդը մատյանով 7-րդ համարն էր․․․Ու նաև ասում է՝ եթե զոհվեն իրենք, ծանր չտանենք, քանի որ դա Հայրենիքի համար կլինի»,-պատմում է Մարիամն ու ապշում, թե ինչպես կարող էին տղաները մահվան մասին ժպիտով խոսել՝ ինչպես այդ տեսաուղերձի մեջ։

Երվանդը պատմություն էր շատ սիրում։ Ասում էր՝ իմ Հայրենիքի մասին ամեն ինչ պետք է իմանամ։ Լինելով քչախոս՝ դասարանի ամենահարցասերն էր՝ երբ խոսքը սեփական ժողովրդի պատմությանն էր վերաբերում։

«Պատմության դասերին էնքան հարցեր էր տալիս ուսուցչին, ամեն ինչի մասին ուզում էր մանրամասնորեն իմանար»,-հիշում է դասընկերուհին։

Մարիամն այն մարդն էր, ում հետ Երվանդը կիսվում էր․ սիրուց, ինչպես զրուցակիցս է նշում, գրեթե չէր խոսում․ միշտ ավելի լուրջ, ծանր թեմաներից էին զրուցում։ Մի կարևոր գործ անելու և պատմության մեջ մնալու ցանկության մասին Երվանդը ևս պատմել էր Մարիամին։

«Ապրիլյան պատերազմի առաջին օրն էր․ երբ տագնապ հնչեց ու պաշտոնապես հայտարարվեց, որ Ադրբեջանը հարձակվել է, ես ու Երվանդը բակի երեխաներին հավաքեցինք, հայրենասիրական երգեր երգելով՝ բոլորին հերթով տուն տարանք, հետո, երբ վերադառնում էինք՝ Երվանդն ասաց․ տեսնես կգա՞ օրը, երբ ես էլ զինվոր դառնամ, գնամ Հայրենիքս պաշտպանելու ու Մոնթեի և մյուս հերոսների պես անմահանամ․․․ Ես էլ սաստեցի՝ ասելով՝ դու այնքան արժանիքներ ունես, որ հաստատ լիքը մնայուն գործեր կանես երկրիդ համար․․․»,-արցունքները կուլ տալով՝ ասում է Մարիամն ու ավելացնում՝ Երվանդին չեն մոռանա, թույլ չենք տա, որ նրան մոռանան․ ես ու Հայկն ամեն ինչ անելու ենք, որ մեր ընկերոջը միշտ հիշեն սերունդները։

20 տարի Երվանդի հետ նույն օդը շնչած, նույն հողի վրա քայլած, նույն երազներով ապրած, նույն ցավը՝ հայրենիքի կորստի ցավն ապրած Մարիամի ապրումները լսափողի մյուս կողմում այնքան տեսանելի էին․․․

«Ես սպասում էի, որ ինքը գար ու ինչ ծաղիկներ բերեր, իսկ հիմա չեմ պատկերացնում, որ ես պետք է իր համար ծաղիկներ տանեմ․․․»,-կոկորդում խեղդելով հուզմունքը՝ ասում է Մարիամը։

Իրեն ճանաչողների համար միշտ ժպտերես ու խելացի, տարիքի համեմատ՝ անհամեմատ հասուն, ընկերների համար ոչինչ չխնայող, հայրենիքի համար կյանքը տված Երվանդի մասին, վստահաբար, դեռ երկար կխոսվի․․․

Հիշեցնենք, որ Արցախի ՊԲ-ն առավոտ վաղ հաղորդեց, որ հունիսի 28-ին՝ ժամը 01:30-ից, Ադրբեջանի ԶՈՒ ստորաբաժանումները հրետանային միջոցներից կրակ են բացել Մարտունու և Մարտակերտի հայկական դիրքերի ուղղությամբ` կիրառելով նաև ԱԹՍ-ներ։

Հայկական կողմն ունի 4 զոհ: Քիչ անց հրապարակվեցին նաև ադրբեջանական սադրանքի հետևանքով զոհված տղաների անունները՝ Արմո Աբգարյան, Սամվել Թորոսյան, Երվանդ Թադևոսյան,Գագիկ Բալայան։

Ադրբեջանի կողմից կիրառված ԱԹՍ-ների հարվածից զոհված Արմոն և Գագիկն Արցախի Գիշի գյուղից են․ երկուսն էլ չորս երեխա ունեն

Սամվելն էնքան շատ էր սիրում կյանքը... Չափից դուրս ընկերասեր էր, հասնող․ համադասարանցին՝ գիշերը զոհված Սամվելի մասին

Համացանցում տարածվել է նահատակված հերոսի մասնակցությամբ կատարված վերջին տեսանյութերից մեկը:

Աղբյուր` Փաստինֆո