Փաստ ինֆո

2023 թվականի հունիսին իրականացված մոնիթորինգի շրջանակներում ուսումնասիրվել են Հայաստանի 6 առաջատար տեղեկատվական ռեսուրսները և Հայաստանի հասարակական-քաղաքական դաշտի հիմնական դերակատարների սոցիալական ցանցերը, որոնք ոչ բարյացակամ են Ռուսաստանի նկատմամբ։ Ուսումնասիրված ռեսուրսները հայաստանյան մեդիա տարածության առաջատար և դիտված տեղեկատվական կայքերն են, ինչի պատճառով էլ դարձել են մեր դիտարկման առարկա։ Այս մասին հայտարարեց քաղաքագետ, «Ժողովրդի ձայնը» հասարակական ակումբի փորձագետ Արման Ղուկասյանը՝ ներկայացնելով «Ռուս-հայկական հարաբերությունների և ՀԱՊԿ-ի շուրջ մանիպուլյացիոն հոսքերը հայկական տեղեկատվական դաշտում» թեմայով մոնիթորինգի արդյունքները։

Նրա խոսքով, այդ ռեսուրսների մոնիթորինգը հնարավորություն է տալիս հասկանալ Հայաստանի ողջ տեղեկատվական տարածքի աշխատանքի ընդհանուր տրամաբանությունը։ Առավել ևս, որ շատ կայքեր այս ռեսուրսներին հղում են կատարում:  

«Դիտարկված լրատվամիջոցները բաժանվել են պայմանական բլոկների՝ իշխանամետ և արևմտամետ: Ընդդիմադիր լրատվամիջոցները չեն դիտարկվել, քանի որ դիտարկման հիմնական նպատակը մանիպուլյատիվ հոսքերի բացահայտումն էր, որոնք բաշխվում են հիմնականում իշխանամետ և արևմտամետ ռեսուրսներով։ Դիտարկման արդյունքում պարզ է դառնում, որ հայաստանյան տեղեկատվական տարածքում ռուս-հայկական հարաբերությունների, ՀԱՊԿ-ի և Ռուսաստանի շուրջ նորությունները շարունակում են մնալ առաջատարները արտաքին քաղաքական թեմաների շարքում: Տարածաշրջանում և աշխարհում քաղաքական իրավիճակի դինամիկ զարգացման պատճառով հայկական լրատվամիջոցները շարունակում են ինտենսիվորեն լուսաբանել ռուս-հայկական հարաբերությունների, ՀԱՊԿ-ի և ընդհանուր առմամբ Ռուսաստանի մասին տեղեկատվական հոսքերը»,- ասաց նա։

Նա ներկայացրեց քանակական ցուցանիշներ. այդպես, հունիսին ռուս-հայկական հարաբերությունների թեմաները և ՀԱՊԿ-ի շուրջ նորությունները լուսաբանվել են նշված տեղեկատվական ռեսուրսներում հետևյալ կերպ՝ դրական լուրեր՝ 7, բացասական՝ 188, չեզոք՝ 156: Հիմնականում գերակշռում են բացասական երանգավորմամբ նորությունները, չեզոք լուրերն (44%) արտացոլում են միայն ռուս-հայկական հարաբերությունների ֆորմալ մասը կամ Ռուսաստանի և Հայաստանի իշխանությունների ներկայացուցիչների պաշտոնական հայտարարությունները։

«Տեղեկատվական հոսքերում դրական լուրերը շատ քիչ տոկոս են կազմում՝ 2%: Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների գործունեության, ռուս-հայկական հարաբերությունների և ՀԱՊԿ-ի մասին գործնականում օբյեկտիվ տեղեկատվություն չկա, ռուս-հայկական երկկողմ օրակարգի շրջանակներում ռուսական կառույցների և ընդհանուր առմամբ Ռուսաստանի կողմից տարվող աշխատանքի մասին ոչինչ չկա։ Այս առումով Հայաստանի տեղեկատվական տարածքում ակտիվորեն լուսաբանվում են արևմտյան կառույցների աշխատանքին վերաբերող նյութեր։ Բացասական լուրերը (53%) հիմնականում տարածում են ոչ միայն արևմտամետ լրատվամիջոցները, այլ նաև իշխանամետ ռեսուրսները։ Հայաստանի Հանրային հեռուստաընկերության եթերում վերլուծական ու փորձագիտական հաղորդումների շրջանակներում հիմնական բանախոսները շարունակում են մնալ արեւմտամետ հասարակական-քաղաքական գործիչները»,- ընդգծեց փորձագետը։

Ինչ վերաբերում է արևմտամետ լրատվամիջոցներին, ապա նրանք վերջին ամիսներին կտրուկ ակտիվացրել են իրենց հակառուսական քարոզչությունը։ Ղուկասյանը նշեց, որ հակառուսական քարոզչության հիմնական թեման հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացն է, Հայաստանի մասնակցությունը ՀԱՊԿ-ին, ռուս-հայկական երկկողմ օրակարգը, Ուկրաինայում հատուկ ռազմական օպերացիան։

«Այս լրատվամիջոցները բացահայտ կեղծիքներ են տարածում Ռուսաստանի դեմ՝ մեղադրելով նրան, թե իբր Մոսկվան ճնշում է գործադրում Հայաստանի վրա՝ Ադրբեջանին Սյունիքում միջանցք տրամադրելու համար, կամ որ Ռուսաստանը պահանջում է Փաշինյանից զիջումների գնալ Բաքվին և միևնույն ժամանակ սադրում է Ադրբեջանին հարձակվել Հայաստանի վրա։ Այս լրատվամիջոցներում հաճախ են շրջանառվում Հայաստանի դեմ ռուս-թուրքական տանդեմի մասին կեղծ թեզեր։ Ռուսաստանի նկատմամբ արևմտամետ տեղեկատվական ռեսուրսները հիմնականում օգտագործում են հետևյալ հասկացությունները՝ «սպառնալիք», «օկուպանտ», «երդվյալ դաշնակից», «դավաճան» և այլն»,- ներկայացրեց Ղուկասյանը։

Հայ-ռուսական հարաբերությունների և ՀԱՊԿ-ի շուրջ հայկական տեղեկատվական տարածքում հնչող հիմնական մանիպուլյատիվ թեզերն են՝ Ռուսաստանը զոհաբերեց իր դաշնակցին (Հայաստանին) Անկարայից և Բաքվից լոյալություն ձեռք բերելու համար; ՀԱՊԿ-ը հրաժարվել է ինչ-որ կերպ օգնել Հայաստանին և օգնում է Բաքվին; Ռուսաստանը, Թուրքիան և Ադրբեջանը Հայաստանից պահանջում են միջանցք Սյունիքում, իսկ Արևմուտքն այս հարցում փորձում է աջակցել Երևանին; Մոսկվան Հայաստանում իշխանափոխության է ձգտում, քանի որ Փաշինյանը չի ցանկանում զիջումների գնալ:

Մոնիտորինգի շրջանակում դիտարկվել են նաև իրենց հակառուսական տրամադրություններով և քարոզչությամբ հայտնի հասարակական գործիչների սոցիալական ցանցերը: Ղուկասյանը նշեց, որ իրենք նույն օրակարգն են քարոզում, ինչ արևմտամետ և իշխանամետ լրատվամիջոցները։ Աշխատանքը տարվում է զուգահեռաբար՝ այդ գործիչների կողմից հնչում են նույն մեղադրանքները Ռուսաստանի հասցեին՝ Մոսկվայի դավաճանության, ռուս-ադրբեջանական տանդեմի եւ այլնի մասով։
«Ակնհայտ է, որ հայաստանյան տեղեկատվական տարածքում առկա է ռուս-հայկական հարաբերությունների օբյեկտիվ ներկայացման դեֆիցիտ թե՛ Ռուսաստանի ամբողջ պատկերի, թե՛ նաև ՀԱՊԿ-ին Հայաստանի անդամակցության թեմայի մասով: Այս առումով կարելի է փաստել, որ այսօր հայ հանրությունը, իր ճնշող մեծամասնությամբ, զրկված է իրավիճակի իրական պատկերի մասին տեղեկատվություն ստանալու հնարավորությունից, իսկ Ռուսաստանի ջանքերի թեման և Հայաստանին շատ ոլորտներում աջակցության տրամադրման թեման մնում է ստվերված կամ բավարար չափով չլուսաբանված»,- հավելեց փորձագետը։

Աղբյուր` Փաստինֆո