Փաստ ինֆո

Արցախը 190 օր գտնվում է տոտալ շրջափակման մեջ:

190 օր է, ինչ Ռուսաստանը չի վերահսկում «Լաչինի միջանցքը», հետևաբար՝ չի կատարում իր ստանձնած պարտավորությունները, մասնավորապես՝ միջանցքի վերահսկողության գործառույթը և դրանից բխող միջանցքով ազատ և անվտանգ երթևեկի ապահովումը: Այդ մասին Ֆեյսբուքի իր էջում գրել է միջազգայնագետ, քաղաքագետ Դավիթ Կարապետյանը։

«Ադրբեջանական «կտերը»,

ռուսական «կոմպրոմատները»,

հայկական «կապրիզները»...

Արդեն 190-րդ օրն է, ինչ Ադրբեջանն արգելափակել է Լաչինի միջանցքը.

Արցախը 190 օր գտնվում է տոտալ շրջափակման մեջ:

190 օր է, ինչ Ռուսաստանը չի վերահսկում «Լաչինի միջանցքը», հետևաբար՝ չի կատարում իր ստանձնած պարտավորությունները, մասնավորապես՝ միջանցքի վերահսկողության գործառույթը և դրանից բխող միջանցքով ազատ և անվտանգ երթևեկի ապահովումը:

ՌԴ խաղաղապահ նախկին ղեկավար Վոլկովի օրոք ադրբեջանական հսկիչ-անցագրակետ տեղադրվեց:

Նոր ղեկավար Լենցովի ներկայությամբ և անձամբ նրա «վահան-երաշխավորությամբ» էլ օրեր առաջ Հակաարի կամուրջի սկբնամասում ադրբեջանական դրոշ տեղադրվեց:

Դիտարկելով այն, որ այս ողջ ժամանակահատվածում ՌԴ-ն այդպես էլ ոչինչ չձեռնարկեց ադրբեջանական ապօրինություններն ու քմահաճույքները կանխելու, իսկ եղածը վերացնելու հարցում, կարող ենք կարծել, որ նրանց ևս շահեկան կամ պարզապես միևնույն է այսպիսի իրավիճակը:

Պատճառներ ու պատրվակներ՝ ինչքան ասես....
թվարկել եմ բազմիցս...

Իսկ ի՞նչ է անում Ադրբեջանը որպես հաջորդ քայլ:

Մի կողմից՝
* հող է նախապատրաստում մնացյալ Արցախի վրա հարձակվելու և այն օկուպացնելու համար,
մյուս կողմից՝

* արցախահայության գլխի տակ փորձում է փափուկ բարձ դնել՝ համոզելով, որ Ադրբեջանը վճռական է Ղարաբաղում բնակվող հայերին իր քաղաքական, իրավական և սոցիալ-տնտեսական շրջանակներում ինտեգրելու հարցում:
Որ Ադրբեջանի սահմանադրությունը, օրենսդրությունը և իրենց կողմից ընդունված միջազգային փաստաթղթերը դրան հասնելու ամուր հիմք են ապահովում:

Ասել կուզի՝ «վերաինտեգրման» համոզիչ կտեր են ցանում, «բարի փերիի» երգն են երգում, ու այդկերպ թոզ փչում միջազգային հանրության աչքերին:

Ըստ իս՝ Ադրբեջանն երկրորդ պրոցեսն առայժմ թողել է իներցիոն ընթացքի և այդ հարցում շտապողականություն չի դրսևորում...

Իսկ այդ ժամանակահատվածը նրա համար կլինի որոշիչ, որպեսզի հասկանա, թե հետագա զարցացումներն ինչ ընթացքով, ինչ իրավիճակի կհանգեցնեն:

Այսինքն՝ արցախահայերն անելանելիությունից դրդված կամ կընդունեն իրենց առաջարկած «վերաինտեգրացման» վերջնագիրը կամ նրանք կիրականացնեն առաջին տարբերակը.
սկզբից կհնչեն ռազմական սպառնալիքներ, որին կհետևի ուժի կիրառումը:

Այս երկու տարբերակներից որևէ մեկի, կամ միաժամանակ երկուսի իրագործման ժամկետները կարծում եմ՝ ուղիղ կապված ու կավված են Հայաստանի հետ կնքվելիք «խաղաղության պայմանագրից»:

Երբ այն ստորագրվի, ըստ որի վերջնական կհաստատվի հայ-ադրբեջանական պետական սահմանը, հետևաբար՝ Արցախը ավտոմատ կներառվի Ադրբեջանի մաս ապա այդժամ Ալիևի ձեռքերն ազատ կլինեն իրականացնելու վերը թվարկված տարբերակները:
Որ տարբերակն էլ «աշխատի»՝ լավ է.
հարցը ինքնաբերաբեր լուծվում է...

Հետևաբար՝ նրան պետք է նախ խնդիրներն ի սպառ լուծել Հայաստանի հետ, հետո անցնել Արցախին...

Նրան պետք է, որպեսզի Հայաստանը պաշտոնապես ու վերջնական փաստաթղթով՝ դե յուրե հաստատի, որ Արցախը Ադրբեջան է:

Իսկ դրա անունը «խաղաղության պայմանագիր» է...

Ըստ իս, մինչ տարեվերջ Ալիևը կստիպի Փաշինյանին ստորագրել այն:

Եթե այդ պայմանագրի կյանքի կոչումը նախանշված էր անցած տարեվերջին, բայց այդուհանդերձ այն ժամանակ անհնարին էր, ապա մինչ այս տարեվերջ՝ արդեն իսկ հավանական է:

Հետևություն.

Անկախ բոլոր հավանական և ոչ հավանական սցենարների, նախ պետք է Երևանն ու Ստեփանակերտը «քարերը թափեն փեշերից», խելքի գան, տխմար ամբիցիաներից ու հակասություններից իրենց ձերբազատեն ու հասկանան իրենց համատեղ ու սինխրոն անելիքները...

Այլապես ճակատագրական վերջնարդյունքն ապահովված է...

Սակայն դրա համար նախ պետք է, որ թե՛ Երևանում և թե՛ Ստեփանակերտում լինեն իրոք պետականամետ, ազգային օրակարգով շարժվող, պետական շահերը սպասարկող իշխանություններ:

Եթե դա ապահովվում է, ապա ադրբեջանական վերոնշյալ ծրագրերն իրենց ժամկետներով հանդերձ որոշակի չափով խափանվում են:

Այնուհետև համատեղ պահանջով, վերջնականապես հստակեցվում է ՌԴ խաղաղապահների գործառույթներն ու անելիքները:

Նրանց անգործության կամ անկարողության պարագայում, համատեղ պահանջով առաջադրվում է նրանց՝ միջազգային այլ խաղաղապահներով փոխարինելու հարցը:

Իհարկե, նման պահանջի պարագայում ենթադրելի է ռուսական խանդն ու ցայտնոտը...

Այս համատեքստում բազմիցս եմ բացատրել ռուսական սցենարն ու վերջիններիս նպատակները:

Ուստի, պետք է դիտարկել ու հաշվարկել ռուսական միջամտությունն ու նեգատիվ ազդեցությունը Երևան-Ստեփանակերտ ալյանսին և նրանց համատեղ օրակարգի ու ծրագրերի իրականացման հարցերում:

Չի բացառվում, որ դիտորդի դեր ստանձնած հետևեն իրենց իսկ կողմից ադրբեջանական «ֆաս» հրամանին...

Նրանք գիտեն, որ բացառապես իրենց է վերապահված կոնֆլիկտի հանգուցալուծման մենաշնորհը...

Էլ չասեմ, որ ինչ-որ տեղ «սնվում» են այս կոնֆլիկտից...

Այսպիսով, անհրաժեշտ է համատեղ օրակարգի հստակեցում:

Եվ հետո.

Անգամ «խաղաղության պայմանագիր» ասված լակմուսի թղթի ստորագրումը, իրենից չպետք է ենթադրի Հայաստանի կողմից Արցախը Ադրբեջանի մաս ճանաչելու հանգամանք:

Եթե իհարկե նման փաստաթուղթ ստորագրվի, ապա այն բացառապես պետք է վերաբերվի Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերություններին.

Այն է՝ սահմանների դելիմիտացիա և դեմարկացիա (չնայած որ դրա կարիքը բնավ չկա, քանզի այս երկրներն իրենց սահմաններով ու տարածքի մակերեսով արդեն իսկ միջազգայնորեն ճանաչված են ու հաստատված ՄԱԿ-ի կողմից),
իսկ որ խելքին գոնե մոտ է՝ ճանապարհների և ենթակառուցվածքների ապաշրջափակումը...

Փաստաթղթում այլ իրավաքաղաքական հարաբերություններ էլ կարող են ամրագրվեն, իսկ հետո, եթե ստացվի՝ կյանքի կոչվեն...
Էլ չասեմ, որ ՀՀ-ն, ի դեմս վարչապետի՝ իրավունք էլ չունի Արցախի ու արցախահայության ճակատագիրը որոշող փաստաթուղթ ստորագրել...

Արցախի կարգավիճակի, առավել ևս այն որպես Ադրբեջանի մաս ճանաչելու մասին խոսք անգամ չպետք է լինի այդ փաստաթղթում:

Արցախի կոնֆլիկտը հանգուցալուծված չէ:

Մեր պահանջը պետք է լինի նրա լուծումը բացառապես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների համատեքստում, քանզի նրանց է վերապահված տվյալ կոնֆլիկտի իրավաքաղաքական լուծման մանդատը:

Իսկ այդ մանդատը ոչ-ոք դեռևս չի չեղարկել:

Նույնիսկ նրանք պաշտոնապես չեն հրաժարվել այդ ֆորմատից:

Հետևաբար՝ անկախ Ադրբեջանի քմահաճույքների, անկախ նրանց՝ այդ կառույցի հանդեպ ունեցած արհամարհանքի ու անտագոնիզմի, միևնույն է, պետք է առերեսել իրականության հետ:

Աներկբա է.
այլընտրանք չկա.
տարածաշրջան պետք է ժամանեն համանախագահներն ու զբաղվեն կոնֆլիկտի լուծման իրենց առաքելությամբ:

Ամեն օր հայկական կողմը պարտավոր է դա պահանջել ու բարձրաձայնել...

Սա է այսօրվա հրամայականը:

Սրանք են բանակցելու, բանակցություններում պնդելու թեմաները...

Սրանց վրա պետք է կառուցվեն մեր քաղաքականությունն ու մեր վարքագիծը...

Այլ ոչ թե նստել ու լսել Ադրբեջանի ամենօրյա թարմացվող ու ավելացվող պայմանները, որոնք ի դեպ, շատ դեպքերում բավարարվում են...

Մի կողմ նետե՛ք կապրիզները, խելքի եկե՛ք ու այս սկզբունքներով առաջնորդվե՛ք Երևանի ու Ստեփանակերտի իշխանություններ...

Այս պահին սրանք են ձեր անելիքները...

Մնացածը՝ պատրանքներ, արդարացումներ ու սին պատճառաբանություններ են...

Աստված պահապան Մայր Հայաստանին ու Արցախ աշխարհին...»

Աղբյուր` Փաստինֆո