Փաստ ինֆո

2011 թվականից, հաստատվելով այստեղ՝ Ստրասբուրգում, մասնագիտությանս մեծ սիրահարը լինելով, չէի պատկերացնում, որ կարող եմ որևէ այլ բանով զբաղվել, քան պարն է։ Բայցի այդ, մեծ ցանկություն և նպատակ ունեի՝ հայկական ազգային պարի գաղափարի շուրջ համախմբել տեղի հայ համայնքի ներկայացուցիչներին, և որոշեցի հենց այստեղ՝ օտար երկրում, հայկական ազգային պարերի դպրոց հիմնել, որի գաղափարը վաղուց ունեի՝ դեռևս Ֆրանսիա տեղափոխվելիս»,- «Փաստինֆո» լրատվականի հետ զրույցում պատմում է «Rêve et Danse» («Երազանք և պար») միության «Renaissance» պարախմբի հիմնադիր և գեղարվեստական ղեկավար Սիլվա Մելիքյանը:

Մեր զրուցակցի փոխանցմամբ` դպրոցի հիմնադրումից ընդամենը վեցը ամիս անց, արդեն, կազմված ծրագիր ուներ, որով պարախմբի սաները հանդես էին գալիս ֆրանսիացի հանդիսատեսի առաջ, այնուհետև, եղան նաև հրավերներ՝ եվրոպական այլ երկրների կողմից նույնպես՝ մասնակցելու մշակութային միջոցառումներին, միջազգային պարային ամենատարբեր փառատոններին։

Սիլվա Մելիքյանն ասում է՝ արդեն չի էլ հիշում, թե որքան խնդիրների և խոչընդոտների հանդիպեցին իրենք, նպատակի իրականացմանը հասնելու համար՝ օտար մի երկրում հայկական ազգային մշակութային օջախ հիմնելու ճանապարհին, սակայն, այդ ողջ ընթացքում որպես ուղենիշ՝ իր առաջ ունեցել է Հայրենիքում ստացած փայլուն կրթությունն ու մեծագույն ուսուցիչների թողած ավանդը. «Հայաստանում 28 և ավել տարիների աշխատանքային փորձ ունեի։ 1986-ից մինչև 2007 թվականները պարել եմ Հայաստանի պարի պետական վաստակավոր կոլեկտիվ «Հայաստանի պարի պետական անսամբլում», ղեկավարությամբ՝ Վանուշ Խանամիրյանի, Սուրեն Չանչուրյանի, ապա նաև՝ Ասատուր Կարապետյանի և Գագիկ Կարապետյանի ղեկավարությամբ։ Հանդես եմ եկել նաև, որպես մենապարուհի, ում բախտ էր վիճակվել իրականացնել մասնագիտական ամենանվիրական երազանքները՝ պարել սիրելի ղեկավարի՝ Վանուշ Խանամիրյանի կողմից բեմադրված պարային գեղեցիկ ներկայացումներում։ Պրոֆեսիոնալ կրթությունս ստացել եմ Պարարվեստի պետական ուսումնարանում։ Այն բախատավորներից եմ եղել, ում մեծ վաստակ ունեցող ուսուցիչներ են բաժին հասել, որոնց շնորհիվ փորձ և վարպետություն եմ ձեռք բերել և հիմա, ինքս եմ ուսուցիչ դարձել, սակայն, արդեն, Հայրենիքից դուրս՝ հեռավոր Ստրասբուրգում ապրող և հայկական արմատներից հեռանալ չցանկացող երեխաների, պատանիների և մեծահասակների համար»։

Պարուհին հիշում է` «Բարեկամություն» պետական խորեոգրաֆիկ անսամբլի հիմանադիրներից մեկն էր՝ Նորայր Մեհրաբյանի ղեկավարությամբ, ով ոչ միայն ղեկավարում էր պարային հեղինակավոր անսամբլը, այլ նաև՝ խմբի մասնակիցների մեջ ամուր հիմքեր դնում՝ ուսանելու հայկական պարի պատմությունն ու այդ պատմությունը կերտողների անցած ուղին, ում օրինակին այսօր հետևում է նաև ինքը. «Արդեն իմ հիմնած պարային դպրոցում ոչ միայն պրոֆեսիոնալ չափանիշներին համապատասխան ազգային պարեր եմ ուսուցանում, այլ նաև՝ այդ պարերի ստեղծման և դրանք ստեղծած անվանի և պատվարժան անհատների պատմությունն եմ ուսուցանում իմ սաներին, փոխանցում նրանց հայկական ազգային մշակույթի գաղտնիքներն ու պատմութունը։ Ես ուրախ եմ, որ այստեղ՝ օտար ափերում հիմնած արվեստի այս դպրոցը դարձել է հայկական մշակույթի պահպանման և փոխանցման յուրահատուկ մի վայր, որտեղ հաճախում են հայկականն ու ազգային մոռանալ չցանկացող հայ ընտանիքիների զավակները։ Տարիների ընթացքում ներդրած ջանքերի արդյունքում հասանք համեստ ձեռքբերումների, նրան, որ օտարներն այսօր հիանում են հայկական ազգային պարով և մաքրամաքուր երաժշտությամբ, առհասարակ, մեր մշակույթով ու սա ավելի ու ավելի մեծ եռանդ է հաղարդում մեզ՝ էլ ավելի հղկելու մեր ծրագրերն ու պարը՝ գրագետ, կիրթ աշխատանք, ճիշտ բեմադրություններ, պրոֆեսիոնալ հայկական պար ունենալու և ներկայացնելու համար»։

Սիլվա Մելիքյանը պատմում է պարային դպրոցի հիմնադրման առաջին տարիներին բերմադրել է իր ուսուցիչներ՝ Վանուշ Խանամիրյանի, Գագիկ Կարապետյանի և Ասատուր Կարապետյանի բեմադրությունները։ Հիմա, արդեն, ինքն է բեմադրում խմբի պարերը. «Ստրասբուրգում հիմնած այս դպրոցի հաջողությունների համար պարտական եմ իմ ուսուցիչներին։ Միայն նրանց տված գիտելիքների, փոխանցած հայրենասիրության և պարի նկատմամբ սերմանած սիրո արդյունքում հնարավոր եղավ հաղթահարել օտար երկրում հայկական մշակութային օջախ հիմնելու, երբեմն, անհանղթահարելի թվացող բոլոր դժվարությունները։ Սկզբնական շրջանում, իհարկե, որոշակի օգնություն ստացանք նաև տեղի հայկական մշակութային կենտրոններից, օրինակ՝ Փարիզի «Նավասարդ» պարախմբի աջակցությամբ՝ ձեռք բերեցինք մեր առաջին պարային կոստյումները։ Միայն հետո, ամուսնուս մասնագիտական գործունեության շնորհիվ, մենք լրացրինք այդ բացը, ինչ համար շնորհակալ եմ նրան։ Նա նպաստեց մեր աշխատանքի կայացմանը ոչ միայն իր ներկայությամբ և սիրով, այլ նաև՝ մասնագիտական ներդրմամբ։ Նրա օգնությամբ, մենք կարողացանք լուծել պարային մեր խմբերի գրագետ հագուստների, այսինքն, տարազների, ինչպես նաև՝ համապատասխան զարդերի և զարդանախշերի խնդիրը, ստեղծեցինք մեր թագերը։ Սրանք ցանկացած պրոֆեսիոնալ պարային խմբերի պարտադիր ատրիբուտներից են համարվում։ Մեծ է եղել նաև մեր սաների ծնողների օգնությունն ու աջակցությունը՝ պարային խումբը կայացնելու և այսպիսի երկրում այն ներկայանալի ու պրոֆեսիանալ մակարդակի հասցնելու գործում։ Հրեա ընկերների՝ բժշկուհի տիկին Սյուզան Էսսայագի ընտանիքի օգնությամբ ունեցանք նաև մեր դահլիճը, որտեղ զրոյից՝ ընդամենը հինգը աշակերտներով, հիմնադրեցինք մեր մշակութային օջախը։ Արդեն կայացած պարախումբը երեք տարիքային խումբ ունի՝ փոքրիկների (ընդունելությունը սկսած՝ 6 տարեկանից), միջին տարիքային խումբ և մեծահասակների։ Ընդունելությունը պարային խմբում կատարվում է ամեն տարի՝ հուլիս – օգոստոս ամիսներին»։

Սիլվա Մելիքյանի խոսքերով՝ «Rêve et Danse» միության «Renaissance» պարախումբն, արդեն, հայտնի է ոչ միայն տեղի հայ համայնքի ներսում, այլ նաև՝ օտարերյա հանդիսատեսի համար.«Ցեղասպանության 100 ամյակին, Եվրոպայի խորհրդում Հայաստանի մշտական ներկայացուցիչ Արմեն Պապիկյանի (2011- 2016 թթ.) միջնորդությամբ, պարախումբը ելույթ ունեցավ Ստրասբուրգի Մայր տաճարում՝ հայ համայնքի կողմից կազմակերպված մոմավառություն հիշատակի երեկոյին։ Այնուհետև, Եվրոպայի խորհրդում մեր հաջորդ ներկայացուցչի՝ Պարույր Հովհաննիսյանի կողմից, ևս, հրավեր ստացանք՝ մասնակցելու տեղում կազմակերպված հայկական մշակույթի օրերին, որտեղ մեր մասնակցությամբ ներկայացված հայկական պարային արվեստը շնորհակալական խոսքերի և մեծարանքի արժանացավ։ Միջոցառմանը ներկա էր նաև ԵԽ գլխավոր քարտուղարը, ով տպավորված հայկական պարով և երաժշտությամբ, ասաց՝ հուզված է, որովհետև լինելով Հայաստանից հեռու, իրեն Հայաստանում է զգացել, հատկապես, պարային ներկայացման ավարտին՝ Արարատի ազդեցիկ պատկերի շնորհիվ»։

Պարուհին ասում է՝ խումբը լիարժեք ինտեգրվել է նաև տեղի մշակութային կառույցների աշխատանքին, մասնակցում է Ալզասի ռեգիոնալ մշակութային ծրագրերին, միջազգային փառատոններին. «Արդեն չորս տարի է, ինչ մեր պարային խումբը մասնակցում է, նաև գերմանական Կարլսրուե քաղաքում անցկացվող ֆոլկլորային պարերի փառատոնին, որտեղ ավելի քան 220 ազգային պարեր ներկայացնող խմբեր են մասնակցում։ Ահա, այս փառատոնին, ի դեմս մեր պարախմբի, ավելացավ նաև Հայաստանը ներկայացնող խումբը, որ ամեն տարի փառատոն է գալիս նոր ծրագրով ու պարային գրագետ, գեղեցիկ ներկայացումներով, ինչի համար ես, իսկապես, շատ հպարտ և ուրախ եմ»։

Այս տարի մայիսի 26-ին, «Եվրոպացի և Հայ Մասնագետների Ասոցիացիա» հ/կ-ի հրավերով, նախագահ Միքայել Մինասյանի գլխավորությամբ, մեր պարախումբը հրավիրվեց Բեռլին՝ մասնակցելու տեղում անցկացվող մշակութային օրեր միջոցառմանը։ Առաջին օրը հանդես եկանք հագեցած երկու ծրագրով, իսկ, արդեն, մեկ օր անց, մասնակցեցինք կազմակերպված ֆլեշմոբին, որն իրենից ներկայացնում էր Բեռլինի տեսարժան վայրերում ավանդական պարերի, մեր դեպքում՝ «Քոչարի» և «Վերվերի» կատարումները։ Արդեն մայիսի 28-ին, Ռեյխստագի դիմաց կազմակերպված մեծ միջոցառմանը, որին մասնակցում էին մի շարք երկրների պարային խմբեր, հանդես եկանք նաև մենք, պարեցինք մեր ազգային «Քոչարին», մեզ միացավ նաև հրապարկում հավաքված հանդիսատեսը, մեծ շուրջպար բռնեցինք, Բեռլինի հրապարակում ծածանեցինք Հայաստանի դրոշը։ Ինչ խոսք, հուզիչ, տպավորիչ և հպարտություն ներշնչող երեկո էր մեզ համար։ Միջոցառման պատվավոր հյուրերն էին Բեռլինի Լիխտենբերգ շրջանի համայնքապետ Մարտին Շեֆերը, նույն շրջանի մշակույթի հանձնակատար տիկին Կատրին Գոկշը։ Օտարները հիացած էին մեր մշակույթի գեղեցկությամբ և վեհությամբ։ Միջոցառումը դեռ չավարտած, արդեն, խոսում էին հաջորդիվ նախատեսվելիք նմանօրինակ համագործակցության մասին»։

Ամփոփելով զրույցը, Սիլվա Մելիքյանը նկատում է՝ թեև եվրոպական երկրներում իրենց կողմից հիմնադրված ազգային պարերի խումբը մեծ ընդունելության, հնչեղ ծափերի և անկեղծ հիացմունքի է արժանանում, սակայն, Մայր Հայրենիքից որևէ հետաքրքրություն կամ արձագանք իրենք մշակույթի զարգացմամբ մտագոհ այրերից չեն ստացել. «Հույս ունեմ մի օր այս բացը կլրացվի և Հայաստանում հայկական մշակույթի տարածմամբ և հանրահռչակմամբ մտահոգ այրերը կհետաքրքրվեն մեր կատարած աշխատանքով, այն դժվարություններով, որով անցնում ենք մենք, այստեղ՝ օտար երկրում` վառ պահելու համար հայկական մշակույթի մաքուր ոգին և ազգային տեսակը։ Առայժմ մենք ոգեշնչվում ենք մեր Հայրենիքում ապրող մեր ավագ ընկերների՝ Գագիկ Կարապետյանի, Սրբուհի Բաբայանի, Նորայր Մեհրաբյանի՝ մեզ տված արժեքավոր խորհուրդներով, նրանց անկեղծ հիացմունքով և ոգևորիչ խոսքերով, որոնց հետ կապն, այս ողջ տարիների ընթացքում, չի ընդհատվել»։

Աղբյուր` Փաստինֆո