Փաստ ինֆո

Ինձ մեղադրում են նրա մեջ, որ չհամաձայնվեցի այն տարբերակին, որ Շուշին մնա հայկական վերահսկողության տակ, բայց ադրբեջանցիները վերադառնան Շուշի։ Առաջարկի համաձայն՝ ես պետք է համաձայնեի, որ ադրբեջանցիները վերադառնան ոչ միայն Շուշի, այլև Արցախի այլ բնակավայրեր։ ՌԴ նախագահ առաջարկեց, որ այդ հարցը փոխկապակցվածության մեջ դրվի ԼՂ կարգավիճակի հետ, այսիքն ՝ նախկին ԼՂԻՄ ադրբեջանցիների վերադարձի պայմանով հստակեցվեր նաև ԼՂ կարգավիճակը։ Ես այդ առաջարկին համաձայն էի, բայց Ադրբեջանը մերժեց։ Այդ մասին ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի նիստին հայտարարեց Նիկոլ Փաշինյանը։

«Հոկտեմբերի 19-ի խոսակցության ժամանակ նաև պարզվեց, որ Շուշին Ադրբեջանին կապող ճանապարհ պետք է կառուցվեր, որը պետք է շրջանցեր Լաչինի միջանցքը։ Սա նշանակում էր, որ այնտեղ կարող են լինել նաև ադրբեջանական զինված ստորաբաժանումներ, ինչն էլ չէր բացառում, որ ցանկացած պահի ադրբեջանցիները Լաչինի միջանցքը կարող էին փակել։

Բացի այդ, խաղաղապահներ պետք է տեղակայվեին ոչ միայն ԼՂ-ում և Լաչինի կիաջցքի երկանքով, ու ԼՂ-ում, այլև Մեղրիում՝ ապահովելու Ադրբեջանի հաղորդակցությունը Նախիջևանի հետ։ Ես չհամաձայնեցի, որ ՀՀ տարածքում միջանցք ստեղծվի»,-ասաց Փաշինյանը։

Վարչապետի ներկայացմամբ՝ 2020թ․ հոկտեմբերի 19-ին պատերազմը կանգնեցնելու պայմանները հետևյալն էին՝ Արցախի յոթ շրջանների հանձնում Ադրբեջանին, ԼՂ կարգավիճակի հարցի հետաձգում, իսկ նախկին ԼՂԻՄ այն տարածքները, որոնք այդ պահին ադրբեջանական ստորաբաժանումների վերահսկողության տակ էին անցել, մնալու էին Ադրբեջանին։ Բացի այդ, ըստ նրա, Շուշին ևս անցնելու էր Ադրբեջանի եվրահսկողության տակ՝ վերը նկարագրված սցենարով, իսկ Մեղրիով միջանցք էր ստանալու Ադրբեջանը։
Վարչապետի խոսքով, հրադադարի հաստատման այդ փորձի ձախողումից հետո նման նախաձեռնությամբ հանդես է եկել արդեն ամերիկյան կողմը։ Ըստ որի՝ ՀՀ և Ադրբեջանի արտգործնարարները պետք է հանդիպեին և վերահաստատեին պայմանավորվածությունները կյանքի կոչելու և հումանիտար հրադադար հաստատելու մասին պատրաստակամությունը։ Հրադադարը հոկտեմբերի 26-ին չհաջողվեց հաստատել դարձյալ ադրբեջանական կողմի պատճառով։

Փաշինյանը նշեց, որ այդ ժամանակ առաջագծի 90 տոկոսում մեր ուժերը կարողանում էին դիմակայել ադրբեջանական գրոհներին, խնդիր կար 9-րդ պաշտպանական շրջանում, որտեղ հակառակորդին հաջողվել էր ճեղքում ապահովել հոկտեմբերի 4-ին։
Ակնհայտ էր, որ հրադադար հնարավոր կլինի հաստատել միայն այն ժամանակ, երբ հաջողվի կանգնեցնել Ադրբեջանի առաջխաղացումը։ Իսկ ինձ համար կարմիր գիծ էր Մեղիի միջանցքն ու Շուշին»,-ասաց Փաշինյանը։

Փաշինյանի պնդմամբ՝ Շուշին ամրացնելու հրահանգ տրվել է հայկական ուժերին, բայց դրանից կարճ ժամանակ անց իրեն տեղեկացրել են, թե թշնամու մի խումբ ճեղքել է պաշտպանությունը և կանգնել Լաչին-Ստեփանակերտ ճանապարհին։

«Լուրը ինձ հաղորդեց ԼՂ նախագահը, սակայն ԶՈՒ ԳՇ-ն չէր հաստատում այդ տեղեկատվությունը։ Նման մեկ տասնյակի հասնող դեպքեր են եղել, որ ԼՂ նախագահը հաղորդում էր, ԳՇ հերքում էր։ Հետո պարզվում էր, որ Արցախի նախագահը ճիշտ էր։ Շուշիի սողացող անկումը սկսվեց հենց այստեղից»,-ասաց Փաշիյանը։

Ըստ վարչապետի, Շուշիի անկման մասին ԳԾ պետ Օնիկ Գասպարյանն իրեն զեկուցել է նոյեմբերի 7-ի կեսօրին, որից հետո ինքը հրահանգել է գործողություններ ձեռնարկել և վերադարձնել Շուշին։

Փաշինյանի ներկայացմամբ նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության ստորագրումից առաջ իրեն վստահեցրել են, թե Շուշին հետ բերելու համար օպերացիան հաջող է ընթանում և քաղաքի մի մասը հայկական ստորաբաժանումների հսկողության տակ է, բայց արդեն նոյեմբերի 10-ին պարզվել է, որ Շուշիում ոչ մի հայ զինվոր չկա։

Աղբյուր` Փաստինֆո